Zatürre (Pnömoni)

Pnömoni: Akciğer parankim dokusunun enfeksiyonudur. Pnömonide bir tek hastalık seyri yoktur. Hastalığın seyri; etken mikroorganizmalara, kişinin bulunduğu ortama ve akciğerlerde hasara uğrayan yerin büyüklüğüne göre değişir.

Etyoloji: Bir çok bakteri türü pnömoniye neden olur.

Antibiyotiklerin kullanılmaya başlanması ile pnömoni mortalitesi düşmüş ise de insan ömrünün uzaması ve yaşlı nüfusunun artmasına bağlı mortalite oranında tekrar artışlar görülmektedir. Yaşlılarda görülen pnömokoksik pnömoni sıklığı; ülkemizde, yatış gerektiren 100.000 vakadan 139’u pnömoniye bağlıdır. Pnömoniye bağlı her 10 ölümden 9’u 65 yaş üstündeki hastalardır.

Etyolojik olarak pnömoniler dört şekilde sınıflandırılır.

1. Bakterilerin orofarenjial mukozadan, alt solunum yollarına inmesi ve enfeksiyona neden olması.
2. Kişilerin yaşadıkları ortamdan kaynaklanan pnömoniler (tipik ve atipik pnömoniler)
3. Hastane kaynaklı pnömoniler (nosokomial pnömoni). Hastaya, hastanede kullanılan aletlerle ve asepsiye dikkat etmeyen hastane personeli tarafından bulaştırılır. Etkeni, antibiyotiklere karşı dirençlidir.
4. İmmün sistemi çeşitli nedenlerle baskılanmış veya bozulmuş olan kişilerde ortaya çıkan pnömoniler, Granülositopeni (Lösemi ve diğer malign hastalıklarında olur, kemoterapi ve radyoterapiye bağlı olarak da gelişebilir.), organ ve kemik iliği transplantasyonları, kazanılmış immün yetersizlik sendromu (AİDS) gibi durumlarda görülür.

Pnömoniler, mikroorganizmanın yayıldığı alana göre de farklı isimler alırlar:

1. Bronkopnömoni, bronşları ve bronşiolleri kaplayan, daha çok virüslerin neden olduğu pnömonilerdir. Lobüler pnömoni de denilir.
2. Lober pnömoni, akciğerin bir lobunun tamamını kaplayan enfeksiyon vardır. Daha çok bakteriyel kaynaklıdırlar. Pnömokok pnömonisi de denilir.
3. Segmenter pnömoni, akciğerin bir ya da birden fazla segmentinde enfeksiyon vardır, aralarda sağlam kısımlar olur.
4. Aspirasyon pnömonisi, sıvıların, kusulan materyalin alt solunum yollarına anormal girişiyle meydana gelen pnömoni şeklidir. Aspire edilen materyale göre tablo daha da ağırlaşır, hayati tehlike vardır.

Pnömoni; organizmanın savunma mekanizmasının yıkımına bağlı olarak ortaya çıkar. Savuma mekanizmasının yıkım nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:

• Patojen mikroorganizmaların miktarının fazlalığı,
• Mikroorganizmanın virülansının fazla olmasıdır.

Ayrıca:

• Sigara içilmesi,
• Bilinç kaybı,
• Hipoksemi,
• Alkol alımı,
• Kortikosteroitler,
• İmmünsüpresif ilaçlar,
• Malnütrisyon, savuma mekanizmalarını bozan etkenlerdir.

Mikroorganizmalar akciğer dokusuna üç yolla girerler:

1. Orofarengeal sekresyonların akciğere aspire edilmesi,
2. Patojen mikroorganizmaların solunum yoluyla alınması,
3. Kan dolaşımıyla yayılarak girerler.