1. Kolesterol Nedir?
Kolesterol, kan dolaşımında ve hücre yapısında bulunan, hücrenin dayanıklılığından
sorumlu, yaşamsal açıdan önemli yağ benzeri bir maddedir. Vücudun kolesterole
ihtiyacı vardır. Ancak kolesterol düzeyinin yüksek olması, kalp krizi ve inme
için çok önemli bir risk faktörüdür.
Kolesterol kanda özel taşıyıcılar ile taşınır; birkaç tipi vardır. Bunlardan
ikisi kalp damar hastalıkları için önemlidir.
LDL Kolesterol: “kötü” kolesterol
Kandaki kolesterolün büyük
bölümünü taşır. Kandaki miktarı yüksek olduğunda kalbi ve beyni besleyen damarların
duvarında birikmeye başlar, sert bir birikim oluşturur. Bu duruma ateroskleroz
(damar sertliği) denir. Tıkanıklığa neden olup kanın damar içinde akışını zorlaştırır.
Hayati önemi olan organlara yeterli kan gitmemesine neden olur. Bu tıkanma kalbi
besleyen damarlarda olursa kalp krizi, beyni
besleyen damarlarda olursa inme (felç) oluşur. Özetle LDL kolesterolün düzeyi
arttıkça yaşamı tehdit edici hastalıkların riski de artar. Bu nedenie LDL kolesterol
“kötü” kolesterol olarak anılır.
HDL Kolesterol: “iyi” kolesterol
Kandaki kolesterolün dörtte biri HDL kolesterol tarafından taşınır. HDL, kolesterolü
karaciğere taşıyarak kandan uzaklaştırılmasını sağlar ve böylece damar duvarındaki birikimini engeller. HDL kolesterol düzeyi arttıkça kalp krizi riski azalır.
Bu nedenle HDL kolesterol “iyi” kolesterol olarak anılır.
2. Kolesterolü Yükselten Nedenler Nelerdir?
Kolesterot düzeyinin yüksek ya da düşük olmasını belirleyen çok sayıda neden
vardır.
- Uygunsuz beslenme (yüksek kalorili ve kolesterolden zengin)
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- Şeker hastalığı (diabetes mellitus)
- Böbrek, karaciğer, tiroid hastalıkları
- Cinsiyet Menopoz öncesi kadınlarda kolesterol düzeyi erkeklere göre daha
düşüktür. Menopoz ile birlikte LDL kolesterol düzeyi genellikle yükselmeye
başlar. - Sigara, alkol
- Stres
- Hareketsiz yaşam tarzı
3. Kolesterol Yüksekliğinin Zararları Nelerdir?
Kolesterol yüksekliği tek başına bir hastalık değildir ancak ciddi sonuçlara
neden olabilir. Damar duvarında biriken ve damar sertliğine neden olan kolesterol
şu hastalıkların gelişimine neden olabilir:
- Koroner kalp hastalığı / Kalp krizi (enfiarktüs)
- İnme (beyin damarlarında tıkanıklık)
- Dolaşım hastalıkları
Kolesterol yüksekliğine bağlı sorunlar ortaya çıktığı zaman geç kalınmış olabilir.
Bu nedenle, kan kolesterol düzeyini normal sınırlar içinde tutmak, yükselmişse
düşürmek çok önemlidir.
Yüksek olan kan kolesterolünü düşürerek ilerlemekte olan damar sertliğini durdurmak
mümkündür. Ek olarak, kalp krizi geçirme riskini azalttığı da kanıtlanmıştır.
Normal Değerler Nelerdir ? |
Total Kolesterol |
İstenen 200 mg/dl den düşük olması |
LDL ( kötü ) Kolesterol |
İstenen 100 mg/dl den düşük olması |
HDL (iyi) Kolestrol |
istenen 40 mg/dl den yüksek olması |
4. Kan Kolesterolünüzü Nasıl Düşürebilirsiniz?
- Doğru beslenerek kolesterol düzeyinde bir miktar düşme sağlamak mümkündür.
- Alabileceğiniz diğer önlemler kilo vermek ve sigarayı bırakmaktır.
- Doktorunuzun önerdiği bir kolesterol düşürücü ilaç kullanmanız gerekli olabilir.
- Unutmamanız gereken en önemli nokta önlemlerin ve tedavinin yaşam boyu devam
etmesi gerektiğidir.
5. Kolesterol Açısından Uygun Gıdalar Hangileridir?
- Meyve – sebze, yeşillik
- Hububat, pirinç, makarna
- Balık, derisi çıkarılmış kümes hayvanları