YILDIRIM ÇARPMASINDAN NASIL KORUNULUR

Yıldırım kurbanları daha çok tarlada çalışırken, ata binerken, bisiklet sürerken veya dağa tırmanırken yakalanıyorlar.

Ağustos’un ilk haftasında, Türkiye genelinde 18 kişi yıldırım çarpması sonucu yaşamını yitirdi. Yağmurlu havalarda meydana gelen yıldırımdan korunmak için 30/30 kuralına uymak gerekiyor.
Genellikle yağmurlu havalarda meydana gelen ve açık havada çalışanların en büyük korkusu olan, can ve mal kaybına neden olan yıldırım çarpmalarından korunmak için 30/30 kuralına uymak gerektiği belirtildi. Ağustos ayının ilk haftasında yıldırım çarpması sonucu, Samsun ve Erzurum’da 3’er, Gaziantep ve Zonguldak’ta 2’şer, Sakarya, Sinop, Kastamonu, İzmit, Mersin, Zonguldak, Sivas ve Kars’ta 1’er olmak üzere toplam 18 kişi öldü, Gaziantep’te 1, Sakarya’da 2, İzmit’te ise 3 kişi yaralandı.
Dikkat edilmemesi halinde ölümle sonuçlanma ihtimali yüksek olan yıldırım çarpmalarına karşı korunma yöntemleri ve dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında “www.onlineavcilik.com” adlı web sitesinde bilgi veriliyor. Sitede, yıldırım çarpmasına daha çok, tarlada çalışırken, ata binerken, bisiklet sürerken, dağa tırmanırken, dışarıda oynarken, balık tutarken, ağaç altında dururken, çobanlık yaparken, normal telefonla konuşurken, banyodayken, yüzerken veya küçük teknelerle denize açılmışken yakalanılmakta olduğu ifade ediliyor.
Dünya’da saniyede 100, bir günde ise 8 milyon civarında yıldırımın oluştuğu ve bir yıl içinde bir kişinin yıldırıma çarpılma olasılığının 600 binde 1 olduğu kaydedilen sitede, yıldırımdan korunmanın en iyi yolu olan 30/30 kuralı şöyle anlatılıyor:
Şimşek çaktıktan sonra 30 saniyeden daha az bir süre içinde, gök gürültüsünü duyduğunuz andan da en son gök gürültüsünü 30 dakika geçene kadar yıldırım tehlikesi içindesiniz.
Gök gürültülü bir fırtınaya yakalandığınız zaman en iyi korunma içeri girmektir.
Eğer bina ve otomobil gibi kapalı bir sığınak mevcut değilse yüksek yerlerden ve tek kalmış ağaçlardan mutlaka uzak durmalısınız.
Açık arazide hemen ya hızla alçak bir yere kaçın ya da yere çömelin ve başınızı dizlerinizin arasına alarak hedef küçültünüz.
Asla yere yatmayın. Eğer yüksek ve düz bir yerdeyseniz başınızı mümkün olduğu kadar alçakta tutun, fakat yere uzanmayın.
Bazen elektrik yükünün büyük kısmı yıldırım çaktığı noktanın yakınındaki yüzeyde yoğunlaşır. Bu yüzey akımı vücuda geçirerek, ölüme veya yaralanmaya yol açabilir. Bunun için mümkün olduğu kadar yere çökmeli ve ayak parmakları üzerinde durarak yere teması en aza indirmeliyiz.
Voltaj farkı yaratmamak için de ayaklarımızı
birleştirmeliyiz.
DİĞER KORUNMA YOLLARI
Açık havada korunmak için sığınılabilecek bir bina veya otomobil aranması gerektiği kaydedilerek, yıldırımdan korunmak için ayrıca şu yollar öneriliyor:
“Bina veya otomobil yoksa, mağaralar, kuru hendek ve arklar, vadiler, kanyon veya en az boyunuzla aynı yükseklikliğe sahip alçak ağaç kümeleri arasındaki boşluklar sığınılacak en güvenli yerlerdir. Kamp araç ve gereçleri, balık oltası, golf sopası, kazma ve kürek gibi metal cisimleri elinizden bulundurmayın. Bisiklet, traktör gibi üstü açık araçları terk edin. Yüzüyor veya kayakta bulunuyorsanız, sudan derhal çıkın. Grup halindeyseniz, bir birinizden en az 1.5 metre uzakta durunuz.” Bina içinde veya otomobilde de yıldırımdan korunma yöntemleri şöyle anlatılıyor:
“Bahçe ve balkonunuzdaki hafif eşyaları ve taşınabilir metal araçları içeriye alınız. Pencereleri kapatınız. Soba, ocak, şöminelerden, radyatörlerden, metal borulardan, lavabo, küvetten, fişi prize takılı elektrikli ev aletlerinden uzak durun. Banyo yapmayınız, elle bulaşık yıkamayınız. Çamaşır ipindeki çamaşırları toplamayınız. Fırtına anında çok gerekmedikte kablolu telefonla konuşmayınız, kablolu televizyon seyretmeyiniz. Gök gürültülü fırtına geçene kadar aracınızı yolun kıyısında güvenlik bir yere çekiniz. Fırtına sonrası, yolun yüzeyi sudan görülmüyorsa o suya asla girmeyiniz.”
YILDIRIM EN SIK NEREYE DÜŞER?
National Geographic Türkiye bu ayki sayısında, uydu görüntülerinden birleştirilerek oluşturulan, dünya üzerinde yıldırımların oluşumunu gösteren, yeni harita hakkında bilgi veriyor.
Yıldırım en sık nereye düşer? Görüntüler yakınkızılötesi optik sensörlerle donatılmış iki uydu aracılığıyla elde edildi. “Bu sensörler bulutların üzerinde ortaya çıkan ve gözle görülemeyen değişiklikleri saptıyor” diyor ABD Ulusal Uzay Bilimi ve Teknoloji Merkezi’nden Hugh Christian. Siyah, kırmızı ve turuncu alanlar en fazla; mavi, mor, gri ve beyaz alanlar da en az yıldırım düşen bölgeleri gösteriyor.
Atlas Okyanusu ve Meksika Körfezi’nden gelen nemli hava kütlelerinin çarpıştığı Florida kritik bir nokta. Yıldırım çarpmasından korkuyorsanız Pasifik’teki küçük bir adaya taşının; öyle ki Pasifik adalarında kullanılan bazı dillerde yıldırım anlamına gelen bir kelime bile yok.