Yasliligi Etkileyen Faktorler

Yaşlılığı Etkileyen Faktörler

İnsan organizması çeşitli faktörlerin etkisinde kaldığı zaman daha çabuk yıpranmakta, sonuç olarakta, kronik yaşının üstünde bir yaşı göstermeye başlamaktadır. İnsan organizmasını etkileyen iki faktör vardır. Bunlar;

Yaşlanmayı Geciktiren Etkenler:

Bu etkenler topluma sağlık eğitimi yoluyla öğretildiğinde, yaşlanmanın gecikmesi olasıdır. Örneğin; hijyen kuralları, dengeli beslenme, spor, stres ve gürültüden uzak bir ortam, ağır işler yapmaktan kçınma, alkol, sigara kullanmama, yaşama arzusunun ve mutlu bir aile ortamının olmasıdır.

Yaşlanmayı Hızlandıran Etkenler:

Örneğin; aşırı heyecan ve stresler,sürekli uykusuzluk, ağır işlerde ve gece vardiyasında çalışma, alkol sigara ve uşturucu alışkanlığı, yetersiz ve dengesiz beslenme, kronik hastalıklar, aşırı doğurganlık, günlül aktivitelerin az yada aşırı olması, çok sıcak yada çok soğuk iklimde yaşama, hapler, göçler ve doğal afetlerdir.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER TARAFINDAN HAZIRLANAN YAŞLI İLKELERİ
Bağımsızlık

Yaşlı bireyler
Beslenme, barınma, giyim gibi temel gereksinimlerini karşılamak ve sağlık bakımından yararlanmak için yeterli gelire sahip olmalıdır.
Sayılan gereksinimlerini karşılayabilmeleri için ailelerinden ve toplumun her kesiminden destek almalıdır.

Gereksinimlerini karşılama konusunda kendi kendilerine yardımcı olabilmeleri yönünde destek almalıdır.

Gelir getirici bir işte çalışabilmeleri yada toplumdaki diğer gelir getirici faaliyetlerden yararlanmalıdır.
Emeklilik yaşının belirlenmesi ve emeklilik koşullarının tanımlanmasında söz sahibi olmalıdır.
Yaşlarına, yeteneklerine uygun eğitim ve öğretim programlarına sahip olmalıdır.
Bireysel tercihlerine uygun, güvenli bir çevrede yaşamalıdır.

Yaşadıkları çevre aynı zamanda onlara kapasitelerini geliştirebilecek fırsatlar sunmalıdır.
Mümkün olduğunca uzun süre kendi evlerinde yada aile ortamında yaşamalıdır.

Katılım
Yaşlı bireyler
Toplumla ilişkilerini sürdürmelidir.
Refah düzeylerini doğrudan etkileyecek politikaların hazırlanması ve uygulanması aşamalarına aktif bir biçimde katılımda bulunmalıdır.
Bilgi ve becerilerini genç kuşaklar ile paylaşmalıdır.
Topluma hizmet etmek için çeşitli fırsatlar geliştirebilmelidir.
Kendi ilgi ve yeteneklerine uygun etkinliklere gönüllü olarak katılımda bulunmalı ve hizmet edebilmelidir.

Bakım

Yaşlı bireyler
Aile ve toplum tarafından desteklenmeli, ihtiyacı olanlara uygun bakım hizmetleri verilmelidir.
Her toplumun kültürel değerler sistemine uygun bir biçimde korunmalı ve gözetilmelidir.
Asgari düzeyde fiziksel, zihinsel ve ruhsal iyiliği kazandıracak ve sürdürecek sağlık bakımına sahip olmalıdır.
Yaşamlarını kendi başlarına sürdürebilecekleri, gereksinim duyduklarında korunabilecekleri ve bakılabilecekleri çeşitli sosyal hizmetlere ve yasal düzenlemelere sahip olmalıdır.

İnsana yakışır ve güvenli bir ortamda, sosyal ve zihinsel yönden desteklenecekleri, kendilerini geliştirebilecekleri, koruma ve rehabilitasyon hizmeti alabilecekleri, uygun kurumsal bakım modellerinden yararlanmalıdır.

Bir huzurevi ya da rehabilitasyon merkezinde yaşamaları durumunda; ihtiyaçlarına, inançlarına, haysiyetlerine, özel yaşamlarına (mahremiyetlerine), bakımları ve yaşam biçimleri hakkında kendi kararlarını vermelerine tam olarak saygı görmelidir. İnsan haklarından ve temel özgürlüklerden tam olarak yararlanmalıdır.
Kendini Gerçekleştirme

Yaşlı Bireyler
Bireysel potansiyellerini (yetenek ve becerilerini) tam olarak geliştirebilecek fırsatlar yaratmalı, varolan uygulamalardan yararlanmalıdır.
Toplumun eğitim ve kültür etkinliklerine aktif olarak katılabilmelidir.

İtibar
Yaşlı Bireyler
İtibar görmeli ve güven içerisinde yaşamalıdır.
Sömürüden, fiziksel yada zihinsel istismardan uzak tutulmalıdır.
Hizmetlerden yararlanırken; yaş, cinsiyet, ırk, etnik köken, özür durumu yada diğer konumları nedeniyle bir ayırım görmemelidir.
Gelir durumları belirleyici bir unsur olmamalı, gelir düzeyinden bağımsız olarak gereksinimleri karşılanacak şekilde uygun hizmetlerden yararlanmalıdır.