VARİKOSEL TEŞHİS VE TEDAVİSİ

VARIKOSEL ;Toplardamarlarin iç yüzeyinde kan dolasimini düzenleyen kapakçiklar islevlerini yitirmistir ve kani bosaltamamaktadir. Testisten çikan toplar damarlarin asiri ve anormal olarak genislemis olmasi, testiste isi etkisi ve beslenme bozuklugu sonucu sperm üreten hücreleri toksik bazi maddelerle karsi karsiya birakir. Bu durum maddeler testis içinde etki yarattigi için sperm olusumunu kötü etkiler. Testislerin sonografik muayenesi ve damarsal arastirilmasi gerekir. Böyle bir durum cerrahi müdahale ile düzeltilir.Puberte sonrasi erkeklerin yaklasik % 10-20 sinde görülür. Kisirlik (infertilite) sikayeti olan erkeklerin ise yaklasik %40 inda varikosel mevcuttur. Sekonder infertilite sikayeti olan erkeklerde ( önceden en az bir çocugu olan ancak simdi kisirlik sikayeti çeken) ise bu oran % 80 lerin üzerine çikmaktadir.

Varikosel her iki testiste de görülebilir. Ancak anatomik komsuluklari dolayisi ile sol testiste görülme orani % 85, sag testiste görülme orani ise % 15 civarindadir. Bir taraftaki varikosel genellikle diger testisi de etkilemektedir.Varikoselin neden kisirliga sebep oldugu konusunda henüz kesin bir bilgi yoktur. Ancak genisleyen damarlarin testislerde sebep oldugu isi artisinin sperm üretimini olumsuz etkiledigi, genisleyen damarlarda biriken kanda anormal konsantrasyonlara ulasan böbreküstü bezi ve renal ürünlerin sperm olusumunu olumsuz etkiledigi, yine bazi metabolik ürünlerin artmasi ve oksijenlenmenin azalmasinin sperm üretimini olumsuz etkiledigi gibi birtakim teoriler mevcuttur.Bazen hastalar testislerinde gördükleri veya ayakta iken ellerine gelen genislemis damarlar sebebi ile doktora gelirler. Doktor tarafindan yapilacak elle muayene ile genellikle tani konur. Bazen ultrasonografi / Doppler gerekebilir. Bütün varikoselli hastalara 4 günlük cinsel perhizden sonra sperm tahlili (spermiogram) yapilip sperm sayisi, hareketliligi ve sekilleri arastirilmalidir. Hastalarin yaklasik %70 inde sperm yogunlugu ve hareketliligi azalmis, sekilleri bozulmustur. Bu hastalarda yüksek oranda kisirlik görülür.Kisirlik sikayeti olan varikoselli erkeklerde, çok yogun agri sikayeti olanlarda ve testislerinden biri digerine göre anlamli küçülme göstermis varikoselli erkeklerde cerrahi tedavi önerilir. Tedaviye geçmek için varikoselin mutlaka sperm degerlerini bozmus olmasi gerekir. Yani spermi normal ise tedavi edilmeyebilir. Evli olmayan erkeklerde de varikosel bulunmus ve sperminde bozulma baslamis ise tedavi yapilmalidir. Eger erkek adolesan çagda, yani henüz ergenlige gelmemis ise ve sperm veremiyorsa bu durumda testiste küçülme olup olmadigina bakilir. O taraf testisi %10’dan fazla volüm kaybetmis ise yine ameliyat endikasyonu vardir.Testislerinde agri olan ve muayene ile varikosel saptanan erkeklerde bu agrinin mutlaka varikoselden kaynaklaniyor olmasi gerekmez. Önce diger nedenler arastirilmali ve semptomatik tedavi yapilmali, ondan sonra varikoselin tedavisine geçilmelidir.

Ameliyat sirasinda mikroskop kullanilmasi önerilmektedir. Ameliyati kasik bölgesinden yapilan küçük bir kesi ile gerçeklesir. Testisi drene eden venler baglanir. Basit bir ameliyattir ve genellikle hastane de yatmayi gerektirmez. Varikosel ameliyatinin basari sansi degisiktir. Mikroskobik yapilan ameliyatlarin basari sansi digerlerine oranla çok daha yüksektir. Yaklasik 30-60 dk. sürer. Bu sirada testisle ilgili diger olusumlarin zarar görmemesine özen gösterilmelidir. Varikosel ameliyati dikkatli yapilmaz ise hidrosel (testis çevresinde sivi birikimi), atrofi gibi komplikasyonlar görülebilir. Ama son yillarda, ameliyat tekniginde elde edilen ilerlemeler sayesinde bu komplikasyonlara hemen hemen hiç rastlanilmamaktadir. Bunda cerrahin deneyimi önemlidir. Ameliyat olacak kisilerin bunu iyi bilmesi ve ameliyati yapacak doktordan da bu konuda bilgi almasi gerekir. Ameliyattan 3 ay sonra sperm üretiminde düzelme görülmeye baslar. Sperm tetkiki ameliyattan sonraki 3-6. ayda yapilmalidir. Sperm üretimindeki düzelme ameliyat olan hastalarin %50-80 inde görülür. Gebelik üzerindeki etkisi de yüzde 20-69 civarinda artmaktadir. Azoospermi olgularinda da varikosel ameliyati yapilmasi önerilirse de, basarisinin daha düsük olacagi önceden belirtilmelidir.

Tüp bebek uygulamasi yapilacak erkeklerde de varikosel ameliyati yapildiktan sonra tüp bebege geçilmesi basariyi artirabilir. Ameliyat edilen hastalarin bir kisminda sperm degerleri biraz daha yükselerek mikroenjeksiyon (ICSI) yerine asilama (IUI) uygulamasina geçilebilir, hatta dogal yolla gebe kalma sansi da elde edilebilir. Spontan gebelik saglanamayan hastalarda sperm sayisi, motilite veya sperm morfolojisindeki iyilesme ile yardimci üreme tekniklerinin basarisi artmaktadir.