Uz. Dr. Abdullah Özkardeş – Beyin Sağlığı

Uz. Dr. Abdullah Özkarde?, beyin sa?l???n? korumak için sa?l?kl? beslenmeye büyük önem verilmesi gerekti?ini belirtti ve beyin dostu besinler hakk?nda bilgi verdi.

Çocukta beyin geli?imi genetik yap? ve çocu?un ald??? uyar?lar ve ya?ad??? deneyimlerin ortak etkisi ile olu?ur. Beyin yeni do?anda eri?kin beyninin %25’i, 3 ya??nda % 80’i, 5 ya??nda ise % 90’? büyüklü?ündedir. Beynin geli?iminin büyük bölümü 5 ya??na gelmeden önce tamamlan?r Beyin, sinir hücreleri ve bunlar aras?nda ba?lant?lardan olu?ur. Beyinde do?u?ta 100 milyar sinir hücresi vard?r ve bunlar?n aras?ndaki ba?lant?lar zamanla geli?ir.

Beslenme ve beyin geli?imi do?ru orant?l?

Beslenme yetersizli?i çocu?un geli?me sürecini etkileyen oldukça önemli bir durumdur. Hayat?n ilk y?llar?nda görülen beslenme yetersizli?i, fiziksel ve ruhsal geli?imi etkiler. Beslenme yetersizli?i, çocu?un beyin geli?imini etkilemekte ve beyin hacim olarak küçülmektedir. Beslenme zaman?nda düzeltilmez ise kal?c? beyin etkilenmeleri ortaya ç?kabilir.

Çocu?un geli?iminin yan?s?ra; ya?lanma ve ya?l?l???n beraberinde getirdi?i hastal?klar da önemli bir sorundur. Beslenme burada da önem kazanmaktad?r.

Beyin sa?l???n?n kare as?: K?z?lc?k, yaban mersini, ye?illik ve bal?k

Kalp için sa?l?kl? olan?n, beyin içinde iyi olmas? genellikle kabul gören bir yarg?d?r. Beslenme ve nöroloji uzmanlar?, sa?l?kl? g?dalar hakk?nda de?erlendirmeler yapmaktad?rlar. Beyin üzerine en faydal? g?dalar belirlenmi? ve ?u ?ekilde s?ralanm??t?r:

• Beyin için en sa?l?kl? g?da k?z?lc?kt?r. Hayvanlar üzerinde yap?lan çal??malar, sinir koruyucu etkisini göstermi?tir ve ya?la birlikte artan koordinasyon ve haf?za kay?plar?na kar?? da etkili bulunmu?tur. Beyin hücrelerini, normal olarak zamanla ortaya ç?kan serbest radikallerin hasar?ndan korurlar. Bu nedenle zihinsel ve motor fonksiyonlar? korurlar.

• Daha sonra yaban mersini gelir. Yabani yaban mersini antioksidanlarla doludur. Bunlar da serbest radikallere kar?? sava??rlar. Yap?lan çal??malar, yaban mersininden zengin diyetin, haf?za ve motor becerileri düzeltti?ini ve ya?lanmayla ilgili olan denge ve koordinasyondaki kötüle?meyi durdu?unu göstermi?tir.

• Yaprakl? ye?illikler daha sonra gelir. K?v?rc?k lahana ve paz? gibi sebzeler homosisteini parçalar. Bunlar?n yüksek seviyede olmas? Alzheimer hastal???ndaki zihinsel yava?lama ile ilgilidir.

• Ya? asitli bal?klar ise dördüncüdür. Alabal?k, sardunya ve ringa gibi bal?klar, omega-3 ya? asitlerinden zengindir. Ara?t?rmalar, bu bal?klar? haftada en az bir kez yiyen insanlarda Alzheimer hastal???n?n daha az görüldü?ünü göstermi?tir.

• Ispanak s?ralamada be?inci s?radad?r. Ispanak merkezi sinir sistemindeki ya?la ilgili problemleri azaltmaktad?r. Beslenme yetersizli?i, yani baz? besinlerden mahrum kalma, sinir sisteminde baz? hastal?klara neden olurlar. Bu durumlar, alkolik ki?ilerde, açl?k-k?tl?k gibi durumlarda, a??r? güç harcanan aktivitelerde, esir kamplar?nda, ba??rsaklardan g?da emilimini azaltan t?bbi veya cerrahi hastal?klar olarak s?ralanabilir. Anoreksia nervosa gibi psikiyatrik hastal?klar da ortaya ç?kabilir. Genel bir kural olarak, beslenme yetersizlikleri, sinir sistemini simetrik bir da??l?m ile etkiler.

• A vitamini yetersizli?i: Görme ile ilgili problemler olur. Gece körlü?ü, A vitamini yetmezli?inin erken bulgusudur.

• B1 vitamini yetmezli?i: Daha çok alkoliklerde ortaya ç?kar. Kol ve bacaklarda güç kayb? ve hissizlik ile beliren polinöropati tablosu ( kol ve bacak sinirlerinin hastal???) olu?abilir. Mental de?i?iklikler, göz sinirlerinin felci, dengesizlik ile seyreden Wernicke ensefalopatisi (beynin vitamin yoksunlu?u nedeni ile olu?an bir rahats?zl???) geli?ebilir. Ayr?ca bu vitamin yetersizli?inde beyincik hasarlar?na da rastlanabilir.

• B6 vitamini yetmezli?i: Burada da yine kol ve bacaklarda güç kayb? ve hissizlik ile seyreden polinöropatiler görülebilir. Ayr?ca tüberküloz tedavisinde kullan?lan INH adl? ilac?n yapt??? polinöropati, B6 vitamini verilerek engellenebilir.

• B12 vitamini eksikli?i: Omurilikte hasarlara neden olur. Ayr?ca polinöropati tablosu da geli?ebilir.

• Vitamin D yetmezli?i: Kaslarda yorgunluk, güçsüzlük ve erimeler yapabilir.

• Vitamin E yetmezli?i: Omurilik ve beyincikte hasar ve polinöropati yapabilir.