Alerji… Bu kelimeyi pek sık duyar olduk son yıllarda. Güneş alerjisi… Çilek alerjisi… Alerjik nezle… Alerjik astım… -Güneşte kaldım her tarafım kızardı, kabardı. -Çilek yedim, kaşıntıdan duramıyorum. -Dondurma mı, aman beni perişan ediyor. -Hapşırmaktan gözlerimi açmıyorum. Farklı nedenler farklı alerjik durumlara neden olabilir. Halk arasında kurdeşen olarak bilinen yaygın alerjik durumlardan ÜRTİKER hakkında bilgiler bulacaksınız. Ürtiker “ısırgan otu döküntüsü” ve kurdeşen gibi bilinen alerjik bir deri döküntüsüdür. İki farklı tipi vardır: Akut Ürtiker sık olarak alerji yapan bir madde tarafından oluşturulur ve birkaç saat ile hafta arasında devam eder. Altı haftadan uzun devam ederse artık adı Kronik Ürtiker olur. Nedenleri Nelerdir?
Akut Ürtiker’e en sık neden olanlar;
-Evcil hayvanlar( kediler, köpekler, atlar)
-Deniz mahsulleri(balıklar, kabuklu deniz hayvanları) -Kuruyemiş, meyve Süt ürünleridir
-Bal arısı veya eşek arısı sokması Ürtiker’e neden olabilir
-Antibiyotikler gibi alerjen ilaçlar, aspirin. Yüksek Ateş veya Hepatit B gibi belirli viral enfeksiyonlar ve kan nakilleri ve aşılar da neden olabilir. Belirli parazitlerin meydana getirdiği infeksiyonlar, tansiyon ilaçları veya stres tetikleyebilir. Kronik Ürtiker’in çoğunluğunun tanımlaması zordur.
-Belli Paraziter hastalıklar, -Tansiyon ilaçları veya stres tetikleyicidir.
-Kronik Hastalıklar (idrar yolu enfeksiyonları, sinüzit, akciğer hastalıkları) Kronik ürtiker; derinin ısıya maruz kalması, soğuk, güneş ışığı, titreme veya basınç gibi fiziksel faktörler tarafından da tetiklenebilir. Bazı kişiler o kadar hassas cilde sahiptir ki herhangi bir ovalama dahi dermografizm diye adlandırılan ve deriden kabarık kırmızı çizgilere neden olan kabartılara sebep olabilir. Buda bir çeşit ürtikeryal oluşumdur.
-Tiroit hastalıkları
-Kanser
-LUPUS gibi bağışıklık sistemini tutan hastalıklar Ürtiker’i tetikleyebilir.
Belirtileri Nelerdir?
Döküntüye bağlı bir sayıda kırmızı çevrilmiş cilt lezyonları. Bu vücuduna yayılmaya meyillidir. Kronik olgularda kaşıntılı uykusuz gecelere neden olur bu durum depresyona bile neden olabilir. Hastalığın bulguları arasında kaşıntılı, deriden kabarık, kızarık 0,5cm ila çok büyük ölçülerde deride plaklar bulunur. Bu plakların bazıları birleşme eğilimindedir. Plakların sınırlarını net olarak çizmek her zaman mümkün olmaz. Lezyonlar genellikle birkaç saat içerisinde solar, yerine başka alanlarda yenileri çıkabilir. Ancak ortamda hastalık gibi, ilaç gibi bir tetikleyici faktör varlığında stres ve aspirin alımı takiben aniden tekrar ortaya çıkabilir.
Nedeni Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalarda iyi bir hastalık öyküsü sonrası, alerji testlerini içeren araştırmalar yanında diğer bahsi geçen hastalıkların araştırmaları yapılmalıdır. Altta yatan hastalığın tedavisi sonucunda genel olarak ürtiker kendiliğinden geçer ve tekrar etmez. Ancak sebebi bilinmeyen ürtiker hastalarında antialerjik ilaçlardan faydalanılır. Bu hastalarda klasik olarak sabahları sedatif olmayan antialerjikler, akşamları sedatif antiallerjikler ve H2 reseptör blokerleri birlikte kullanılır. H2 reseptör blokerleri asıl itibari ile mide asiditesini azaltmak için kullanılan ilaçlardır. Ancak derideki histamin reseptörlerinin % 20 kadarı H2 tipinde olduğu için bu tür ilaçlar bu hastalarda faydalı olmaktadır. Bunun dışında bunlara cevap vermeyen hastalarda kortizon dahi kullanılabilir.
Alınması gereken Önlemler Nelerdir?
Tetikleyici faktörler kaçının. Bu nedenle: -Cildinizi serin tutun, egzersizden sakının ve ılık duş alın, -Cildinizi sakinleştirmesi için mentol krem uygulayın, -Tüm Aspirin ve Kodein içeren ilaçlardan kaçının, -Şu anda kullandığınız herhangi bir ilacın yan etkilerinin listesini okuyun, -Sodyum benzoat gibi koruyucular ve Tartrazine gibi gıda tatlandırıcılarından kaçının, Antihistaminiklerin yüksek dozlarda uygulaması altı haftaya kadarki uzun dönemlerde gerekli olabilir. Diğer alta yatan hastalıkları açığa çıkarmak için özel araştırmalar gerekli olabilir.
Alerji Testi yaptırmalı mıyım?
Eğer gözlem ile sebep aydınlatılamazsa doktorunuz düşündüğü sebeplere ilişkin tahliller isteyecektir. Gerek görülürse Prick Test de yapılacaktır. Her hastanın yaptırmasına gerek yoktur. Özellikle çocuk yas grubunun (5 yas<) yaptırmasında fayda vardır. Bunlarda gıda prick testi de yaptırılmalıdır. Total IgE ve Spesifik IgE’ler de ölçülmelidir. Bu konuda doktorunuza güvenin.
Sonuç olarak,
Tedavi sorumlu etkenin ortadan kaldırılması ile başlamalıdır. Bununla beraber ağızdan alerji ilaçları (antihistaminik) ile tedavi söz konusudur. Tedaviye yetersiz yanıtın söz konusu olduğu durumlarda kortizonlu ilaçlarla ağızdan tedavi uygulanabilir.
Kaynak: saglik.tnn.net
