Tekrarlayan tedavi yöntemleri, tüp bebek denemeleri, dü?ük gibi nedenlerle çocuk sahibi olamayanlar için genetik tan? yöntemi olan CGH (Komparatif Genomik Hibridizasyon) yöntemi, Türkiye’de de uygulanmaya ba?land?.
CGH ile yumurtan?n genetik sorun varl??? ve kromozomlar?n normal olup olmad??? tespit edilerek sa?l?kl? yumurtalar dondurularak, hamilelik istendi?inde sa?l?kl? ve kromozomu normal yumurtalar çözdürülerek dölleniyor. Bu sayede, hem gebelik ?ans? art?yor hem de özürlü ya da down sendromlu bebek riski azal?yor.
Maya Tüp Bebek ve Kad?n Sa?l??? Merkezi T?bbi Direktörü ve Kad?n Hastal?klar?-Do?um Uzman? Operatör Dr. Osman Denizhan Özgün, AA muhabirine yapt??? aç?klamada, ba?ar?l? bir gebeli?in sa?lanmas? ve sa?l?kl? bir bebe?in dünyaya gelmesinin, embriyonun sa?l?kl? kromozom yap?s?na sahip olmas?na ba?l? oldu?unu söyledi.
Kromozom yap?s?n?n sa?l?kl? olmamas? halinde ço?u zaman vücudun gebeli?i gerçekle?tirmedi?i ya da dü?ükle sonland?rd???n? belirten Özgün, tekrarlayan tüp bebek yöntemi sonras?nda gebelik sa?lanamamas? ya da gebeliklerin dü?ükle sonuçlanmas?; normal yollarda sa?lanan gebeliklerde dü?ük görülmesi durumunda mutlaka nedenin tespit edilmesi gerekti?ine dikkati çekti. Özgün, bu gibi durumlarda genetik bozukluk olup olmad???n?n ara?t?r?lmas? gerekti?ini vurgulayarak, ’’Çünkü, kromozom yap?s?ndaki bozukluklar yüzde 65 oran?nda yer tutuyor’’ dedi.
-’’TEK EMBR?YO TRANSFER?NDE YÜZDE 70-75 GEBEL?K ?ANSI’’-
Son 1.5 y?ld?r ABD ve ?ngiltere gibi geli?mi? ülkelerde CGH yönteminin uyguland???n? anlatan Özgün, yöntemi kendilerinin de uluslararas? merkezlerle i?birli?i içerisinde uygulad?klar?n? söyledi. Özgün, ’’Bu yöntemle tek embriyo transferinde dünyada yüzde 70-75 gebelik ?ans? elde edildi’’ diye konu?tu.
PGD ile gebelik olu?mas? ve gebeli?in geli?imini engelleyen belli ba?l? kromozomal kusurlar?n incelendi?ine i?aret eden Özgün, ?öyle devam etti:
’’Oysa CGH ile tüm kromozomlar incelenebiliyor ve incelenen embriyolar?n gebelik olu?umunu veya devam?n? etkileyen kusurlar? tespit edilerek anne aday?na nakledilmesi engelleniyor. Embriyo, anne karn?na yerle?tirilmeden test edilerek, sadece kromozomlar? normal olanlar rahim içine konuldu?u için özürlü veya down sendromlu bebek riski neredeyse s?f?ra iniyor. K?s?rl?k tedavisinde yüzde 30-40 olan gebelik oran? da bu yöntemle yüzde 60-80’lere ç?k?yor. Öte yandan CGH, tüp bebek yönteminde s?kça rastlanan ço?ul gebelik riskini de azalt?yor. Çünkü, sa?lam kromozom yap?s?na sahip embriyo elde edildi?i için bir transferde bile sa?l?kl? gebeli?e ula??l?yor.
?leri ya?ta gebe kalmak isteyen ancak yumurtalar?n?n sa?l?ks?z olmas?ndan endi?e eden kad?nlar için de umut ta??yor. Çünkü, dondurulacak olan yumurtalar tamamen sa?lam oldu?u test edilmi? olan yumurtalar oldu?u için gebelik ?anslar? artm?? oluyor.’’
-TEKN?K K?MLERE UYGULANAB?L?R?-
Özgün’ün verdi?i bilgiye göre HGH yöntemi, ya?? 38 ve üstünde olan anne adaylar?na, herhangi bir anatomik-immünolojik problem tespit edilemedi?i halde embriyo transferi yap?lm?? ve en az 1 kez ba?ar?s?z tüp bebek tedavisi olanlara uygulanabiliyor.
Bunun d???nda anne aday?n?n ya??na bak?lmaks?z?n herhangi bir anatomik-immünolojik problem tespit edilememi? ve embriyo transferi yap?ld??? halde önceden en az 2 kez ba?ar?s?z tüp bebek tedavisi olanlar, önceden tüp bebek tedavisi ile implantasyon öncesi genetik tan? (PGD) uygulanm?? ve en az bir tane normal embriyo belirlenerek transfer edilmesine ra?men olumlu sonuç al?namayanlar için de yöntem bir tercih olarak sunuluyor.
Daha önce tüp bebek tedavisi olsun olmas?n herhangi bir anatomik, en az 2 kez nedeni belirlenemeyen gebelik kayb? bulunanlar; önceden tüp bebek tedavisi olan veya olmayan ancak bir veya birden fazla dü?ük yap?p, en az bir kez dü?ük nedeni olarak kromozomal bozukluk tespit edilmi? olanlara da yöntem ba?ar?yla uygulanabiliyor.
-NASIL UYGULANIYOR?-
?lk olarak ba?vuruda bulunan hastan?n öyküsü al?n?yor. Kaç kez tedavi ile tüp bebek denemesi yap?ld???, normal yolla gebe kal?p kalmad???, her iki yolla da gebelik sa?lanmas? durumunda dü?ük olup olmad??? ve dü?ük say?s? kaydediliyor.
Ard?ndan gebelik ba?ar?s?, anne aday?n?n ba????kl?k sistemi ve p?ht?la?ma faktörlerinin belirlenmesine yönelik baz? testler yap?l?yor. Bu testlerden olumsuz sonuç ç?kmamas? halinde genetik bozukluk olas?l??? üzerinde duruluyor ve tedaviye karar veriliyor.
Merkezin laboratuvar sorumlusu biyolog doktor Enver Kerem Dirican’?n verdi?i bilgiye göre, bu a?amalardan sonra ise anne aday? normal bir tüp bebek tedavisi alacakm?? gibi haz?rlan?yor. Uygulanan ilaç tedavisi ve bekleme süresinden sonra anne aday?n?n yumurtalar? toplan?yor, erkekten sperm al?n?yor ve e?lenerek döllenme sa?lan?yor. Döllenme sa?lanan kaliteli yumurtalar 3. gün sonras?nda 7-8 hücreli olanlardan mikroskop alt?nda yumurtan?n zar? deliniyor ve hücrelerden biri al?n?yor ve yumurtalar donduruluyor. ?ki haftay? bulan inceleme sonras?nda sa?l?kl? embriyo belirleniyor. ?ncelemenin do?ruluk pay? yüzde 95 oran?nda do?ru ç?k?yor’’
?ncelemede kromozom say?s?na, tek gen hastal?klar?na bak?l?yor. Anne aday?na ilaç verilerek gebelik için rahmi haz?rlan?yor. Yakla??k 1 ayl?k bir ilaç kullan?m?ndan sonra yumurta çözdürülüyor ve anne rahmine naklediliyor.