Triyaj Nedir Acil Bakimda Oncelikler

Triyaj Nedir, Acil Bakımda Önceliklerin Belirlenmesi

Acil, tıbbi anlamda hastanın fiziksel ya da duygusal yönden teh­like içinde bulunmasıdır. Diğer bir deyişle, fiziksel ve ruhsal sağlık bütünlüğü bozulmuş ve yaşamsal tehlikeye eğilimli olan hasta ve ailesinin gereksinim duyduğu tıbbi bakımın acilen verilmesidir.

Felaket ve kitlesel yaralanmalarda, zehirlenmelerde, bazı salgın hastalıklarda aniden birden fazla birey yaralandığında ya da hastalandığında hem şaşkınlık, çaresizlik ve panik artar, hem de hangi hastalık ve yaralının öncelikle tedavisi ve daha uygun bir tedavi için kime nasıl öncelik verelim sorusu günde­me gelir. Hastaların büyük risk altında oluşlarını tanımlamak ve tedaviyi başlatabilmek için triyaj (Triage) denilen bir sistem oluşturulmuştur. Triyaj : “Hasta ve yaralıların yaralanma tiple­rine, o andaki durumlarına göre sınıflandırılıp, hastaneye yatır­ma, tedavi ve tahliye konularında öncelik derecelerinin saptan­masıdır”. Diğer bir tanımla, acil bir durum için; önde gelen, önemli ve sürekli bir süreç olan öncelikleri belirleme; gelişen durumun önemi nedeni ile diğerlerinden ayırt edilmesi, seçilme­si ya da öncelik hakkının tanınması anlamını taşır. “En fazla riski taşıyan hastaları belirleme ve uygun tedaviyi başlatma sistemi” veya ” etkili ve doğru bakım alabilmesi için hastanın doğru zamanda, doğru yere yerleştirilmesi süreci” olarak da ta­nımlanabilir.

Triyaj kelimesi; Fransızca ayırt etmek, sınıflandırmak anlamı­na gelir. Günümüzde yaygın olarak ayırt etme, öncelikleri sapta­ma gibi anlamlarda kullanılan triyaj 1. ve 2. Dünya Savaşı sıra­sında Avrupa’da savaş alanında çok ağır yaralı askerlere, gerek­sinimleri doğrultusunda acil bakım girişimlerinde bulunmak üze­re öncelik hakkı tanınması nedeni ile kullanılmıştır. Askeri kuv­vetlerin kullandığı bu sistem ile acil bakıma alınacak askerleri be­lirleyen öncelik durumları saptanmış ve sınıflandırılmıştır.

Felaketlerdeki triyaj da askeriyede kullanılan triyaja benzer. Ay­rıldıkları en önemli nokta, felaket triyajının, acil bölümün yükünü önlemek için bazı kazazedelerin başlangıçta taşınmasının ertelen­mesi ve alanın oryantasyonudur.

Acil bölümlerinde triyaj kullanımı 1960’k yıllarda başlamıştır. Sistem günümüzde de yaşama savaşı veren ciddi ve acil durumu olan hastanın bakımım belirlemede uygulanmaktadır.