Travma Mekanizması, Travma ve Acil Cerrahi
Yaralanma vücudun herhangi bir enerji ile aniden karşılaşması sonucu olur. Enerji, ısı, elektrik veya kinetik enerji şeklinde olabilir. Kinetik enerji hareket halindeki enerjidir. İnsan vücudu sık sık kalıcı, bazen öldürücü olabilecek yüksek miktarda enerjiye maruz kalır.
Hareket halindeki bir nesnenin kinetik enerjisi, hareket durduğunda başka bir enerji şekline dönüştürülmelidir. Araba frenine basınca olduğu gibi, hareket yavaş yavaş durursa, kinetik enerji ısıya dönüşür. Bunun tam tersi arabanın sert bir yere çarpmasında olduğu gibi aniden durursa çarpma enerjisi hareket eden nesneyi, çarpılan nesneyi veya ikisini de travmatize eder. İnsan vücudunun ani travmalara toleransı oldukça sınırlıdır. Buruna hafifçe vurulması burnun geçici olarak deforme olmasına ve çarpma enerjisini kalıcı hasar olmadan alabilmesine neden olur. Ancak şiddetteli bir darbe, burun dokusunda aşırı deformasyona ve hasara yol açar. Travma da, doku hasarı bütün kinetik enerji harcanana kadar devam eder.
Multipl travmalar aynı anda birçok organ ve sistemin etkilendiği yüksek enerjili yaralanmalardır. Yaralanmalarda uygulanan enerjinin miktarı, hızı ve vücutta etkilendiği bölge olayın ciddiyetini belirler.
Hareket eden bir cismin kinetik enerjisi, ağırlığına (kütle) ve hızının karesine bağlıdır.
Kinetik Enerji Hesaplama Formülü:
Kinetik Enerji = MV72 (M= kütle, ağırlık, V=hız)
Bu formülden de anlaşıldığı gibi yaralanma olayında en önemli faktör hızdır. Çarpan cisim ne kadar hızlı ise, dokularda yapacağı hasar da o kadar fazladır. Bunun en güzel örneği ateşli silah yaralanmalarında görülmektedir. Ateşli silahlar merminin çıkış hızı 200 feet/saniyeden fazla olan silahlar ve düşük olan silahlar olmak üzere ikiye ayrılır. Yüksek hızlı silahlarda doku hasarı çok daha fazladır. Etkileyen kuvvetler önce vücut derisinde ezilme sonra yırtılmalara neden olur. Etkileyen kuvvet fazla ise, yumuşak doku yırtılır ve açık yaralanmalar ortaya çıkar.
