Tiroit Kutleleri Tiroid Kutlesi

Tiroit Kütleleri, Tiroid Kütlesi

Tiroid, boynun ön tarafında yer alan, en­dokrin bir organdır. Tiroid bezi, iki ayrı en­dokrin işleve sahiptir. Bir tanesi Tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) üretmek, ikin­cisi ise kalsitonin hormonunu üretmektir. Tiroid hormonu üretilen işlevsel ünite, foli-küldür. Kalsitonin ise C hücreleri tarafından yapılır. Tiroid hastalıklarının değerlendiril­mesinde, ameliyat endikasyonlarının belir­lenmesinde ve ameliyat sonrası takipte ne yapılabileceğini bilmek için endokrin kont­rol mekanizmasının iyi anlaşılabilmesi ge­rekir.

Beyin
Hipotalamus
TRH Tireotropin releasing hormon
Hipofiz
TSH Tiroid stimulan hormon (tireotropin)
T3 (Tiriyodotironin)
T4 (Tiroksin)
Perifer

T3 ve T4 hormonları, büyük çoğunlukla, taşıyıcı proteinlere bağlıdır. Yalnızca küçük bir bölümü metabolizmada aktiftir. Tiroid bezinin pek çok hastalığı vardır. Tiroid be­zinin büyüklüğü ve şekli, işlev durumu ile her zaman uyuşmaz. Ötiroid struma ve so­ğuk nodülde, işlev kaybı olmayabilir. Base-dow ve adenomda hipertiroidi, hipotiroidi-de olabilir.

Hipertiroidi sebepleri:

a) diffüz hipertiroidi (M.Basedow)
b) diffüz atenomatoz struma
c) otonom adenom
d) hipertiroidi factitia

Hipotiroidi sebepleri

a) konjenital miksödem
b) iyod eksikliğine bağlı endemik krete­nizm
c) iyod eksikliği
d) ameliyat sonrası

Tiroid hastalıklarının içinde en sık rastlanı­lanı tiroiddeki kütlelerdir. Bunlar, nodul adı altında toplanırlar. Artan yaşla birlikte gö­rülme sıklıkları artar. Tiroid kütlelerinin ço­ğu selimdir. Postmortem çalışmalar gizli kanseri göstermiştir. Tiroid nodüllerine yaklaşım, genelde bir ikilem yaratmıştır.

Bazıları agresif cerrahiyi önerirken, bazı ki­şiler de, konservatif tedaviyi ön planda tut­muştur. Pek çok tiroid nodülü asemptoma-tiktir. Şans eseri muayene sırasında buluna­bilir. Ağrıya pek sık rastlanmaz, habis bir lezyon, boyunda rahatsızlık hissi verebilir.

Varolan bir nodulun hızla büyümesi ya da yeni ortaya çıkan bir nodul, habis karakter taşıyabilir. Fakat habis bir nodul yıllar için­de yavaş bir şekilde de gelişebilir. Tiroid bezinde ani ağrılı bir büyüme, sıklıkla kol-loid nodul içine kanamayı gösterir. 14 yaş altındaki çocuklarda, soliter nodüller %50 olasılıkla kanser lehinedir. Daha evvel ya­pılan boyun ışınlaması bir risk faktörüdür. İyod fazlalığı olan bölgelerdeki insanlarda papiller kanser görülme sıklığı artar. Foliküler kanser insidansı ise iyod eksikliği olan endemik bölgelerde artar.

Tiroid nodülleri kadınlarda sık görülmesine karşın, erkeklerde rastlandığında habis ol­ma potansiyeli daha fazladır. Endokrin has­talığı aile anamnezi olan hastalar, medüller tiroid kanseri bakımından risk taşırlar. Tiro­id nodülü olan hastalar genellikle ötiroid-dir. Tiroid işlev bozukluğu varsa tanıya yar­dım edebilir. Örnek olarak, soliter nodülü olan hastadaki hipertiroidi toksik adeno-matöz nodülü gösterir. Hipotiroidi ise Has-himato hastalığının belirtisidir. Palpasyonda tek bir nodul mü yoksa multinodüler guatr­da dominan nodul mü olduğu anlaşılır. Va­kaların %50’sinde multinodüler guatr mev­cuttur. Sert, fikse bir nodul habis olabilir, fakat bazı papiller karsinomalar kistik lez-yonlar gösterebilir ya da foliküler karsino­malar hemorajik ve yumuşak olabilir. Aksi olarak da selim bir nodul sert olabilir. Bu­nun yanında nodüle eşlik eden lenfadeno-pati genellikle habis oluşum lehinedir. Re-kürren larengeal sinir felci, direkt sinir tu­tulumuna bağlı malignite kriteri olabilir.

Tanı metodlarmın ilki, tiroid fonksiyonları­nın ölçülmesidir. T3, T4, TSH, serbest T3 ve T4’e bakılarak tiroid işlevleri hakkında bil­gi alınır. Tiroid antiglobülin tayini ya da ti-reoglobülin ölçülmesi, tanıya yardımcı ola­bilir. Boyun röntgenleriyle retrosternal ya-yılımcı tespit edilebilir. MR ve BT inceleme­leri, intratorasik guatr tespiti için en fayda­lı metodlardır. Isotop tarama testleri nodül­leri nonfonksiyonel (soğuk), normal fonk­siyon gören (ılık) ve hiperfonksiyone (sı­cak) olarak üçe ayırır. Sıcak nodüller genel­likle selim karakterdedir. Nodüllerin %80’i soğuktur, fakat bunların ancak %20’si ha­bistir. %10 ılıktır ve bunların %10’u habistir.

Ultrasonografi, palpe edilemeyen, 0.3 mm çaplı nodülleri teşhis edebilir. Kistik ve solid yapıları ayırt edebilir. İnce iğne aspiras-yon biyopsisi, selim ve habis nodülleri ayır­mada önemlidir.

Bugün en sık kullanılan ve en yararlı tanı metodu ince iğne aspirasyon biyopsisidir.
Medikal tedavide, tiroid hormonları verile­rek, bez suprese edilmeye çalışılır. Habis bir nodülde de küçülmeye sebep olabilir. Klinik risk faktörlerinin varlığı ve ince iğne aspirasyon biyopsisi sonuçlarına göre cer­rahi endikasyon doğar.

Operasyonda her 2 lob ve lenfadenopatiler iyice incelenir. Eğer tek taraflı nodul varsa, total lobektomi (istmus ve piramidal lobda çıkarılarak) endikedir. Eğer malignite varsa total tiroidektomi yapılır. Özet olarak, tiro­id nodülleri sıktır, maligniteye ise nadiren rastlanır. Habis ve selim ayırımı, klinik in­celeme ve ince iğne aspirasyon biyopsisi ile yapılır. En iyi tedavi cerrahidir.

• Kalp-damar sistemi: Hipertiroidi: Taşikar-di, çarpıntı, Hipotiroidi: bradikardi, hiper­tansiyon, arteroskleroz, koroner hastalık
• Mide-barsak sistemi: Hipertiroidi: Artmış pasaj, bulantı Hipotiroidi: kabızlık
• Metabolizma: Hipertiroidi: Ateş, ısıya ta­hammülsüzlük. Hipotiroidi: Soğuğa taham­mülsüzlük, hiperlipidemi, ısı
• Deri: Hipertiroidi: Deri sıcak, nemli, iyi kanlanmış. Hipotiroidi: Deri soğuk, soluk, kötü kanlanmış
Tiroid Cerrahisi Nobel ödülü sahibi The-odor Kocher zamanına kadar geri gider. Kocher insizyonu yapılır. Orta hatta tiroid kapsülüne ulaşılır.
a) Enükleasyon: Soliter nodul tiroid bezin­den ayrılır. Sadece otonom fazla çalışan nodüllerde uygulanır.
b) Parsiyel lebektomi: Tiroid bezi parsiyel olarak çıkarılır. Dorsal bölgede bez bir miktar bırakılır. Diffüz ya da nodüler guatr, iyi huyluysa yapılır.
c) Tek taraflı ya da çift taraflı lobektomi: (Tiroidektomi) tek ya da çift taraflı ekst-rakapsüler çıkarılır (Struma maligna’da yapılır).
• Ameliyat hazırlığı
Hipertiroidi varsa hasta ötiroid hale getiri­lir.
a) antitiroid ilaçlar
b) betablokerler
c) kısa süreli Lugol kullanımı
• Operatif ve postoperatif komplikasyonlar a) operasyonda ölüm bugün görülmemek­tedir.
b) tek taraflı rekürren sinir paralizisi %l-7 görülür. Nüks ameliyatlarda ve maligni-te cerrahisinde bu risk daha fazladır.
c) hipokalsemi, paratiroidlerin çıkarılması­na ya da iskemide kalmasına bağlı ola­rak ortaya çıkar (%5).
d) Hipotiroidi (%3-30) alınan dokuya bağlı olarak gelişebilir.
e) Kanama, postoperatif en sık rastlanan komplikasyondur. Reoperasyon gereke­bilir.
• Tedavide
a) düz diffüz guatr – reseksiyon
b) multinodüler guatr – reseksiyon
c) tek taraflı soliter nodul – otonom toksik odenom- enhükleasyon
d) tek taraflı soliter nodul – dekompanse toksik adenom – reseksiyon
e) tek taraflı soliter nodul – soğuk nodul, CA – tanısal ponksiyon + rezeksiyon
0 malignite – tiroidektomi + iyod radyoak­tif + eksternal ışınlama
g) karsinom şüphesi veya papiller CA – tek taraflı lobektomi
h) diğer tüm maligniteler- total tiroidekto­mi + tek ya da çift taraflı radikal boyun diseksiyonu