Tiroid hormonları

Tiroid hormonlar tiroid bezi tarafından üretilip kana salgılanan ve biyokimsayasal testler ile tesbit edilebilen hormonlardır.

Tiroid hormonları T4 olarak bilinen Tiroksin, T3 olarak bilinen Triiyodotironin ve Kalsitonin hormonlarıdır.

Ancak kalsitonin biyokimyasal tetkiklerde T3 ve T4 kadar sık bakılmadığı için çoğu zaman tiroit hormonları değimi sadece T3 ve T4 için kullanılmaktadır.
 
Tiroit testleri hangi amaçla kullanılır?

Tiroit testleri, tiroit hastalıklarının tanısında kullanılır. Bu testler ile tiroidin fonksiyon ve yapısal bozuklukları kolaylıkla ortaya çıkarılır.

Kaç çeşit tiroit testi mevcuttur?

İki çeşit tiroit testi mevcuttur.


· Tiroit fonksiyonlarını ölçen testler


· Tiroit yapısal bozukluklarını gösteren testler.

Tiroit fonksiyonlarını ölçen testler nelerdir? Bu testler ile tiroit fonksiyonları nasıl değerlendirilir?

Tiroit fonksiyonlarını ölçen testler:

· Kandaki tiroit hormonlarının (T-3 ve T-4) ölçümü.

· TSH ölçümü

· TRH testi

· I-131 uptake testi (radyoiyot uptake testi)

· Antitiroit antikorları ölçümü ( anti tg, anti TPO, TRab)

Bu testler kullanılarak tiroidin normalden fazla (hipertiroidi), az (hipotiroidi) veya normal (ötiroit) çalışıp çalışmadığı ortaya çıkarılabilir.

Kaç çeşit tiroit hormon ölçümü mevcuttur?

İki türlü tiroit hormonu ölçümü mevcuttur.

· Total (TT-3 ve TT4)

· Serbest (free) (FT3 ve FT-4)

Total T-4 ve T-3 hormonları ölçümünde, serbest ve taşıyıcı proteine bağlı hormonlar birlikte ölçülür. Bazı durumlarda, örneğin doğum kontrol hapı kullanan veya östrojen içeren ilaç alan kadınlarda tiroit hormonlarını bağlayan taşıyıcı proteinlerde artış olur. Bu durumda, tiroit hastalığı olmadan total tiroit hormonlarında artış görülür. Gerçek hastalığı ortaya çıkarmak için serbest T-3 ve T-4 hormonlarının ölçülmesi gerekir.

Bu hormonların ölçümü için açlık gerekmez.

Tiroidin görüntülenmesinde kullanılan yöntemler nelerdir?

Tiroidin görüntülenmesinde kullanılan yöntemler çok değişiktir. Bunlar:

· Tiroit sintigrafisi:

Tc-99m perteknetat

I-131

· Tüm vücut sintigrafileri:

I-131

Tc-99m MIBI veya Tc-99m tetrofosmin

Tc-99m (V) DMSA

Tl-201

· Tiroit ultrasonografisi

· Bilgisayarlı tomografi

· Magnetik rezonans

Bunlar içinde en sık olarak kullanılan Tc-99m perteknetat ile yapılan tiroit sintigrafisi ve tiroit ultrasonografisidir. Diğer sintigrafilerden ve tetkiklerden Tiroit tümörleri bölümünde bahsedilecektir

Tiroit sintigrafisi nedir? Nasıl yapılır? Hangi amaçlarda kullanılır?

Tiroit sintigrafisi, tiroidin büyüklüğünü, şeklini ve bölgesel fonksiyonlarını gösteren tiroit glandının bir imajıdır. Sintigrafi, hastaya tiroit dokusunda birikim gösteren bazı radyoaktif maddelerin verilmesinden sonra uygulanır. Bunun için hastanın aç olmasına gerek yoktur. En sık uygulanan Tc-99m perteknetat sintigrafisidir. Bu sintigrafi, hastaya 2-5mCi Tc-99m perteknetat damar yolundan verildikten en az 20 dakika sonra uygulanır. Sintigrafik çekim için gamma kamera kullanılır.

Radyoaktif maddenin tiroit içerisindeki tutulum ve dağılımına göre tiroit sintigrafisi değerlendirilir. Tiroitteki Tc-99m perteknetat tutulumu normal iyot alımında (iyotlu tuz, öksürük şurubu, kontrast madde) azalır. Bu gibi durumlarda sintigrafi 2-3 ay sonra tekrar edilir. Bazı durumlarda ise radyoaktif madde tutulumu artar. Bu durum sıklıkla Basedow-Graves hastalığında ve iyot açlığı (iyodu az olan su ve gıdalarla beslenenlerde) olanlarda görülür. Sintigrafide nodüllerin aktivite tutulumu oldukça önemlidir. Nodüllerdeki aktivite tutulumu nodülün etrafındaki dokuya göre değerlendirilir:

· Normoaktif nodül (etraf doku ile eş değerde tutulum)

· Hipoaktif (soğuk) nodül (etraf dokudan daha az tutulum)

· Nonfonksiyonel (soğuk ) nodül (nodülde hiç tutulum yok)

· Hiperaktif (sıcak ) nodül (etraf dokudan daha fazla tutulum var)

Tiroit sintigrafisi aşağıda belirtilen amaçlar için kullanılır:

· Guatrın değerlendirilmesi

· Tiroit nodüllerinin değerlendirilmesi

· Hipertiroidinin değerlendirilmesi

· Tiroit glandının yerinin saptanması

· Boyun kitlelerinin değerlendirilmesi

· Göğsün üst kısmındaki kitlelerin değerlendirilmesi

· Tiroiditlerin değerlendirilmesi

· Tiroit operasyonlarından sonra geri kalan dokunun değerlendirilmesi

· Operasyondan sonra fonksiyon gösteren metastazların araştırılması

Normal tiroit sintigrafisi

Sol lobda büyük hipoaktif (soğuk) nodül

Sol lobda hiperaktif (sıcak) nodül