TİROİD BEZİ HASTALIKLARI

Boyunda gırtlağın altında yer alan küçük kelebek şeklinde bir bezdir. Küçüklüğüne rağmen tiroid bezinin vücudunuzun çalışması üzerine oldukça büyük etkileri vardır. Tiroid bezi vücudunuzun enerji düzeylerini kontrol eder, problemleri ise hayati önem taşır. Bu problemlerin tedavisi mümkündür. Tiroid bezin hastalıkları birden fazla tıp branşı içinde yoğunlaşmıştır. İç hastalıklarına bağlı Endokrinoloji (Hormon bilim) ve özellikle tanıda söz sahibi olan Nükler Tıp Anabilim Dallarıyla, boyun cerrahisinden sorumlu olan Kulak Burun Boğaz ve Baş-Boyun Cerrahisi Anabilim dalı. Hastalığın tedavisi amacıyla bu branşların birbiriyle beraber çalışması gerekmektedir.

Belki tiroid sorunları hakkında pek fazla bilginiz olmayabilir, fakat bunlar yaygındır ve bir çok kişiyi etkilemektedir. Tiroid problemlerine sahip olmak bu bezlerin hipoaktif olup yetersiz çalıştığı anlamına gelebilir, veyahut bezleriniz hiperaktif olup fazla çalışıyor olabilir. Tiroid beziniz büyüyebilir veya nodül geliştirebilir.

Tiroid bezinin problemleri genelde kolay tedavi edilebilirler. Hatta birçok tiroid kanseri tipinin tedavisi de mümkündür, bu tedavilerin başarı sonucu da gayet iyidir. Sorununuzun tipine göre ilaç, tiroid hormonu tabletleri, cerrahi veya diğer yöntemler tedavinizde yer alabilir.

Tiroid bezi vücudunuzun değişik organlarının hangi düzeyde çalışması gerektiğini düzenler. Buna sizin metabolizmanız denir. Metabolizmanızın hızı organlarınızın (örneğin kalp, beyin) çalışmasını etkiler. Metabolizmanız sindirim sisteminizi etkileyerek kalorileri hangi derecede yakmanız gerektiğini kontrol eder. Cilt, saç ve tırnaklarınızın sağlıklı olmasını ve kaslarınızla sinirlerinizin formda kalmasını sağlar. Ayrıca düşünme ve hissetmenizi de etkiler. Tiroid beziniz tüm bu düzenlemeleri tiroid hormonu yaparak sağlar.

Tiroid Hormon ve TSH

Tiroid bezi yediğiniz besinlerden alınan iyot ile tiroid hormonunu üretir. Yüksek miktarda tiroid hormonu üretilirken hücreler daha hızlı çalışırlar. Az miktarda tiroid hormonu üretilirken de hücreler daha yavaş çalışırlar. Kandaki TSH seviyesi kandaki tiroid hormonu seviyesi azalınca artar ve tiroid hormonu düzeyi artınca da azalır

ÜÇ YAYGIN TİROİD PROBLEMİ

Hipotiroidi

Hipotiroidiniz varsa, tiroid beziniz daha az tiroid hormonu üretiyor demektir. Hipotiroidi ayrıca besinlerle yeterince iyot alınmaması, pitüiter bez sorunları veya tiroid bezinin çıkartılması sonucu da ortaya çıkar. En sık şikayetler:

· Düşük enerji seviyesi, halsizlik

· Üşüme, Kas ağrıları

· Düşüncede yavaşlama

· Kabızlık, Uzun ve ağır seyreden menstrüasyonlar

· Kilo alma, Kuru ve kaba saç, cilt ve tırnaklar

· Keyifsizlik veya depresyon

Hipertiroidi

Hipertiroidide tiroid bezi daha çok hormon üretmektedir. En yaygın nedeni Graves hastalığıdır, immün sistemin tiroid bezini uyarması sonucu oluşur. Graves hastalığı bazen gözde de problem çıkartır, gözler tutulduğunda öne doğru çıkmışlardır (eksoftalmus). Nodüldeki hücreler de diğer hücrelere nazaran daha fazla hormon üreterek hipertiroidiye neden olabilirler.

Genel semptomlar

· Titreme, sinirlilik, huzursuzluk

· Hızlı ve düzensiz kalp atışları

· Kaslarda güçsüzlük, yorgunluk

· Artmış bağırsak hareketleri

· Kısa ve hafif menstrüasyon periodları

· Kilo kaybı, Saç dökülmesi

Nodüller

Nodüller tiroid dokusunun oluşturduğu kitlelerdir. Genelde nodüllerin nedeni belirlenemez, Çoğu zaman nodüller hormon üretimini etkilemezler ve belirti vermezler, fakat bazen dışarıdan hissedilebilirler. Çoğu nodül selimdir, bazen de kanserleşebilirler.

Guatr Nedir?

Guatr tiroidin büyümesidir. Bez büyünce boynunuzun bir veya iki tarafının şiştiğini görürsünüz. Tiroid bazen hipotiroidide gelişir, çünkü bez daha fazla hormon üretebilmek için büyür. Hipertiroidide hücreler fazla çoğaldığındanbüyüme görülebilir. Çok sayıda nodülde bezi büyütebilir.

MUAYENE VE TETKİKLER

Muayene ve inceleme geçmiş sağlık orunlarınızın araştırılması, fizik muayene, testler, bazen de özel araştırma yöntemlerini kapsar. Testler ve işlemler doktorunuzun tiroid sorunlarınızın ne ve neden olduğunu anlamasına yardımcı olur.

· Kan Tetkikleri

Kanda tiroid hormonu ve TSH ölçümleri

· Detaylı Tetkikler

Radyoaktif iyot testi tiroidinizin iyot alım düzeyini belirler. Tiroid scanı ve ultrason tiroidinizin görüntüsünü çıkartıp doktorunuzun nodülleri tespit etmesine yardımcı olur. Tiroid scanı, tiroid bezinin hangi bölgelerinde daha fazla iyot tutulumu olduğunu gösterir. Ultrason ile nodüllerin sayısı, büyüklüğü ve sıvı içerip içermediği veya sert olup olmadığı belirlenebilir. İnce iğne aspirasyon biopsisi ile tiroid nodülünün kanser olup olmadığı anlaşılabilir.

Tiroid Problemlerinin Tedavisi

Tedavi tiroid hormonları alımını veya ilaç tedavisini içerebilir. Nodüller izlenebilir veya çıkartılır. Tiroidin radyoaktif iyot ile harap edilmesi (radyoktif ablasyon) veya ameliyatla çıkartılması (tiroidektomi) mümkündür.

Hipotirodi tedavisi ve kandaki tiroid hormon seviyelerini normal düzeylere çıkartmak için doktorunuz size tiroid hormonları içeren tabletler verebilir. Tiroid hormonu dozunun size uygun olduğundan emin olabilmek için, en az senede bir defa olmak üzere kandaki tiroid hormonu seviyesini kontrol edecektir.

Hipertiroidiyi tedavisinde ilaç tedavisi ile hormon üretimi yavaşlatılarak, kandaki tiroid hormonu seviyesi düşürülebilir. Diğer bir seçenek tiroidin radyoaktif yöntemdir. Bazen de tiroid bezi ameliyatla çıkartılır. Hipertiroidi tedavilerinden sonra tiroid hormonlarınızın normal seviyelerini koruyabilmek için tiroid hormonu tedavisi almanız gerekebilecektir.

Bir vaya daha fazla nodülünüz varsa ve kanser yoksa, nodüllerin büyümesini engellemek için tiroid hormonu tedavisi alabilirsiniz. Nodül hızlı büyürse, yutma ve nefes almanızda sorun çıkartıyorsa veya kanserleşmişse, tiroidektomi uygulanabilir. Diğer tedavilerle küçülme göstermeyen guatr da ameliyatla çıkartılabilir. Ameliyat sonrası tiroid hormonu tedavisi almanız gerekebilecektir.

Ameliyat

Tiroidinizin tümünü veya bir kısmının çıkartılması tiroid problemlerinizin tedavisi için en uygun yöntem olabilir. Böyle bir durumda endokrinolog ve KBB uzmanı sizinle bu yöntemi tartışabilir. Büyük bir nodül veya guatrı çıkartmak için, ilaçlarla kontrol edilemeyen hipertiroidide veya kanserleşme gösteren bezde uygulanabilir. Çıkartılacak bezin miktarı birçok nedene bağlıdır. Kulak Burun Boğaz ve Baş-Boyun Cerrahisi uzmanı sizinle bu nedenleri, cerrahi sırasında olacakları ve tiroid cerrahisinin mümkün riskleri hakkında sizinle görüşecektir.

Tiroid Cerrahisinin Risk ve Komplikasyonları

Her operasyonda olduğu gibi, burada da olası risk ve komplikasyonları vardır.

· Kanama, Enfeksiyon

· Ses tellerinize giden sinirlerin zarar görmesi nedeniyle kalıcı veya geçici olabilen ses kısıklığı

Paratiroid bezlerin kalıcı hasarı, onları işlevsiz hale getirir (hipoparatiroidi). Bu bezler kalsiyumun kan dengesini düzenlediği için, sürekli kalsiyum takviyesi almanız gerekebilir.

KAYNAK:kbb.uludag.edu.tr