Tetanoz, Clostridyum tetani tarafından üretilen tetanospazmin eksotoksini ile intoksikasyona bağlı iskelet kasları, bazen glottis ve larinksin tonik spazmları ile karakterize bir hastalıktır. C. tetani, anaerobik, sporüreten, graf pozitif bir basildir. Sporlar kaynatma da dahil birçok zararlı etkene ve işleme karşı dirençlidirler. C. tetani’nin vegetatif şekilleri ısıya ve birçok dezenfektana karşı duyarlıdır. C. tetani toprakta yıllarca yaşayabilir ve ev tozlarında, birçok hayvan türünün dışkısında bulunabilir. Sporlar ve vegetatif organizmalar insanların barsak içeriğinde bulunabilir. Tetanoz, tetanospazmin ve tetanolizin adlı iki toksin üretir. Tetanospazmin klinik bulgulardan sorumlu bir nörötoksindir. Difüzyon yeteneği olan bir protein olan tetanospazmin botilinum toksini dışında bilinen en güçlü zehirdir.. Vegetatif organizmalar tarafından hasar yerinde üretildikten sonra dolaşım ya da periferik sinirler yolu ile santral sinir sistemine taşınır.
Klinik: Kuluçka dönemi 1-7 gündür. Lezyonun yerleşim yerine göre klinik bulgular değişir. Difteri Anjini : Hastalığın en sık rastlanan tipidir. Tonsillerin üzeri kirli beyaz renkte bir membranla örtülüdür. Membran kaldırılınca kanar. Difteri tek veya çift taraflı tonsili tutabilir. Membran, tonsillere, yumuşak damağa, uvulaya ve larenkse yayılabilir. Ateş iştahsızlık ve boğaz ağrısı vardır. Submaksiller lenfadenopati ve ödem nedeniyle boyun şiş görünümdedir. Difteri, bazen toksik tablo ile seyredebilir. Dolaşım Bozukluğu ve kollaps gelişebilir. Bu tip difteri genellikle fatal seyirlidir. Larinks Difterisi : Genellikle farinks difterisinden sonra gelişir. Akut obstrüktif larenjit tablosu ortaya çıkar. Ateş, öksürük ve ses kısıklığı meydana gelir. İnspiratuar dispne ve substernal, supraklaviluler çekilmeler meydana gelir. Toksin larinks mukozasında absorbe olmadığı için sistemik bulgular meydana gelmez. Burun Difterisi : Tek veya çift taraflı kanlı, irinli akıntı olur. Tedavisiz kalan vakalar kronikleşir, toksemiye yol açmaz. Bu insanlar infeksiyon kaynağıdır.
Bunların dışında göz. kulak, deri difterisi olabilir.
Komplikasyonlar : Toksik myokardit, difteri nöriti, bronkopnömoni, nefrit, plörezi, artrit, tromboz ve otitis media görülebilir.
Tanı : İnfeksiyon yerinden direkt yayma ile basil aranır. Membran kenarından alınan materyal Löeffler besiyerine ekilerek 12-24 saat içinde sonuç alınabilir.
Ayırıcı tanı : Diğer etkenlerle meydana gelen tonsillitler, krup, burunda yabancı cisim düşünülmelidir.
Tedavi : Difteride erken tanı ve tedavi önemlidir. Şüpheli durumlarda kültür sonucu beklenmeden tedaviye başlanmalıdır. * Antitoksik tedavi : Difteri antiserumu ile kandaki toksin nötralize edilir. Vakaların ağırlık durumuna ve lokalizasyonlarına göre 500-1000 İÜ/kg dozlarda IM olarak verilir. * Antibiotik tedavisi : Difteri basillerini ortadan kaldırmak için Prokain Penisillin 400-8000 Ü/gün IM yapılır. * Semptomatik tedavi
Korunma : Hastalar izole edilir. Portörlerin tedavisi antibiotikle veya tonsillektomi ile yapılabilir. En etkin yol aktif immünizasyondur
