Temizlik ürünleri alırken nelere dikkat etmeliyiz?

Temizlik ve hijyen yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır. Gündelik hayatta gerek beden temizliği, gerekse evimizin temizliğini yapmak üzere birçok ürün kullanmaktayız. Kişisel temizlik ve bakım için şampuan, sabun, losyon, duş jeli gibi ürünler, genel temizlik için ise çamaşır ve bulaşık deterjanı, çamaşır suyu, lavabo açıcı, fırın, banyo ve tuvalet temizleyicileri gibi temizlik ürünleri kullanmaktayız.

Eski yıllarda temizlik ürünleri için doğal ürünler kullanılırdı. Arap sabunu, sabun, soda gibi doğal malzemeler kullanılarak temizlik yapılırdı. Ancak teknolojinin gelişmesiyle hayatımıza makineler girdi. Onlar için üretilen özel deterjanlar, yumuşatıcılar ve diğer amaçlar için çok çeşitli kimyasal içerikli ürünler geliştirildi. Artık her evde kesin evinde kullanılan zararlı kimyasal maddeler içeren ürünler kullanılıyor. Evde kullanılan kimyasalların kısırlıktan kansere, böbrek ve akciğer rahatsızlığından doğum kusurlarına, alerjiden psikolojik bozukluklara kadar birçok hastalığa sebep olduğu bilinmektedir.

Evde temizlik için kullandığımız ürünlerin bilinen basit yan etkilerinin dışında birçok rahatsızlığa yol açtığını biliyor musunuz? TÜBİTAK tarafından yayınlanan Bilim ve Teknik dergisinde evdeki zehirli kimyasal maddeler ele alındı. Hacettepe Üniversitesi Kimya Bölümü Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adil Denizli ve Doç. Dr. Handan Yavuz’un kaleme aldığı “Evdeki zararlı maddeler” başlığı altında ilginç detaylar ele alınıyor.

Birçok evsel ürün ve kozmetikte bulunan PFC adlı kimyasal maddenin kadınlarda doğurganlığı azalttığını, yapılan bir araştırmaya dayanarak belirtiyor. PFC’ler su, kir veya yağa dayanıklı tekstil ve deri üretiminde kullanılıyor. Ayrıca tırnak cilaları, diş macunları ve cilt nemlendiriciler gibi kişisel bakım ürünlerinde bulunuyor.

Evsel temizlik malzemeleri, kısırlığın yanı sıra nörolojik, akciğer ve böbrek hasarları, kanser, körlük ve astım gibi ciddi rahatsızlıklara da yol açıyor.

Lavabo açıcı, fırın ve tuvalet temizleyicilere dikkat!

Asit içerikli bu üç temizleme ürünü; lavabo açıcılar, fırın ve tuvalet temizleyiciler en tehlikeli olanlardır. Özellikle beyazlatıcı ve amonyak içeren ürünlerin beraber kullanılması nedeniyle sonucu ölüme varan birçok zehirlenmeler yaşanıyor. Bu karışımla kimyasal tepkime gerçekleşiyor ve ‘kloramin’ adı verilen bir bileşik oluşuyor. Klorlu beyazlatıcı, tuvalet temizleyici ve kireç çözücü gibi asitli ürünlerle aynı anda kullanılınca da tehlikeli klor gazı oluşuyor. Astım, kronik akciğer veya kalp problemleri olanlar beyazlatıcı ve amonyak içeren evsel temizleyiciler ve amonyaklı ürünleri kullanmamalı.

Temizlik ürünleri satın alırken dikkatli olmak gereklidir. Ucuz ürünler değil markalı ürünler kullanılmalıdır. Merdiven altı diye tabir edilen üretim yapan açık ürünlerden kaçınılmalıdır. Mümkün olduğu kadar asit içeren ürünler ve çamaşır suyundan kaçınmalıdır. Bitkisel içerikli temizlik ürünlerini tercih etmelidir. Daha az miktarlarda kullanmaya çalışmalıdır. Unutmayın çok deterjan çok temizlik demek değildir. Ev temizliğinde doğal ürünler kullanmaya çalışın.

Ürünün bir yüzünde ‘zehirli değildir’ yazsa bile, ‘buharı zararlıdır’ yazıyorsa ortada bir çelişki vardır. Ağız yoluyla zehirlenme ihtimalinin düşük olması ürünün zararsız olduğu anlamına gelmez.

Suyu yumuşatmak için kullanılan minerallerden biride fosfattır. Birçok ülkede bazı temizlik maddelerinde fosfatların kullanılmasını yasaktır. Bulaşık makinesi deterjanları genellikle fosfat kısıtlamalarının dışındadır, birçok marka fosfat içerir, ancak fosfat içermeyen alternatif ürünler de var. Elde yıkama deterjanlarında fosfat bulunmuyor.

Temizleme amaçlı kullanılan, yüzey aktif maddelerinde nonilfenol etoksilat zararlı kimyasal kullanılıyor. Saç boyalarında, şampuanlarda ve saç şekillendiricilerde çokça kullanılan bu ürün, ‘nonoxynol’ veya ‘octoxynol’ olarak gösteriliyorlar. ‘Nonoxynol -9’ sıklıkla sperm öldürücü olarak kullanılıyor.

Şampuanlarda kresol, formaldehit, glikoller, nitratlar, kükürt bileşikleri, saç spreylerinde bütan itici ve formaldehit reçineler, losyon, krem ve nemlendiricilerde glikol, fenol ve boyalar, deodorantlarda kullanılan alüminyum klorhidrat, aerosol iticiler, amonyak, triklosanlar çok zararlıdır.