Temel Doku (Degismez Dokular)

Değişmez dokular

Meristematik dokudan meydana gelmiş, bölünebilme özelliğini kay­bederek belli görevlere göre farklılaşarak oluşan dokular daimi dokulardır. Kofulları çok sayıda ve büyük olup nükleusları küçüktür. Bazı hücrelerin çe­perlerinde odun (lignin) ve mantar (süberin) gibi maddeler birikerek kalın­laşmalar olur. Odun borularında olduğu gibi bazı hücreler ölüdür. Bölünmez doku hücreleri arasında boşluklar bulunur. Bu dokular morfolojik ve fizyolo­jik özelliklerine göre şu şekilde sınıflandırılırlar:

1) Temel doku (Parankima)
2) Koruyucu doku
3) Destek doku
4) İletim doku
5) Salgı doku

1) Temel Doku (Parankima):

İnce selüloz çeperli canlı hücrelerin oluşturduğu dokudur. Bu dokuyu oluşturan hücreler arasında intersellüler (geniş) alanlara rastlanır. Bu alanlar bitkinin yaşaması için gerekli olan gazları içerir. Parankima dokunun hücre­leri canlıdır. Görevlerine göre parankima dokusu dört bölümde incelenir.

a) Asimleme (özümleme) parankiması:

Bu parankima kloroplast içerdiği için fotosentez işini üstlenmiştir. Yapraklarda palizat ve sünger parankiması özümleme parankimasını oluştu­rurlar. Palizat ve sünger parankimalarının her ikisine birden mezofil tabakası adı verilmektedir. Bu doku fotosentez yapımında görev alır. Palizat paran­kiması hücreleri silindiriktir. Epidermis altında sık ve düzenli olarak dizil­miştir. Sünger parankiması hücreleri ise düzensiz dizilim gösterirler ve arala rında boşluklar bulunur.

b) İletim parankiması:
Özümleme yani fotosentez yapan dokularla iletim demetleri arasında bulunur. İletim parankiması bu iki doku arasında su ve besin taşınmasını sağlar. Kloroplastı yoktur.

c) Depo parankiması:
Bitkinin kök, gövde, meyve ve tohum gibi organlarında bulunur. Su ve besin depolar. Örneğin; patates yumrusunda nişasta, fasulye tohumunda protein, fındıkta yağ, kaktüste su depolar.

d) Havalandırma parankiması (aerankima):
Gaz alış verişi açısından daha zor koşullarda yaşayan bataklık ve su bitkilerinde geniş hücreler arası alanlara sahip pankimatik dokulardır. Bu dokular havanın depolanmasını sağlayarak gaz alış verişini kolaylaştırırlar. Örneğin; elodea bitkisinde havalandırma parankiması gaz alış verişini sağlar.