Tek Hucreli ve Cok Hucreli Canlilar

Tek Hücreli ve Çok Hücreli Canlılarda Geçiş

İlkel tek hücrelilerin gelişmesi üç farklı organizasyn formu doğurdu: a) Çok farklılaşmış tek hücreli canlılar (silli hayvan ve terliksi hayvan gibi); b) Büyük ve çok çekirdekli; ama hücrelere ayrılmamış, yani esas anlamda çok hücreliliğe geçmemiş alg ve mantar gibi sönoblastik organizmalar. Büyüme cisimciğinde her çekirdek etkin plazma kısmı ile bir energid oluşturur; c) Çok hücreliler. En iyi gelişmiş yaşama şekillerine çok hücreliler ulaşmıştır. Çok hücreliliğe geçiş evrim sürecinde birbirinden bağımsız olarak çeşitli organizma gruplarında gerçekleşmiştir.

Birkaç damla dere suyu ışık mikroskobunda incelenirse, tekhücreli kamçılı bir yeşil alg, Chlamydomonas görülür Bu bölünerek çoğalır; çoğalma sonucu iki oğul hücre oluşur. Oğul hücreler, ana hücre büyüklüğüne ulaşıncaya kadar büyür. Daha sonra onlar da bölünerek, yeni oğul hücreler oluşturur. Bu olgu aralıksız olarak sürüp gider. Bu yüzden de tekhücreliler için ölümsüz, ya da daha iyisi potansiyel (=gizli) ölümsüz ifadesi rahatça kullanılabilir.

Yeşil algler çok sayıda tek-hücrenin bir araya gelmesinden oluşur. Gonium adlı yeşil algde 4-16 adet Chlamydomonas benzeri hücre bir araya gelir ve bir plaka üzerinde hücre birliği oluşturur

Gerçek dokunun olmadığı çok hücrelilerden ve sesil (=yer değiştirmeyen) süngerler (Porifera, yaklaşık 5 000 türe sahip) tekhücrelilerle, yüksek organizasyonlu çokhücreliler arasında geçit formudur Şişeye benzeyen vücudun çeperi yakalı kamçı hücreleri ve amipsi hareket yapan iki temel hücre tabakasından oluşur. Bu jelimsi bir destek tabakası ile doludur. Burada çeşitli hücre tipleri bulunur. Örtü hücreleri koruyucudur. Yakalı kamçı hücreleri besin alır. Bunlar farklılaşmıştır. Destek tabaka­sında serbestçe hareket edebi­len ve Archaeosit denen hücre­lerdeki farklılaşma azdır. Süngerler ayrı ayrı hücrelerinin birbirine bağımsızlığı nedeniyle çok düşük oranda bireysellik özelliği taşır:

a) Büyüklük ve şekilleri çok değişkendir, b) Kendilerini yenilerler; ama hücreleri geriler, c) Her hücre uyarılır; ama aralarında müşterek bir çalışma yoktur. Üç yapı formuna rastlanır Boru (=Askon) tipi delikli bir borudan oluşur; ortada merkez boşluğu ve üst akıntı açıklığı (=Oskulum) taşır. Sikon tipinde boru çeperinin katlanması, Löcon tipinde ise çeperde kamçı odalarının oluşumu ile yakalı kamçı hücrelerinin sayısı artırılır. Sinir, duyu ve kas hücreleri yoktur.

Bunlar üreme hücrelerini oluşturabilir veya kemiksi iplik ya da iğneleri kalker­den yapar. Buna karşın tatlısu poliplerinden Hydra’da daha ileri bir hücre farklılaş­ması vardır. Bunlarda salgı, kas, duyu ve sinir hücreleri görülür. Bu nedenle hidralar hayvanlar aleminde ilk gerçek çokhücrelidir