Sonda Nedir Sonda Takilmasi

Sonda Nedir, Sonda Takılması

Sonda tatbiki deyince, idrar torbasını yani Mesaneyi boşaltmak veya Mesane’ye ilâç vermek maksadıyla dış idrar yolundan Mesaneye bir boru sokmak anlaşılır. Mesanenin mikroplanarak iltihaplanması­na mâni olabilmek için, bu işi yaparken herşeyin ste­ril yani mikropsuz olması şarttır.

İdrar sondalarının kauçuktan, ipekten veya madenden yapılmış olanları vardır. Kauçuk ve ipek sondalar yumuşak, maden sondalar ise serttirler. Ençok kauçuktan yapılmış sondalar kullanılmaktadır. Madeni sondalar, kauçuk sondalar ile Mesanesi boşaltılamayan hasta ara, bu işin ehli olan kimseler tarafından tatbik edilmelidir. Sondalar numaralı o lup, bu numaralara göre çapları büyür veya küçü­lür. Yetişkin bir şahıs için kullanılacak kauçuk son­daların numarası 16 yahut 18 olmalıdır.

Mesaneye sonda tatbik ederken bize lâzım olacak malzemeler şunlardır :

1 — Muşamba,
2 — Steril havlu,
3 — İçinde pamuk tampon ve sabunlu su bulunan steril bir kap,
4 —İçinde pamuk tampon ve Asitborikli su bulunan steril bir kap,
5 — Sondaları ve Penisin yani Kamışın ucunu kayganlaştırmak için Vazelin,
6 — Birkaç tane steril pens,
7 — İdrar almak için küçük bir kü­vet,
8 — İki veya daha fazla steril İdrar sondası.

Sondanın Tatbiki

Sondanın tatbikine başlamadan evvel elleri sı­cak su, sabun ve fırça ile en aşağı beş dakika fırçala­yıp yıkamalıdır. Hastayı, bacakları açık olarak sırtüs­tü yatırmalı ve dilerini de başının altına koyması söylenmelidir. Yatağın kirlenmesini önlemek için hastanın kalçaları altına muşamba yaymalı ve bunun üzerine de bir bez veya gazete kağıdı sermelidir. idrar küvetini hastanın bacakları arasına koymalı ve steril havluyu da, idrar küvetini kapatmayacak şekilde, hastanın bacakları üzerine yaymalıdır. Sonra sol eliniz ile Penis’i yani Kamışı kaldırarak, baş ve işaret parmaklarınızla başının biraz gerisinden tutu­nuz. Penisin başını evvela sabunlu suya batırılmış pamukla siliniz, sonra da Asitborikli su ve pamukla yıkayarak sabununu akıtınız.

Bu iş tamamlandıktan sonra steril havlu Penisin altına çekilmeli ve Penisin başı, steril havlunun üze­rine bırakılmalıdır. Sondanın kayarak girmesini sağ­lamak için Penisin ucunu ve steril sondayı Vazelin ile yağlamak icabeder. Artık sondayı tatbik etmeye
hazırız demektir.

Penis’i sol elinizle daha evvel söylediğimiz şekil­de tutunuz. Sondayı da sağ elle ve steril bir pensle ucuna yakın bir yerinden tutarak Penis’e yaklaştırınız. Pens kullanmak tercih edilmediği takdirde pens yerine steril eldiven kullanabilirsiniz. Sonra sondayı Penisin ucundaki delikten yavaş yavaş iterek içeri so­kunuz. Bu işi yaparken sol elinizle Penisi sıkmamaya gayret ediniz. Sonda Mesaneye girerken bazen bir zorlukla karşılaşabilirsiniz. Bu tıkanıklığa sebep, Mesaneye açılan deliğin çevresinde bulunan halkavi kasın deliği sımsıkı bir şekilde kapalı tutmasıdır. Bu takdirde sonda birkaç saniye devamlı, fakat hafif bir şekilde itilirse halkayı kas gevşer ve sonda Mesaneye kolayca girer. Sonda Mesaneye girince ucundan id­rar gelmeğe baslar.

Mesane boşalınca, sondayı sağ elle sıkarak kapatmalı ve yavaşça çekerek çıkartmalıdır. Sondayı çı­karırken, içinde kalan idrarı yere dökmemek için Pe­nisin, ucu altına bir parça gazbezi tutmak lâzımdır, Sonra temiz bir gazlıbezle Penis silinir.

Bazen steril idrar numunesi almak icabedebilir.

Mesanenin Yıkanması

Mesanenin yıkanması işine (Mesane lavajı) da de­nir. Mesaneyi yıkamak için 100 santimetre küplük şırıngalar veya irrigatörler kullanılır. Evvela yukarda anlatıldığı şekilde sonda tatbik ederek Mesane boşaltılır. Sonra yıkama sıvısı, büyük bir şırınga veya irrigatör ile Mesaneye verilir ve sıvının hemen sonda dan geri gelerek dışarı akması sağlanır. Bu şekilde Me­sane birkaç defa doldurulup boşaltılmak suretiyle yı­kanır. Bu mesane yıkama işi de Sonda tatbikinde ol­duğu gibi bitirilir.

Bazı mesane hastalıklarında, Mesaneye ilaçlı sıvı sevkedilır. Bunun yapılışı da ayni Mesane lavajında olduğu gibidir. Yalnız burada ilaçlı sıvıyı bir müd­det Mesanede bekletmek lazımdır. Bunun için lüzum­lu miktardaki sıvıyı Mesaneye doldurduktan sonra, sıvının tekrar dışarı akmamasına dikkat ederek son­dayı sağ el ile çıkarmalıdır.