Söğüt (Salix) söğütgiller (Salicaceae) familyasından Salix cinsini oluşturan boylu ağaç veya bodur çalı halinde çoğunluğu kışın yaprak döken ender olarak da her dem yeşil kalan odunsu bitkiler.
Tek bir pul ile örtülmüş olan tomurcuklar çoğunlukla sürgüne yatmıştır. Sürgünler üzerindeki dizilişleri çok sıralı sarmal birkaç türünde almaşık dır ve tepe tomurcukları pseudoterminal dır.
Yapraklar parçalanmamış sadedir. ve uzun şerit halinde veya eliptik yapıdadır; kenarları tam veya bezeli ve ince dişli kaba dişli dilimli dişlidir.Genel olarak kısa saplıdır.; çoğunlukla kulakçıkları vardır.
Yan durumlu çiçek kurulları başak halinde dik durular. Bazı türlerde çiçek açmak yapraklanmadan önce bazılarında ise aynı zamanda olur. Bir cinsli ikievcikli ve entomogamdırlar.
Söğütler gayet kolay kök yapabildiğinden tohumları da kısa zamanda çimlenme özelliğini kaybettiğinden üretilmelleri hemen her yerde çelikle ve kök sürgünü ile olur.Osmanlı’nın kökü olankayi boyu ‘söğüt’te kurulmuştur.
Tıbbi özellikler
Eski Sümer ve Mısır kayıtlarında söğüt ağacı kabuğunun ağrı ve ateş tedavisinde kullanıldığı ile ilgili bilgiler yer almaktadır. M.Ö. 5.YY’da Yunanlı doktor Hipokrat söğüdün ilaç olarak kullanımından bahsetmiştir. Amerika yerlilerinin de söğüdü tedavi amacıyla sık sık kullandığı bilinmektedir.
Söğüt ağacı kabuğundaki aktif madde Salisin’dir. Kristal formu ilk olarak 1828’de Fransız eczacı Henri Leroux tarafından izole edilmiştir. Saf formu İtalyan kimyager Raffaale Piria tarafından elde edilmiştir. Suda çözündüğü zaman asit özelliği gösterdiğinden (ph 2.4) Salisilik asit olarak adlandırılmıştır.
1897’de Felix Hoffmann sentetik olarak salisin’in değiştirilmiş bir formunu elde etmeyi başardı. Yeni bileşik salisilik asitten daha az mide problemlerine yol açıyordu. Bu yeni ilaç yani Asetil Salisilik Asit Hoffman’ın işvereni olan Bayer firması tarafından Aspirin olarak adlandırıldı ve dünyanın en çok kullanılan ilacı haline geldi.
Türkiye’de doğal olarak 23 tür bulunur.
* Salix alba – Ak söğüt
* Salix acmophylla – Acem söğüdü
* Salix aegyptiaca
* Salix amplexicaulis – Karşılıklı yapraklı söğüt
* Salix armenorossica
* Salix caprea – Keçi söğüdü
* Salix caucasica – Kafkas söğüdü
* Salix cinerea – Boz söğüt
* Salix elaeagnos – İğde Yapraklı söğüt
* Salix elbursensis
* Salix excelsa – Boylu söğüt
* Salix fragilis – Gevrek söğüt
* Salix pedicellata
* Salix pentandra
* Salix pentandroides
* Salix pseudododepressa
* Salix pseudomedewii
* Salix purpurea – Erguvani söğüt
* Salix rizeensis – Rize söğüdü
* Salix trabzonica – Trabzon söğüdü
* Salix triandra – Badem yapraklı söğüt
* Salix wilhelmsiana
* Salix viminalis – Sepetçi söğüdü
Beğendiğiniz yazıları aşağıdaki sosyal imleme sitelerine gönderebilir veya e-mail ile arkadaşlarınıza ulaştırabilirsiniz.
