Sedye Nedir Sedye Cesitleri

Sedye Nedir, Sedye Çeşitleri

Sedyeler, kullanım alanına göre değişik şekillerde üretilmiştir. Depola­ma ve taşıma kolaylığı sağlayan teleskopik ve katlanabilir sedyeler vardır. Katlanmayan sedyelere adi sedyeler denir.

Kızaklı Tekerlekli Sedyeler

Ambulanstaki kızağa tesbit edilen kızaklı sedyeler, eklemli katlanabilir sedyelerdir. Sedyede ince yatak, yastık, boş yastık kılıfı ve yaralıyı sedyeye bağlamaya yarayan askılar ve bağlar vardır.
Çok amaçlı kullanıma sahip olan sedyelerin tekerlekler üzerinde taşınmasına yarayan bölümleri vardır. Bu sedyeleri bir ilk yardımcı kullanır.
Tekerlekli sedyelerden bazıları kızaksızdır. Bu sedyeler katlanmaz, sabit bir mekaniğe sahiptir. Özellikle ambulansa kadar veya ambulanstan yaralının yatağa alınmasına kadar geçen alanlarda kullanılır. Yüksekliği hasta yatağı kadardır.

Teleskopik Sedyeler

Sedyedeki iki sırığın boyu teleskopik yapıdadır. Sedyenin boyu ayar­lanabilir. Kullanılmadığı zamanlarda tutumaklar sırıklar altına veya içine itilir.
Dar geçitlerde, dönemeçlerde merdiven aralığında kısaltılarak dönüşler kolaylaşır.
Teleskopik sedyeler katlanabilir özelliğe de sahiptir. Katlanan sedye tek sırık halinde kolayca taşınır ve depolanır. Tente boyunca yer alan iki veya dört adet askı veya kayışlar, katlanan sedyenin bağlanmasına yararlar.

Bağlanan sedye açılmaz.

Katlanan sedyelerde en az 3 veya 4 travers vardır. Traversler açılan sedyenin açık kalmasını sağlar ve sedye tentesine destek olur,

Taşıma Tenteleri

Tente, branda veya sağlam kumaşlardan yapılmış sedyelerdir. Uzun kenarlarındaki deliklerden halat geçirilmiştir. Bu halatlara taşıma halatı denir. Halattan tutularak yaralı taşınır.

Taşıma tenteleri kolayca katlandığından depolama ve taşıma ko­laylığına sahiptir. Afetlerde yaralı taşımayı kolaylaştırırlar. Ancak kırığı ve omurga kırığı olan ve ezikli yaralılar için kullanılmamalıdır.

Neil Robertson Sedye

Sıkı dokunmuş yelken bezinden yapılmıştır. Sırıkları değişik materyalden yapılabilir. Sedyenin baş ve ayak tarafında demir halkalar vardır. Bu halkadan çekme halatları geçirilir.
Neil – Roberstson sedyesi dar aralıklardan su yolu ve kanalizasyon ka­nallarından yaralının çekilerek taşınmasına yarar. Yaralıyı yüksekten indir­me veya çukurdan çıkarmaya yarayan mekanik yapıya sahiptir.

Sedyeye, yaralının baş, gövde ve ayaklarından tesbitine yarayan kuşakları, bağları ve yaralının örtülmesine yarayan ekleri vardır.

Adi Sedyeler

Tente, sırıklar, tutamakları ve sabit traverslerden meydana gelir. Adi sedyeler katlanmazlar. Yaygın olarak kullanılan adi sedyeler iki veya dört kişi ile taşınır. Ambulansa yaralı ile konması halinde sedyenin ambulansa ve yaralının sedyeye tesbiti gerekir.

Eklemli Sedyeler

Sedye sırıklarının ortasındaki eklem ile sedye ikiye katlanarak boyu kısaltılır. Eklemli sedyeler, sadece depolama ve taşıma kolaylığı sağlar.

Yaralının Sedyeye Alınması, Sedye Taşıma

Yaralı Battaniye Üzerinde Yatıyorsa

Battaniyenin uzun kenarları hastaya doğru sıkıca kıvrılır.
Sedye, yaralının yanına konur.
İlk yardımcılardan ikisi bir tarafta diğer ikisi diğer tarafta yer alır.
Kıvrılan battaniye uçları ve orta kısımdan tutarak hep birlikte yaralıyı kaldırırlar.
Yan adımlarla sedye üzerine yaralıyı getirirler.
Hep birlikte yavaşça sedye üzerine yaralıyı koyarlar.
Beşinci ilk yardımcı varsa sedyeyi, yer­den kaldırılan yaralının altına iter. Battaniyenin artan bölümleri ile yaralının üzeri örtülür.

Yaralı Yerde Yatıyorsa ve Battaniye Varsa, Sedye ile Taşıma

Battaniye yaralının yanına paralel olarak serilir. Uzunlamasına yarıya kadar battaniye kıvrılır.
3 ilk yardımcı, yaralıyı dikkatlice sağlam tarafı üzerine çevirir.
4 ilk yardımcı battaniyenin kıvrılmış tarafını yaralının sırtına yaklaştırır.
4 ilkyardıma yaralıyı aynı anda battaniye üzerine yuvarlarlar (Yaralı çevrilir).
Yaralı sırt üstü pozisyonda battaniyenin üzerindedir. Battaniyenin kıvrılmış tarafı açılır. 4 ilk yardımcı hep birden battaniye ile yaralıyı kaldırırlar. Hazır duran sedye üzerine yaralı battaniye ile birlikte konur. Yaralının üzeri battaniyenin artan bölümleri ile örtülür.

Yaralı Yerde Yatıyorsa ve Battaniye Yoksa, Hasta Sedye Kullanımı

ilkyardımcılar yaralının sol tarafına geçerler.
ilk yardımcılardan biri baş ve omuzlar, birisi bel ve kalça ve diğeri ise dizler hizasında diz çökerler.

Dördüncü İlkyardıma yaralının bel ve kalçası hizasında yer alır.
Diz çöken ilk yardımcılar kol­larını yaralının altına sokarlar. Yaralıyı Çengelvarı kavrarlar.
Sağ taraftaki 1 nolu karşı taraftaki 4 ve 3 nolu ilk yardımcının ellerinden kavrar.
Hep birlikte yaralıyı kaldırırlar.

Yaralı, sol taraftaki 3 ilk yardımcının dizleri üzerine yerleştirilir.
Sağ taraftaki ilk yardımcı, yaralıyı bırakır. Hazır duran sedyeyi yaralının altına gelecek şekilde kaydırır.
Hep birlikte yaralıyı sedye üzerine koyarlar.
Yaralının üzeri ceket veya başka bir örtü ile örtülür.

Yüklü Sedyenin Taşınması

Dört Kişi İle Taşıma

Sedye ortada kalacak şekilde iki teskereci sedyenin sol tarafına, iki ilk yardımcı ise sedyenin sağ tarafında yer alır.

İkisi baş tarafa, ikisi ayak tarafına gelirler.
Sedyeye yakın taraftaki elleri ile sedyeyi tutarlar.
Dış taraftaki elleri ile de sedyenin ortasında tutarlar.
Hep birlikte ayağa kalkarak uygun adımlarla ilerlerler.
Sedye ile geri geri de yürümek gerektiğinde verilen komutla geri geri gidilir.
Sedye alçaltılarak yürünecekse verilen komut ile ilkyardımcılar bellerini ve dizlerini bükerek yürürler.

İki Kişi İle Taşıma

İlk yardımcılardan birisi baş, birisi de ayak tarafında yer alırlar.
Sedye tutamakları arasına gelirler.
Eğilerek sedyenin tutamaklarından tutarlar.
Ayağa kalkarak uygun adımlarla yaralıyı sarsmadan yürürler.
Sedye, askılı ise ilkyardımcılar tutamaklara tesbit edilmiş olan askılığı boyunlarına takarlar, elleriyle de tutamaklardan tutarak yürürler.

Yaralının Sedyeye İndirilmesi

Yaralı 4 ilk yardımcı tarafından sedyeden indirilir.
3 ilk yardımcı sedyenin sol tarafına geçerler.
İlk yardımcılardan birisi baş-omuz, diğeri bel-kalça ve üçüncüsü dizler hizasında yer alırlar.
1 nolu ilk yardımcı yaralının (sedyenin) sağ tarafında ve bel-kalça yanında yer alır.
Hep birlikte yere çökerler.
Sol taraftaki 3 ilk yardımcı kollarını sedye ile yaralı arasına sokarlar.
Sağ taraftaki 1 ilk yardımcı ile birlikte yaralıyı kaldırırlar.
Sol taraftaki 3 ilk yardımcı, yaralıyı dizleri üzerine alırlar.
Sağ taraftaki 1 nolu ilk yardımcı sedyeyi yaralının altından alır. Hep birlikte yaralı yere veya yatağa konur
Ambulansa Yükleme Kuralları

Ambulansa yaralı yükleme ve boşaltma, önce eğitim amacıyla boş sedyelerle yapılır. Daha sonra bu eğitim ağır sedyeler ile tekrarlanır. Becerile­rin pekiştirilmesi için içinde insan olan sedyeler ile yapılır.

Yaralı, standart sedye ve battaniye ile getirilmiş ise, ilkyardımcılara boş sedye ve battaniye verilir. Yaralı doğrudan doğruya sedye ile ambulansa yüklenir.
Uydurma sedye ile getirilmiş ise, yaralı önce standart ambulans sedye­sine alınır, sonra ambulansa yüklenir.

Yaralının başı ambulansın ön tarafına doğrudur. Yani önce baş taraf yüklenir.
Bir ambulansa 1,2 veya ranzalı ise 4 yaralı yüklenir.
Oturabilen yaralılar, karşılıklı olmak üzere 8 kişi bir ambulansa yüklenebilir.
Sedyeler ambulansa, yaralılar da sedyeye bağlanarak tespit edilir.