.bmp)
Sedimentasyon hızı vücuttaki inflamasyonu (enflamasyonu) göstermek için sıklıkla kullanılan bir kan testidir. Sedim sıklıkla “eritrosit sedimentasyon hızı” olarakta isimlendirilmektedir. Sedim kandaki eritrositlerin belli bir zaman içinde çökmesi olarakta tanımlanmaktadır. Sedim yada sedimentasyon hızı ESR olarakta kısaltılmaktadır.
SEDİMENTASYON NASIL BULUNUR?
Sedim hızı bir tüpteki konulan eritrositlerin (kırmızı kan hücrelerinin) birim zamanda çökme hızları ölçülerek bulunur. Tüpe konulan eritrositler belli bir zaman içinde dibe çökerler ve üstte kanın sıvı kısmı olan “serum” kalır. Klasik sedimentasyon hızı bir saat içinde test tüpüne konan kanın ne kadarının çöktüğünün milimetre cinsinden ifadesidir. Sedim inflamasyonun derecesi arttıkça, artmaktadır.
Kısacası özel bir test tüpünün içerisine kan kanulur ve bir saat beklenir.
Bir saatin sonunda test tüpünün üst kısmında kanın sıvı kısmı yani “serum”, altta ise dibe çökmüş eritrositler görülür. üst seviyeden eritrositlerin çöktüğü seviyeye kadar olan kısım ölçülür ve milimetre/saat cinsinden sonuç verilir.
Katz indeksi: sedimentasyon hızının bir başka ifade şeklidir. Katz indeksi 1. saatteki sedim hızı ile 2. saatteki sedim hızının toplamının ikiye bölümü (aritmetik ortalaması) olarak hesaplanır. Ancak katz indeksi için 2 saatlik bir süre geçtiği için günümüzde daha hızlı sonuçlanması için katz indeksi kullanılmamaktadır.
Günümüzde sedimentasyon hızı otomatize makineler ile ölçülmektedir.
SEDİMİN NORMAL DEĞERİ NEDİR?
Sedim yada sedimentasyon hızının normal değer westergren metoduna göre erkeklerde 0-15 mm/s, kadınlarda ise 0-20 mm/s şeklindedir. Sedimentasyon hızı bebeklerde çok düşük olabilir. Sedim yaşlılarda ise hafif yüksek olabilir.
SEDİM NE ZAMAN YÜKSELİR?
Sedim yüksekliği sıklıkla inflamatuar bir durumu gösterir.
Enfeksiyon hastalıklarında, iltihabi hastalıklarda sedim yükselebilir. Romatizmal ateş, romatoid artritte sedim artar. Tümörler, Bağ doku hastalıkları (Kollojen doku hastalıkları) ve glomerulonefritlerde (böbrek hastalıklarında) sedim artmaktadır. Verem (tüberküloz) hastalığındada sedim artışı görülür. Kalp krizinde (myocard infarktüsünde) sedim artışı tanıyı desteklemektedir.
SEDİM NE ZAMAN AZALIR?
Eritrosit sedimentasyon hızı yenidoğan bebeklerde düşük olabilir. Bunun yanında viral hastalıklarda, mononükleozda, kan yapımının arttığı polistemi (eritrositlerin fazla miktarda bulunması) durumunda sedimentasyon hızı azalır. Ayrıca eritrositlerin defektif olduğu talasemi minör gibi hastalıklardada ESR azalmaktadır.
