Sebze meyveler kanserden korur mu

Sebze ve meyve kansere karşı ne kadar koruyucu:
Scientific American bilim dergisinin Nisan 2005 sayısında, sebze ve meyve tüketiminin kansere karşı önleyici rolü üzerine, bugüne kadar yapılan araştırmalar değerlendirildi. Dergideki yazıda, “Beslenme uzmanları, meyve ve sebze tüketiminin kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve kanser gibi kronik hastalık riskini azalttığını belirtirler. Fakat geniş katılımlı, uzun süreli bilimsel çalışmalar bunların kanseri önleme konusundaki gücünün abartıldığı kadar yüksek olmadığını gösteriyor” denmekte ve son araştırmaların başta meme kanseri olmak üzere, diğer kanser türlerinde bu etkinin yalnızca çok küçük bir grupta yarar sağladığını gösteriyor” deniyor. 1970’li ve 1980’li yıllarda sebze tüketenlerde kanser hızının azaldığını gösteren raporlar yayımlandı. Bulgular üzerine Amerikan Kanser Enstitüsü 1991 yılında bir bildiri yayınlayarak, insanların günde 5 ile 9 öğün arası sebze ve meyve tüketmeleri gerektiğini ileri sürdü.

* Yeni klinik sonuçlar
Son yıllarda ise sağlıklı insanların izledikleri diyet sorgulandığı ve zaman içinde izlendiği klinik deneyler yapılıyor ve daha güçlü kanıtlar elde ediliyor. Bu sonuçlar son beş yıl içinde alınmaya başlandı. Geçen kasım ayında yayımlanan bir çalışma, sebze ve meyvenin genel koruyucu etkisi olduğunu savunan geleneksel görüşü fazla desteklemiyor. Soru/yanıt şeklindeki çalışmada görev alan doktor ve hemşirelerin elde ettiği verilere göre, meyve ve sebze tüketimi kanser vakalarının sayısında çok büyük bir fark yaratmıyor. Ancak aynı çalışma, meyve ve sebze tüketiminin kalp-damar hastalıklarında yüzde 25’lik bir düşüşe yol açtığını gösterdi. Harvard Üniversitesi Halk Sağlığı Bölümü tarafından gerçekleştirilen çalışmadan alınan sonuçlar “Journal of National Cancer Institute” isimli bilim dergisinde yayımlandı. Bu rapora göre meyve ve sebzenin kansere karşı koruyucu olarak olası etkisi küçük olabilir.

* En kapsamlı çalışma
Bu sonucu, geçen ocak ayında Avrupa Kanser ve Beslenme Konusunda Araştırma (EPIC) adı verilen projenin meme kanseri ile ilgili bulguları da destekliyor. Bu konuda yapılmış en kapsamlı çalışma olarak bilinen EPIC, Hollanda’daki Utrecht Üniversitesi Tıp Merkezi’nden bir ekip tarafından, 25 ve 70 yaşları arasındaki 286.000 kadın üzerinde sürdürülüyor. Araştırma ekibi şu anda 5 yıllık verileri inceliyor. Avrupa’nın kuzeyinden ve güneyinden seçilen denekler, ülkelerine özgü çok çeşitli besin maddeleriyle besleniyorlar. “Journal of the American Medical Association” isimli bilim dergisinde yayımlanan ilk sonuçlar, meme kanseri söz konusunda olduğunda meyve ve sebze tüketiminin etkisinin minimum olduğunu gösteriyor.

Ancak araştırmayı yürütenler, koruyucu etkinin verilerin içinde gizli olabileceğine dikkat çekiyor. Sözgelimi bu çalışmaların hiçbirinin çocukluktaki diyeti sorgulamaması bir eksiklik olarak yorumlanabilir. Meme kanseri söz konusu olduğunda, genç kızların sebze ve meyvenin çok önemli bir engelleyici etkisinin olduğu kritik bir evreden geçmiş olmaları büyük bir olasılık.

* Araştırmada eksiklik
Diğer bir faktör de, antikanser enzimleri konusundaki genetik farklılıklar olabilir. Bunlar zararlı serbest radikalleri ortadan kaldıran enzimler olabilir. N.Y. Buffola’daki Roswelt Park Kanser Enstitüsü’nden epidemiyolog Christine B. Ambrosone, bazı çalışmaların, özel bir gen varyantı taşıyan insanlarda ve spesifik bir sebzeyi tüketen gruplarda kanser vakası sayısının farklı olduğunu gösterdiğini belirtiyor ve EPIC çalışmasının nihai sözü söylemiş olduğunu kabul etmiyor. Bu belirsizliğe karşın, uzmanlar, sofralardan sebze ve meyveyi eksik etmenin gerekmediğine dikkati çekiyor.