Şarbon ( Anthrax ) Tanı / Korunma

Şarbon(Anthrax)
Hayvanlardan insanlara bulaşabilen bir hastalıktır. Mikrobu taşıyan hayvanlarla temas eden kırsal bölge çalışanlarında görülür. Kolay üretilebilme, çevre şartlarına dayanıklı olma ve sporlarının uzun süre toprakta kalabilme gibi özelliklerindan ötürü biyolojik savaş ajanı olarak kullanılmaktadır. Sporlar gözle görülemez -milyonlarcası bir yüksüğü bile dolduramaz – renksiz ve kokusuzdur. Kitle üretiminden sonra kurutulur ve toz halinde kullanılabilir. Yüksek basınçla aerosol haline getirilebilir. Mektup vs ile gönderilebilir. Bulaşma üç yolla olur:

1. Temas yoluyla: Deri ile sporlara veya mikroplu hayvan ürünlerine temas eden bölgede açık yara veya kesik varsa bulaşır. Böcek ısırığı gibi başlar, sonra ülserize olur ve merkezi nekroz nedeniyle kararır. Tedavisi penisillin, doxycillin ve siproflaxin tipi antibiyotiklerle yapılır. Öldürücü değildir. Temastan sonraki 7 gün içinde görülür.
2. Sindirim yoluyla: Şarbonlu et alımıyla (yeterince pişmemiş veya çiğ olması gerekir) olur. Bağırsaklarda dokularda hasar, kanlı ishal ve kusma görülür. Tedavi edilmezse öldürücü olabilir. Penisillin, doxycillin ve siproflaxin gibi antibiotikler kullanılır.
3. Solunum yoluyla: Etkenin solunum yoluyla alınmasıyla olur. Laboratuar şartlarında üretilmiş 10 mikrondan küçük basillerin binlercesinin teneffüs edilmesiyle 1-2 gün içinde grip benzeri bir tablo başlar. Daha sonra zatürre tablosu gelişir. Ateş yükselir; öksürük, sırt ağrısı, kanlı balgam görülür. %90-100 öldürücüdür. Erken farkedilirse antibiyotikler işe yarayabilir. İnsandan insana geçmez.

Şarbon sporları toprakta çok uzun süre yaşar ancak topraktan solunum yoluyla geçmez. Tanı:
Deri şarbonunda teşhis koymak kolaydır. Diğer türlerde salgın hikayesi, klinik tablo (kuşkulu silah olarak kullanılma durumu) göz önüne alınır. Solunum şarbonu hızlı ilerlediği için laboratuar incelemelerinde basil görülene kadar geç kalınacağından kuşkulu durumda uygun antibiyotik başlanır.
Korunma:
Aşısı vardır. Maruz kalmadan 1 ay önce yapılmış olmalıdır. Hayvanlarla uğraşanlar ve askeri personel gibi risk altındaki insanlara uygulanır. (Başta üç kez vurulur. 6, 12 ve 18inci aylarda üç kez daha yapılır.) Yüksek filtreli maskeler ve özel elbiseler koruyabilse de ekonomik ve pratik değildir. Kuşkulu durumlarda, etken madde içerdiği düşünülen nesneye dokunulmaması, uygun şartlarda ortamdan uzaklaştırılması ve gerekli yerlere haber verilmesi gerekir. Eller sabunla yıkanır, elbiseler değiştirilerek dezenfekte edilir. (çamaşır suyu v.s.) Mikrobun bulaşmış olduğu yüzeyler ve eşyalar buharla temizlenebilir. Binanın havalandırma sistemi kapatılmalı ve ortamdan uzaklaşmalıdır.