Yenidoğan da saçlar vellüs kıl denilen tüy şeklindedir ve tamamı dökülerek yerini terminal kıl dediğimiz kalıcı kıllara bırakır.
Terminal kıllar vücudun bölgelerine göre uzama hızı,değişme sıklığı,en fazla uzama miktarı ve kıl çapı açısından farklılıklar gösterir.Saçlar vellüs kılların yerini terminal kıla bırakmasından sonra sürekli değişim halindedir.
En basit örnekle izah etmek gerekirse her saç teli süt dişi gibi davranır yani oluşur büyür dökülür ve aynı döngüyü yapmak üzere yeni saç çıkar. Bu değişim süt dişinde bir defa olurken saçta hayat boyu 10-20 defa tekrarlanır.
Bu döngünün bölümleri ve süreleri;
1. Anagen devre: Kıl kökler inin en aktif olduğu devredir. Saçlar bu devrede 2-10 yıl boyunca uzarlar.Anagen devre diğer vücut bölgelerinde daha farklıdır, bacaklarda 1-2 yıl, kollarda 3-4 ay, bıyık bölgesinde 3-5 aydır.Genetik olarak yatkın kişilerde saç dökülmesinin yoğun yaşandığı 23-27 yaşlarında anagen devre 3-4 aya kadar kısalır ve bu dönemde saçlar uzamıyormuş gibi değerlendirilir.Aslında saçlar uzuyordur ama anagen süresi kısaldığı için saç 3-4 ay kadar uzayıp katagen devreye geçip dökülür. Anagen devrenin kısa olması saç kalitesini de düşürür bu sebeple bu dönemde saçlar daha cansızdır ve yatma eğilimindedir şekil vermek zorlaşır.
2. Katagen devre: Geçiş devresidir.Kıl kökü bu dönemde zayıflar ve kısalır.Katagen devresi birkaç haftada tamamlanır.
3. Telogen devre:Bu dönemde kıl düşmüş ve yatağı boş görünür.Saçlı deride bu devre 3-6 ay kadar sürer, sonunda anagen devrenin kıl yapımı başlar.Her kıl bu dönemleri diğer kıllardan bağımsız olarak yaşadığından bu dökülme kellik olarak algılanmaz.Bu dökülme tarzına mozaik şeklinde dökülmede denir. Saçlı derideki kıl köklerinin yaşam sürelerine bağlı olarak % 85-90”ı anagen, % 5-10”u telogen, % 5-10 u katagen fazdadır. Saçların günlük büyüme hızı, kadınlarda 0.34 mm, erkeklerde 0.37 mm dir ve yaş ilerledikçe büyüme hızı yavaşlar.
Saçlar hiç kesilmeden dikkatli bir bakım ve uygun ürünlerle devamlı uzatılmaya çalışılırsa 200 cm”ye kadar uzayabilirler.
Saçların sayısı 80.000-140.000 arasında değişir sarışınlarda sayıca daha çoktur ancak tel kalınlığı daha incedir.Saçların değişim devresindeki değişimden kaynaklanan dökülme günde 70-80 kadardır ve tedavi gerektirmez.Günlük dökülen saç sayısı 100 den fazlaysa anagen döneminin kısaldığı ve artık kalıcı kelliğin başladığı düşünülüp gerekli araştırma yapılıp tedavi başlanmalıdır.
Saç kılı bu döngüyü hayat boyu 10 – 20 defa tekrarlar.Sonlara doğru olan döngülerde saç kalitesi giderek azalır ve kıl kökünde fibrozis gelişerek kalıcı olarak biter bu aşamadan sonra uygulanacak ilaç,kozmetik ürünler ve diğer uygulamalar etkisiz kalır.
