Rinit Nedir Vazomotor Rinit Tedavisi

Rinit Nedir, Vazomotor Rinit, Rinitin Tedavisi

Rinit, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, hap­şırma ve kaşıntı gibi belirtilerin ikisinin ya da daha fazlasının birarada bulunduğu, ge­nellikle bir saatten uzun süren hastalık tab­losudur. Burun tıkanıklığına neden olan et­menleri dört ana grupta toplayabiliriz: a) Yapısal etmenler (yabancı cisim, neoplaz-ma, iç ve dış deformiteler) b) Enflamasyon (rinit, sinüzit, polipozis, atrofik rinit) c) Alerji d) Alerjik olmayan rinitler. Akut en-feksiyöz rinit (nezle) üst solunum yolunu tutan, akut, tekrarlayıcı bir enfeksiyondur. Başlangıçta burun tıkanıklığı, üst solunum yolu ve burunda kaşınma, yanma hissi ve daha sonra mukoid bir akıntı, ateş, kırgınlık olur. İkincil enfeksiyonlar (streptokok, stafi-lokok ve H. influenzed) gelişmezse genel­likle kendiliğinden 7 günde iyileşir.

Rinit tanısında yalnızca öykü yeterli olabile­ceği gibi burnun endoskopik muayenesi, deri testleri/RAST (radyo allergosorbent test), röntgen incelemeleri, rinomanometri gibi değerlendirmeler de gerekebilir.
Hiperplastik rinitler, kronik rinitlerin ileri derecelerinde burun mukozasının ve özel­likle konkaların geriye dönüşü olmayan hi-perplazisidir. Daha çok orta yaşlarda görü­lür.

Atrofik rinit (Ozena) burun mukozası ve ke­mik dokusunda atrofi, burunda kötü koku (kakosmi) ve kabukların bulunmasıyla ta­nımlanan bir hastalıktır. Etiyolojide çocuk­lukta geçirilen döküntülü hastalıklar, sifilis, cerrahi travmalar suçlanmıştır. Anosmi olduğundan hastalar kötü kokunun farkına var­mazlar, kabuklar nedeniyle hastanın burun solunumu rahat değildir. Muayenede kemik atrofisi sonucu burun boşluğunun genişle­diği saptanır.

Alerjik olmayan rinit (non-alerjik rinit) yapı­sal, enflamatuar ve alerjik başlıklar altına sokulamayan değişik hastalıkları kapsayan bir terimdir. Klinik tablo olarak alerjik riniti andıran ancak alerjik deri testi (-) olan, eriş­kin yaş grubu hastalığıdır. Konkalar şişkin, burun mukozası konjesyonludur. Mukoid özellikle bol sekresyon vardır. Bu grubun en sık karşılaşılan türü vazomotor rinittir. Burnun vasküler yapısından kaynaklanan belirtiler ortaya çıkar. Vazomotor rinitte ilaç­lar özellikle soruşturulmalıdır. İlaca bağlı ri­nit: Antihipertansif ilaçlardan rezerpin, gu-anetidine, propranolol; yerel uygulanan de-konjestanlar, oral kontraseptifler. Hamilelik, premenstruel durumlar, hipotiroidi, yatışa bağlı rinit, hava akımının ortadan kalkması sonucu oluşan rinit de öteki vazomotor rinit nedenleridir. Yerel olarak kullanılan vazo-konstriktör burun damlaları sonucu reaktif vazodilatasyon ortaya çıkar ve bazı metabo-litlerin birikmesiyle iskemik bir durum olu­şur. Alerjik olmayan rinitin öteki öğeleri ise kompansatuar hipertrofik rinit, NARES (alerjik olmayan eozinofilinin eşlik ettiği ri­nit sendromu) ve sarkoidozdur. Sarkoidoz doku biyopsisiyle tanımlanabilir.

Rinit tanısında hastanın öyküsüyle birlikte, sistemik bozukluklar da özellikle sorgulan­malıdır.

Rinitlerin tedavisinde öncelikle belirlenmiş nedenlere yönelik işlemler yapılır. Enfeksi-yöz rinitler ve sinüzitlerde önce tıbbi, ge­rektiğinde cerrahi tedavi uygulanır. Yapısal bozukluklar (polipozis, deviasyon, konka hipertrofileri) cerrahi girişimle düzeltilir.

Ozena tedavisinde, burnun sık sık serum fizyolojikle irigasyonu, kabukların yavaşça kaldırılması, antiseptik olarak streptomisinli tamponlar ve bölgenin iyi beslenmesi için yerel potasyum iyodür ya da sistemik stil-besterol gibi hormonlar kullanılmış ancak bütün bu uygulamaların yararı sınırlı kal­mıştır. Cerrahi olarak da burun mukozası al­tına yapay maddeler yerleştirilerek, burun boşluğunu daraltmak amaçlanmaktadır.
Hiperplastik rinitlerde özellikle konkalarda geriye dönüşü olmayan hipertrofiler görül­mektedir. Bu nedenle konkaya yönelik cer­rahi işlemler (konkaplasti) yararlı olmakta­dır. Alerjik olmayan rinitlerde özgül olma­yan önlemler uygulanır. Uzun süren burun konjesyonunda, yatağın başı 30° yukarı doğru kaldırılabilir. Vazomotor tonusu ve kontrolü yeniden oluşturmak için düzenli egzersiz yapmak yararlıdır. Zeiger ve Schat’a göre etkin egzersiz burun konjesyo-nunu gidermede vücudun en etkin hemos-tatik kontrol düzeneğidir. Bilinen tahriş edi­ci maddelerden özellikle sigaradan kaçın­mak gerekir.

Sistemik yoldan (oral) dekonjestan ve anti-histaminiklerin kullanılması yarar sağlayabi­lir ancak alerjik olmayan riniti tam olarak kronikleşmiş hastalarda genellikle cerrahi girişim gerekir. Orta konkalar genellikle ha­va yolunu örtmezler ancak ektopik etmoid hücre içerdiklerinde (konka büllosa) şişe­rek, girişi kapayabilirler. Bu durumda kon-kanm lateral duvarı ektopik hücreyle birlik­te çıkarılır. Alt konkaya yönelik cerrahi giri­şimler sürekli tartışma yaratmıştır. Konkanın tamamen çıkarılması işlev bozukluğuna yol açar. En doğrusu, konkanın işlevini de boz­mayacak olan, konkaplasti uygulamasıdır.