Rahim ağzı kanseri aşısı okullara girmeli mi?

Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, dünya çapında kadınlarda görülen tüm kanser türlerinin yüzde 12’sini rahim ağzı kanseri oluşturuyor. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre ülkemizde bu rakam yüzde 4 civarında. Batı ülkelerinde bu kanser türüne karşı geliştirilen aşı sıklıkla kullanılıyor, Türkiye’de ise fiyatının pahalı olması ve sigorta kapsamına alınmaması gibi sorunlar yaşanıyor. Şimdi de İngiltere’de yeni bir program çerçevesinde 12-13 yaşlarındaki kız çocukları rahim ağzı kanserine karşı okullarda aşılanacak. Hedef, her yıl 300 bin kızın aşılanması… Uzmanlar, İngiltere’deki uygulamanın Türkiye için neredeyse hayal olduğunu söylüyor.

AŞI GÜVENLİ SONUÇLAR VERİYOR ANCAK PAHALI
Prof. Dr. Macit Arvas (Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Jinekoloji Onkoloji Bölümü Başkanı):
Hiçbir aşı yüzde 100 güvenilir olamaz ancak HPV aşısının uygulamalarda oldukça güvenli sonuçlar verdiği söylenebilir. İngiltere’deki uygulamanın ülkemizde de gerçekleştirilmesi olumlu olacaktır, ancak en önemli engel aşının maliyeti. Maliyetinin düşürülebilmesi için üretici firma ile devlet işbirliğine girebilir ya da devlet büyük miktarda alım yaparak fiyatı düşürülebilir. HPV aşısı ile rahim ağzı kanserine karşı önlem alınabiliyorsa da bence ülke çapında bu hastalıkla mücadelenin en önemli ayağı erken tanı ve hastalık ilerlemeden önce lezyonların iyi izlenebilmesidir. Böylelikle 10 yıl, bazı durumlarda daha da öncesinde kanser riski saptanabilir, önlem alınabilir ve gerekli durumlarda tedaviye başlanabilir.

9 YAŞINDAKİ ÇOCUKLARDA ŞÜPHELİ ÖLÜMLER VAR
Dr. Herman İşçi (Florence Nightingale Hastenesi):
Benim çalıştığım popülasyonda rahim ağzı kanserinin görünme sıklığı her geçen gün artıyor. 10 yıllık mesleki deneyimim var ve bu süre içinde çığ düşmesi gibi bir artış görüyorum ama bunu kendi hasta grubum için söyleyebilirim elbette. Bunun iki sebebi olabilir, birincisi virüs daha hızla yayılıyor olabilir, ikincisi de pataloglar bu işi öğrendiler ve lezyonu atlamıyorlar ve hücresel yozlaşmayı gördüklerinde bunu bize söylüyorlar. Benzer bir girişimde yarar görüyorum, fakat HPV ile ilgili son birkaç aydır erken yaşlarda yapıldığında, 9 yaş gibi yapıldığında ufak tefek bazı yan etkilerin göründüğü hatta bazı ölümlerin olduğu söylendi. Yaklaşık 13-14 şüpheli ölüm vakası var. Bunların hiçbiri HPV aşısı ile ilişkilendirilmemiş doğrudan ancak yine de mide bulandırıcı bir durum sözkonusu. Türkiye için biraz daha ortalığın sakinleşmesini beklemek gerek, en azından bir kaç yıl daha. Bu aşı biraz daha denensin ve başka firmalar belki daha başka aşılar da üretir ki bu tip çalışmalar yapılıyor. Dolayısıyla küçük yaştaki çocuklar için bir iki yıl daha beklenebilir ama 15-16 yaş için mutlaka yapılmalı.

YENİ ZELANDA’DA DA BAŞLADI
Dr. Nabi Kanıbir (MSD Türkiye Aşıdan Sorumlu Medikal Müdürü):
Aşının endikasyonu 9-26 yaş aralığındadır. Bu yaş aralığı içinde yapılan aşılamada herhangi bir olumsuzluk söz konusu değildir. Aşı Avrupa ve Amerika’da birçok regülatif kurum tarafından denetlenmiş ve negatif bir durumla karşılamamıştır. İngiltere’nin ardından Yeni Zelanda da birkaç gün önce benzer bir uygulamaya başladı.

12-13 YAŞ UYGULAMA İÇİN ERKEN
Dr. Akif Poroy (Kadın Hastalıkları Uzmanı):
İngiltere’deki girişimi olumlu buluyorum. Biz jinekologlar da aşı için uygun yaşın 12-13 olduğunu düşünüyoruz ve tavsiye ediyoruz. Ama Türk ahlak çerçevesi içinde 12 yaş erken görünüyor. Tabii aşıyı 18-20 yaşında da yaptırmak mümkün. Önemli olan cinsel beraberlikten önce yapılması. Beş sene koruyucu olduğu biliniyor. Genel önerilerde 13- 26 yaş grubuna tavsiye ediliyor. Daha ileri yaşlarda da koruyucu olduğu ifade ediliyor. Erkeklerde aşının uygulanması sözkonusu değil. Virüs kadınlarda dölyatağı ağzına yerleşiyor ve orada burada bir takım hücresel değişimlere neden oluyor. Bazı hallerde kansere neden oluyor ama her virüsün kansere neden olmadığı da biliniyor. Bunların bir de tipleri var genelde bildiğimiz HPV 16 ve 18 denilen tipleri daha çok kanser riski taşıyor.

ASIL ÖNEMLİ OLAN ERKEN TANI
Prof. Dr. Murat Tuncer (Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Daire Başkanı):
Türkiye’de rahim ağzı kanserin ciddi boyutta bir sorun değil. Konuyla ilgili çalışmalar tarama faaliyetlerinde yoğunlaşıyor ve bu kanser türünde erken teşhisi olanaklı kılan ‘Pop Smear’ testlerinin yaygınlaştırılmasına çalışılıyor. Sözkonusu aşının maliyeti oldukça yüksek. İngiltere’deki uygulama aşının zorunlu tutulması anlamına gelmiyor. Bazı ülkelerde benzer programlar uygulansa da hiçbir ülkede aşılama zorunlu tutulmuyor. Bu yönde bir talep yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nin Teksas eyaletinde gündemde ancak bu da henüz kabul edilmiş değil. Tabii bu tartışmaların arkasında ilaç firmalarının rant hesapları yatıyor.

MÜMKÜN OLAN EN ERKEN YAŞTA YAPILMASI ÖNERİLİR
GlaxoSmithKline Türkiye Medikal Direktörü Dr. İpek Yürekoğlu:
“Tüm dünyada rahim ağzı kanseri olgularının yüzde 70’inden fazlası HPV (insan papilloma virüsü) tip 16 ve 18 ile enfeksiyon sonrası ortaya çıkar. HPV aşısı, rahim ağzı kanserine sebep olan bu tiplere karşı geliştirilmiş primer koruyucu aşıdır. Yani hastalık ortaya çıkmadan yapılması gerekir. HPV enfeksiyonu 25 yaşın altındaki kadınlarda daha yaygın olarak görülür ve aşının kullanım yaş aralığı 10 ile 25’dir. Enfeksiyonun küçük yaşlarda daha yaygın görülmesi ve bağışıklık sisteminin erken yaşlarda daha iyi yanıt vermesi nedeniyle aşı uygulamasının endikasyon aralığı dahilinde mümkün olan en erken yaşta yapılması önerilir. Bugün elimizdeki verilere göre HPV aşısı 6,4 yıl boyunca etkilidir, tekrar aşılama (rapel) gerekmez. Yapılan klinik çalışmalar ve klinik uygulama sonrası veriler ile aşının gerek lokal, gerekse sistemik yan etkiler açısından güvenilirliği gösterilmiştir.”