Plastid ve Mitokondri Genleri

Plastid Genleri ve Mitokondri Genleri

Aslanağzı bitkisinde beyaz-yeşil lekeli formlara da rastlanır. Böyle bir bitkinin çiçeği, yeşil renkli normal aslanağzı polenleri ile tozlaştırılırsa, döllerin hepsinin rengi yeşil olur. Ama yeşil bir bitkinin polenlerini, lekeli bir bitkinin çiçekleri ile tozlaştınrsak, beyaz- yeşil ve beyaz döller elde edebiliriz. Yani F2 dölü uniform değildir. Yumurta hücresi plastidin ön basamağını taşır. Polen tanesinin plazmaca fakir olan sperm hücresi ile plastid taşımaz. Yumurta hücresinin sadece bozuk, yeşil rengi verebilen ve bozuk veya sadece yeşil rengi verebilen plastid içerip içermediğine göre, beyaz, beyaz-yeşil veya yeşil döller meydana getirir.

Aslanağzı ile yapılan çaprazlama deneylerinin sonuçlarına göre, plastidin özellikleri için gerekli olan genetik bilgilerin, hücre çekirdeğindeki kromozomlarda olmadığı sonucuna varılır. Bunlar bizzat plastidlerde bulunur. Bu nedenle EKSTRA KROMOZOMAL KALITIM’dan söz edilir. Burada genler çekirdeğin dışında yer alır ve çekirdek bölünmesi olaylarına bağlı olmaksızın dağılır.

Plastidler, özelliklerinin kodlandığı, kendi DNA’larını içerir. DNA hücre çekirdeğine bağlı olmaksızın duplike olur ve plastidlerin çoğalması sırasında dağılır.

Plastidler kendilerine özgü DNA ve protein sentez sistemlerine rağmen, genetik olarak otonom (başına buyruk) değillerdir.

Mitokondriler de plastidler gibi, ekstrakromozomal genlerin taşıyıcısı olan, kendi DNA’larını içerir. Hamur mayası mutantları sadece bozuk mitokondrileri, normal suşlar ise tam mitokondrileri içerir. Döllenme sonucunda elde edilen diploid zigot, defekt (=bozuk) ve intakt (^sağlam) mitokondriler içerir. Zigot sitoplazmasmın dağılımında her spor tam mitokondri içerir. Mitokondriler de genetik olarak başına buyruk değildir. Çok sayıdaki mitokondri proteini, örneğin organelin dış membranındaki proteinler, hücre çekirdeğinde kodlanır.