Op. Dr. Behlül Baydar’dan Kolon Kanseri Hakkında Bilgiler

"Bu kanserin olu?mas?nda beslenme al??kanl??? ve genetik faktörlerin etkin rolü vard?r. Beslenme al??kanl?klar?n?z? gözden geçirin."

Genel Cerrahi ve Gastroenteroloji Cerrahisi Uzman? Op. Dr. Behlül Baydar, dünyada oldukça yayg?n görülen bir kanser türü olan kolon (ba??rsak) kanserine kar?? uyard?. Ba??rsak kanserinin, kanserden ölüm nedenleri aras?nda üçüncü s?rada bulundu?unu belirten Baydar, "Kolon kanseri belirti vermeyen ve yava? ilerleyen bir kanser türüdür. Özellikle 50 ya? ve üzerindeki ki?iler bu hastal???n tehdidi alt?ndad?r. Kolon kanseri, dünyada her y?l 655 bin ki?inin ölümüne neden olan, kanser türleri aras?nda en yayg?n dördüncü, ölüme sebep olan türler aras?nda da üçüncü kanser türüdür. Vücutta, ince ba??rsa??n bitim yerinden makata kadar olan k?sm?nda görülür" dedi.

Op. Dr. Behlül Baydar, 10 soruda kolon kanseri ve kolon kanserinden korunma önerilerini anlatt?:

1- Kolon kanseri aç?s?ndan hangi ya? gruplar? risk alt?ndad?r?

Kolon kanseri s?kl?kla 60- 70 ya? aras?nda görülür. Ailesinde erken ya?ta kolon kanseri olmayanlar?n, 50 ya? alt?nda bu hastal??a yakalanma ihtimali azd?r.

2- Kolon kanserinde hangi faktörler etkilidir?

– Kolonda ba??rsak iç k?sm?nda bulunan ve "polip" denilen et parçalar?n?n varl??? riski artt?r?r. Ki?iye daha önceden kolon kanseri te?hisi konmu? ve tedavi görmü? olsa da, risk devam etmektedir.

– Yumurtal?k, rahim ve meme kanserli hastalar da kolon kanseri aç?s?ndan risk alt?ndad?r. Sigara kolon kanserine yakalanma riskini art?r?r.

– Beslenme al??kanl?klar? kolon kanseri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. K?rm?z? etten zengin ancak meyve ve sebzeden fakir yemek yeme al??kanl?klar? riski art?r?r.

– Dü?ük selenyum düzeyi, iltihabi ba??rsak hastal?klar?, baz? virüs türleri, endüstrile?mi? ülkeler gibi çevresel faktörler (fast food, i?lenmi? besinler), a??r alkol tüketimi kolon kanserine yakalanma ihtimalini artt?r?r.
– B6 vitamini al?n?m? kanser riskini azalt?r.

– Fiziksel olarak aktif insanlar?n kansere yakalanma riski dü?üktür.

3- Hangi belirtiler kolon kanseri ihtimalini dü?ündürmelidir?

Belirtiler, kanserin yerle?im yerine göre de?i?ebilir. Örne?in; makat?n ç?k???na çok yak?nsa ki?inin eline karnabahar gibi bir et parças? gelebilir, taze kanama yapabilir, ishal ve zaman zaman kab?zl?k durumu ortaya ç?kabilir. Büyük abdest ?ekilsiz ç?kmaya ba?lar, kar?nda ?i?kinlik artar, bu hasta taraf?ndan haz?ms?zl?k olarak alg?lanabilir. Büyük abdestte sümüksü yap?lar olabilir veya hastal???n ileri dönemlerinde gaz ç?karamama, ?i?kinlik ve beraberinde kar?n a?r?s?nda artma, hatta kusma olabilir.

4- Kal?t?mla geçen kolon kanseri ne demektir?

Ailesel genetik tan?mlamada ba??rsak kanseri te?hisi varsa, bu geçmi?e sahip ki?ide de mutasyona u?ram?? bir gen nedeniyle ba??rsak kanserinin ortaya ç?kma olas?l??? daha yüksektir. Bu ko?ullar bilimsel anlamda ?öyle tan?mlanabilir, ailenin ayn? kanad?ndan (anne, day?, büyükanne) en az iki akrabada ba??rsak kanseri varsa, yak?n akrabalardan biri 45 ya??ndan önce ba??rsak kanserine yakalanm??sa ya da ailenin ayn? kanad?nda ba??rsak kanseri ya da rahim kanseri varsa bunlar genetik yatk?nl??? att?r?r. 45 ya??ndan önce erken te?his için gerekli tetkikler yapt?r?lmal?d?r.

5- Kolon kanserinden korunmak mümkün müdür?

Büyük abdestte gizli kan testi yap?labilir. Birçok kolon kanseri poliplerden geli?ti?inden kolonoskopik de?erlendirme ile tan?n?r ve temizlenir. Hareketli ya?am ?ekli ve bol lifli meyve ve sebzelerle beslenme, çok kesin olmamakla birlikte peynir, süt gibi besinlerden kalsiyum al?n?m?, D vitamini al?m? kolonda poliplerin azalmas?n? sa?layabilir.

6- Erken tan? için ne yap?lmal?d?r?

Büyük abdestte gizli kan taramas? pozitif ç?kanlarda ve 45 ya? üzerindeki herkeste kolonoskopi rutin olarak yap?lmal? ve bu 5 y?lda bir tekrarlanmal?d?r. Aile hikâyesi olanlar ise mutlaka bir doktora ba?vurmal?d?r.

7- Kolon kanseri nas?l tedavi edilir?

Kolonoskopide al?nan poliplerin üzerinde, kanser erken evrede yakaland???nda ameliyat gerekmeyebilir, bu hastalar yak?n takibe al?n?r. Kanser ileri evredeyse ameliyat yap?l?r. Ameliyat aç?k veya laparoskopik denilen kapal? i?lemle yap?labilir. Bazen çok ileri evrelerde, ba??rsak t?kanmas? ve kar?n ?i?kinli?i ile acilen ameliyat yap?lan hastalarda barsa??n ucu kar?na al?nabilir. Daha sonra doktor karar?na göre, ilaç ya da ???n tedavisi de tedaviye eklenebilir.

8- Bitkisel ilaçlar?n faydas? var m?d?r?

Hastal???n tedavisindeki en önemli ad?m, ameliyatt?r. Bitkisel tedavi hakk?nda her ne kadar halk aras?nda ba?ar? hikâyeleri anlat?lsa da bilimsel bir temele dayanmad???ndan belirli bir öneri yapmak zordur. Ayr?ca bitkisel ilaçlar?n da karaci?er üzerindeki yan etkileri de göz ard? edilmemelidir.

9- "Ben kolon kanseriyim ama ameliyat oldum, ne kadar ömrüm vard?r?"

Ameliyat sonras? yap?lan evrelemeye göre ortalama 5 ve 10 y?l ya?ama ?ans? yüzde olarak bellidir. Erken evre yakalanm?? bir kolon kanseri hastas?, geç evre yakalanana göre 5 kat daha uzun ya?ar.

10- "Kolon kanseriyim ameliyat oldum, ne s?kl?kta doktora kontrole gitmeliyim?"

?lk 2 y?l 3 ayda bir, sonraki 5 y?l 6 ayda bir doktor kontrolünde olmak çok önemlidir. Kolon kanseri, erken tan? ile önlenebilir bir hastal?kt?r ve erken tan?da sonuçlar, di?er kanserlere göre oldukça ba?ar?l?d?r.

AHT