OKS’ye hazırlanan çocuk sömestrde diyet yapamaz

Bebek, çocuk ve genç sağlığı merkezi Klinilk’in uzman kadrosundan Dr. Gülnihal Şarman, çocuklarda beslenme sorunlarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı:

* OKS’ye hazırlanan çocuk çok kilo aldıysa, diyet yapmalı mıdır? Yoksa rejim sınav sonrasına mı bırakılmalıdır?
İştah, bu dönemdeki psikolojik ve hormonal değişikliklerden belirgin şekilde etkilenir. Bu etkileniş her iki yöne doğru da olabilir ancak iştah artışı daha fazladır. Bu dönemde diyet önermiyoruz. Eğer OKS’ye ya da ÖSS’ye hazırlanıyorsanız, sömestr diyete başlamak için uygun dönem değildir. Ancak yaşam şeklinizi yeniden planlamak için en iyi dönemdir. Dershaneye yürüyerek gitmenizi, haftada 1-2 kez futbol veya diğer takım oyunlarını oynamanızı ya da yüzme gibi aktiviteleri alışkanlık haline getirmenizi öneriyorum. Kan şekerinin ani çıkış ve inişlerine sebep olacak aşırı karbonhidratlı, tatlı yiyecekler ve gazlı meşrubatlardan kaçının. Meyve, salatalık, domates, ayran yoğurt, havuç, salata, kuru meyveler, badem, fındık, ceviz gibi yararlı yiyeceklerden oluşan ara öğünlerle iştahın kontrolünü sağlayın. Tatillerde şok diyetlerle forma girmeyi beklemeyin. Düzenli yeme alışkanlığını sömestrde oturtmaya bakın.

* Çocuklarda kilo kaybı için günlük kaç kalori kesilmelidir?
Erişkin birinin bir haftada yarım kilo verebilmesi için günlük beslenmesinden 300-500 kalori kesinti yapması gerekir. Gençlerde aynı oranda kilo kaybı için günlük kesinti 150-250 kalori kadardır.

ONUNLA ÇATIŞMAYIN!
* Çocuğun iştahı kesikse ne yapmalı? Çocuk çok zayıfsa ve yemek yemek istemiyorsa, nasıl yemek yemeye özendirilir?
Çocukların bazı dönemlerde sebepsiz olarak iştahları azalmaktadır. Bu dönemde çocukla herhangi bir çatışmaya girmemek çok önemlidir. Öğün aralıkları belirlenir ve ara öğünlerde bir şeyler atıştırması önlenir. Özellikle şekerli ve unlu yiyecekler, süt ve meyve ara öğünlerde yendiğinde iştahsızlık ve yemeye karşı isteksizlik yaratır. Öğün öncesi ve sırasında su içilmesi azaltılmalıdır. Birlikte alışveriş yapmak ve yemek pişirmek de büyük çocuklar için yararlı aktivitelerdir. İki yaşından sonra günde 750 ml’den fazla süt tüketilmemelidir. İştah genetik büyüme potansiyeli ile orantılıdır. Genelde iri yapılı çocukların iştahı daha fazladır. Anne- baba ufak yapılı ve iştahsız ise, çocukları da aynı büyüme potansiyelini gösterir. Çocuk zayıfsa, anne ve babası ile karşılaştırılmalı ve vücut yapısının genetik olup olmadığına karar verilmelidir. Boyuna göre kilosu ve diğer gelişimleri incelenmelidir. Herhangi bir hastalığı olmayan ve gelişimi aile yapısına uygun olan küçük bir çocuğu yemek yemeye özendirmek için çiçek köfte ve kalem börek gibi küçük boyutlu yiyecekler hazırlanır. Büyük çocukları özendirmek içinse, birlikte alışveriş yapmak, beraber yemek hazırlamak ve çocuğun kendisine bir yemek icat etmesine izin vermek yararlı olabilir.

VİTAMİNİ DOKTOR VERİR
* Çocuğun gelişme çağında alması gereken vitaminler nelerdir? İştahı kesik bir çocuğa vitamin takviyesi yapmak gerekir mi?
Dengeli beslenen bir çocuğun ek olarak vitamin alması gereksizdir. Ancak beslenmesinde dengesizlik varsa bir multivitaminle desteklenmelidir. Demir ve çinko eksikliği iştah azalması yaptığı için, eğer çocuğun iştahsızlığı başka bir nedenle açıklanamıyorsa ona bunlardan verilebilir. Doktor kontrolü olmadan tek bir vitamin bile kullanılmamalıdır.

* Çocuğun boyu yaşıtlarına göre kısa ise, bu konuda neler yapılabilir?
Öncelikle çocuğun boyunun yaşa ve cinsiyete uygun olup olmadığı kontrol edilir. Çocuğunuzun boyu yaşıtlarına göre kısa ise, aile boyunu incelemek, kemik yaşını ve boy yaşını tespit etmek gerekir. Çocuğun değerleri normalin altındaysa; büyümesinde duraklama ya da sapma saptanırsa, uygun testler için çocuk endokriniloji uzmanına yönlendirilir.

* Her çocuğa büyüme testi yaptırmak gerekli midir?
Büyüme testi ancak boy ve kiloda geri kalmış çocuklara ya da büyümenin gerilediği durumlarda yapılır. Bu testlerden verimli sonuç alabilmek için, çocuğun daha önceki büyüme ölçümleri gereklidir.