Yöresel olarak farfaraotu, kavalak, sulandıkotu adlarıyla da anılır. Çayırlarımız ve bayırlarımızda ilkbahar başlangıcında öksürükotu, tüm bitkilerden önce sarı çiçeklerini açmaya başlar. Çiçek durumları yapraklardan önce (mart – nisan) meydana gelir. 8 – 15 cm çapında , kalp biçiminde ve uzun saplı yaprakları vardır. Üst yüz koyu yeşil, alt yüz ise sık ve beyaz renkli tüylerle örtülüdür. Hemen hemen kokusuz ve acı lezzetlidir. Glikozit içermektedir. Nemli yerlerde, çıplak bayırlarda, çakıllı zeminlerde, işlenmemiş tarlalarda, mezbeleliklerde, yapraklardan önce çıkmış çiçekler öbek öbek görülür. Arılar ve böcekler ilk gıdalarını onlardan alırlar. Bitki yalnızca balçıklı ve killi topraklarda yetişir. Onun, killi ve balçıklı toprakların bir belirtisi olduğu rahatça söylenebilir. Bitkinin, kış stoku için toplanacak organı çiçekleridir.
Balgam söktürücü ve dağıtıcı özellikleri ile onu, bronşit, gırtlak ve ağız boşluğu nezlesi, bronşiyal astım ve zatülcenpte ve hatta başlangıç dönemindeki akciğer tüberkülozunda kullanabiliriz. Uzun süreli öksürüklerde ve ıstırap verici ses kısıklıklarında, gün boyunca sık sık, balla tatlandırılmış öksürükotu çayı içilmelidir. Daha sonraları, mayısta, üstleri yeşil ve altları gümüş rengindeki keçeli yaprakları çıkmaya başladığında, C vitamini içerdikleri için , onları çorbalarda, maydanoz yerine ve ilkbahar salatalarında kullanılabilir. Sonraki dönemde, yapraklar çiçeklerden daha çok etkili madde içermeye başladığında, ayrıca da çiçek – yaprak harmanı yapmak için toplanır. Yıkanıp lapa haline getirilen yapraklar göğüs üstüne yatırıldığında, her tür akciğer hastalıklarında, yılancıkta, morararak şişmiş doku yaralanmalarında bile yardım eder. Bu lapa kompreslerinin etkisi şaşırtıcıdır. Öksürükotu; kaynama suyuyla yapılan kompresler, yılancık çıbanlarında kullanılır. Öksürükotu çiçek veya yaprak buğusu, krizli ve boğucu soluk alma zorlukları ile birlikte görülen kronik bronşitlerde gün boyunca pek çok kere solunmalıdır. Çok kısa sürede büyük rahatlama görülecektir. Şişen ayaklarınıza sık sık, bitkinin kaynama suyuyla hazırlanan ayak banyoları yapılır. Astım rahatsızlıklarında, sürekli bronşitlerde ve sigara zararlarında, ilkbaharda bitkinin taze sıkılmış özsuyundan bir tatlı kaşığı, bir tas et suyuna veya sıcak süte karıştırılarak alındığında, yardım sağlar. Flibit hastalığında, ezilmiş taze yapraklar krema ile karıştırılır ve elde edilen bu kütle, iltihaplı bölgeye sürüldükten sonra, bir bezle hafifçe bağlanır . Taze sıkılmış bitki özsuyu kulağa damlatıldığında , kulak ağrılarını geçirir .
Kullanılışı
Çay hazırlamak için dolu bir tatlı kaşığı ince kıyılmış çiçek (sonraları yaprak – çiçek karışımı), orta boy bir su bardağı dolusu kaynar suyla haşlanır, 4 – 5 dakika demlendikten sonra süzülür. Eğer balgam söktürücü bir öksürük çayı hazırlanmak istenirse, öksürükotu yapraklarını ve çiçeklerini, sığırkuyruğu çiçekleri, ciğerotu ve dar yapraklı sinirliot yaprakları ile, ince kıyılmış olarak, eşit oranda harmanlanır. Bu karışımdan 1 tatlı kaşığı dolusu bitki, orta boy bir su bardağı dolusu kaynar suyla haşlanır ve 4 – 5 dakika demlendikten sonra süzülür. Bu çaydan günde 3 bardak , balla tatlandırılarak , sıcak sıcak ve yudumlanarak içilir.
Lapa kompresi için taze yapraklar, iyice kaynadıktan sonra merdane ile ezilir ve hasta bölgeye uygulanır. Sıcak kalması için, kompresin üstü iyice örtülmelidir. Buğu hazırlamak için bir yemek kaşığı dolusu çiçek yaprak haşlanır ve buğusu bir örtünün altında solunur. Gün boyunca yinelenmelidir. Ayak banyoları için iki avuç dolusu bitki yaprağı, yeteri kadar suda haşlanır ve demlenmesi için kısaca beklenir. Banyo süresi 20 dakikadır. Taze bitki özsuyu hazırlamak için yıkanmış taze yapraklar, ince kıyılarak, nemli durumdayken mikserde sıkılır.
