OGTT (Oral Glukoz Tolerans Testi)

Günümüzde rutin tanı yöntemi olarak pek kullanılmasada oral glukoz tolerans testi (OGTT) Tip II diabetes mellitus tanısı için altın standart testtir. OGTT halen gestasyonel diabet (Hamilelerde görülen şeker hastalığı) tanısı için kullanılmaktadır.

Oral glukoz tolerans testinde hasta gece boyunca aç kalır. Bu açlık 8 saatten az fakat 16 saatten fazla olmamalıdır. Daha sonra hastanın kan şekeri (plazma glukoz düzeyi) ölçülür. Ölçümden sonra hastaya 75 gram glukoz solusyonu içirilir. (Gebeler için 100 gram). Kadın doğum uzmanlarınca bu test farklı şekillerde uygulanabilir ancak standart olarak 100 gr. glukoz verilir. Genellikle bu glukoz solusyonu hastaların içebileceği şekilde hazırlanır. Bir saat aralıklarla genellikle 4 kez kan glukoz düzeyi ölçülür.

OGTT Testi (Oral glukoz tolerans testi) nasıl yapılır?

Bir testin güvenilir olması o testin sağlıklı kişilerde negatif çıkması ile ilişkilidir. OGTT testinin doğru ve güvenilir sonuçlar vermesi için kişinin sağlıklı olması ve başka bir hastalığının olmaması (mesela grip, soğuk algınlığı gibi) gereklidir.

Ayrıca hastanın yatalak olmaması, aktif ve hareketli olması gerekir. Hasta test öncesinde kan glukoz düzeyini etkileyecek herhangi bir ilaç almış olmamalıdır. Test yapılmadan 3 gün öncesinde hasta yüksek şeker içeren (yüksek karbonhidrat içeriğine sahip) bir diyete başlamalıdır. Dietteki karbohidrat miktarı günde 150 – 200 gram olacak şekilde ayarlanmalıdır. Testin yapılacağı günün sabahında hasta sigara yada kahve içmemelidir.

OGTT şeker hastalığını nasıl tespit eder?

Klasik OGTT testi (oral glukoz tolerans testi) 3 saatlik zaman diliminde 5 kez kan şekeri düzeyinin ölçülmesi esasına dayanır. Bazı doktorlar oral glukoz solusyonunun içilmesinden 2 saat sonraki kan şekeri seviyesini bazal seviye olarak alırlar. Eğer hasta diabetik değilse yani hastada şeker hastalığı yoksa hastanın kan şekeri; oral glukoz solüsyonunu içmesinin ardından hızla yükselecek ardından da hızlı bir şekilde kan şekeri seviyesi düşecektir. Diabeti olan bazı hastalarda kan şekeri düzeyi çok yüksek seviyelere ulaşabilmekte ve beklenen hızlı düşüş gerçekleşmemektedir.

Kan glukoz düzeyleri normalin üzereinde ancak aşikar diyabet tanısı koyduracak kadar yüksek olmayan hastalara IGT (impared glucose tolerance – Bozulmuş glukoz toleransı) adı verilmektedir. IGT sınıflamasına giren hastalarda aşikar bir diyabet hastalığı yoktur. Ancak bu hastaların yılda %1 ila %5”lik bir kısmında diabet hastalığı ortaya çıkmaktadır. Bozulmuş açlık glukozu yada bozulmuş glukoz toleransı (IGT) olan hastaların egzersiz yapmaları ve kilo vermeleri durumunda kan şekeri düzeyleri normal sınırlara gerileyebilmektedir. Bununla birlikte kimi doktorlar bozulmuş glukoz toleransına (IGT) sahip hastalara metformin (Glucophage) gibi ilaçları önerebilmektedir.

Bu ilaçlar ile şeker hastalığının (aşikar diabet) ortaya çıkması geciktirilebilmekte yahut önlenebilmektedir. Son bilimsel yayınlar göstermiştir ki; IGT (Bozulmuş glukoz toleransı) sınıflamasına giren hastalarda kalp hastalıklarına yakalanma riskini arttırmaktadır. Bu nedenle IGT (Bozulmuş açlık glukozu) düzeyindeki kişilerin tedavi edilmesi gerekip gerekmediği konusu halen hekimler arasında tartışılan bir konudur.

OGTT (Oral glukoz tolerans testi) nasıl değerlendirilir?

OGTT testi sonucunda aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkabilir.

– Normal yanıt: Eğer kişinin 2. saatteki glukoz düzeyi 140 mg/dl altında ise ve 0. ila 2. saat arasındaki tüm ölçülen kan şekeri değerleri 200 mg / dl altında ise bu kişilerde OGTT testi normal sonuçlanmıştır.

– Impaired glucose tolerance (IGT – Bozulmuş yada uyumsuz glukoz toleransı) : Eğer kişide herhangi bir saatte parmak ucundan hızlı kan şekeri ölçüm cihazları ile bakılan glukoz düzeyi 126 mg/dl”den düşük ve OGTT testi sonucunda 2. saatte kan şekeri düzeyi 140 mg/dl ile 199 mg/dl arasında ise bu kişiler “bozulmuş glukoz toleransı” olarak adlandırılır.

– Aşikar şeker hastalığı (aşikar diyabet – Diabetes mellitus): Eğer kişilerde farklı zamanlarda yapılan şeker hastalığı tanı testlerinde yüksek kan şekeri düzeyleri saptanmışsa bu hastalar “aşikar diyabet” olarak adlandırılırlar.

– Gestasyonel diabet (Gebelik ile ilişkili şeker hastalığı) : Eğer bir kadında hamilelik döneminde şu koşullardan herhangi ikisi mevcutsa gestasyonel diabet tanısı almaktadır. 100 gram OGTT ile yapılan testin yüksek çıkması, Hızlı bakılan parmakucu kan şekeri ölçümünde 95 mg/dl üzerinde bir değer çıkması, 1. saat kan şekeri düzeyinin 180 mg/dl üzerinde olması, 2. saat kan şekeri seviyesinin 155 mg/dl olması veya 3. saat kan glukoz düzeyinin 140 mg/dl üzerinde olmasıdır.