Oğrenci Tanima Teknikleri

Öğrencileri Tanıma Teknikleri ve Programı

Öğrenciyi tanıma ve teknikleri konusunda değerli bir eği­timci ve bilim adamımızın görüşlerini özetliyerek vermeyi ya­rarlı buluyorum.

Tanımanın önemi

İlgilenilen konunun tamamıyla insan olduğu pek az mes­lek vardır. Bunlardan biri eğitimdir. Bazen bir kişi bazen grup olmak üzere eğitimde daima insan ile ilgilenilir. Bu çabalarla eğitimdeki görevlerimizden birinin kişiyi ne yaptığına ve ne yapacağına, ne yapması gerektiğine karar vermek düzeyine getirmek olduğunu; çocuk hakkında gerçekçi bir karar vermek için, onunla ilgili bilgiler bulunduğuna; çocuk hakkında ne ka­dar çok doğru bilgi edinirsek o kadar iyi ve doğru karar vere­ceğimiz belirtilmektedir.

Çocuğu tanıma ne demektir?

Çocuğu tanımanın onu tam ve doğru tasvir etmek olduğu; iyi tanıyorum diyen bir öğretmenin onun boyunu, ağırlığını, ten, saç, göz rengini, yüz ve vücut yapısını, nasıl giyindiğini, ne gibi alışkanlıklarının olduğunu, zaman sürecinde ne yapa­bileceğini, bunların en hatasız bir biçimde tanıma olmasına ça­lışması gerektiğini belirtmektedir.

Kimi tanıyacağız?

Bu sorunun cevabının çok açık olduğu; öğrenciyi tanıya­cağımızın anlaşılması gerektiği; öğretmen için sınıf bütünü­nün tanınmasının önemli olduğu; ancak öğretmenin bu isteği­nin zaman ve duruma bağlı olduğu; değişebileceği, bazen tek bir öğrenciyi çok iyi tanıması gerekeceği; bazen ise sınıfının bütününü iyi tanıması gerekeceği; öğretmenin birleştirilmiş sı­nıf okutması halinde birden çok sınıfın tanınmasının gerekece­ği; izlenecek yöntemlerin de farklı olacağı bir öğrenci için “vak’a incelemesi” sınıfın ve okulun tüm öğrencilerinin tanın­ması için ise daha değişik bir tekniğin uygulanacağı belirtil­mektedir.

Kim tanıyacak?

Bu sorunun önemli olduğu, bunun en kesin cevabının iliş­kisi olan herkes tanımalıdır olacağı; ilişkisi olanların ise açık olduğu, başta öğretmen, yönetici, ana-baba, öğrencinin arka­daşları ve diğer yakınları; bunların her birinin ayrı yönlerden tanıyacağı; önemli olanın bilgilerin gerçeği yansıtacak şekilde birleştirilmesi olacağı; öğrenciyi öğretmenin tanımasının önemli olduğunu, çünkü öğretmenin tanıma tekniklerini iyi bilen ve eğitime uygulayan kişi oluduğu belirtilmektedir.

Niçin tanıyacağız?

Bu sorunun cevabının öğretmenin çocuk hakkında topla­dığı bilgilerin hangi amaçla kullanacağını belirliyeceği; uygu­lamada çocuk hakkında toplanan bilgilerin değişik amaçlarla da kullanıldığının görüldüğü; bazen kullanılmadan dosyalan­dığı; göstermelik olarak deneticilere gösterildiği, yani “teftiş fırçası” sözcüğüne uygun bir uygulamanın sergilendiği; anne ve babaların çocukları hakkında daha çok bilgi toplama şansı­na sahip oldukları; ancak bunların teknikten yoksun bulun­duklarından yeteri kadar yararlı olamayacakları belirtilmekte­dir

Neyi tanıyacağız?

Bunun öğrenciler hakkında ne gibi bilgiler toplayacağımız anlamına geldiği, nazari olarak öğrenciler hakkında toplana­cak bilgilerin sonsuz olduğu; gerçekte ise bunların çok az bir bölümünün toplanabileceği; bu konuda kesin bir sıralamanın da mümkün olmayacağı; aşağıda eğitimcilerin en çok birleş­tikleri konuların verildiği; bunların seçiminin yapılması yine eğitimcilere verildiğini belirtmektedir.

Bu bilgiler:

Çocuğun kimliğiyle ilgili bilgiler, kabiliyeti ile ilgili bilgi­ler, okul başarısıyla ilgili bilgiler, ilgileri ile ilgili bilgiler, sos­yal ve duygusal olgunluğu veya uyumu ile ilgili bilgiler, sağ­lıkla ilgili bilgiler, alışkanlıkları ile ilgili bilgiler, becerileri ile il­gili bilgiler, okul ve ders dışı zamanlarını nasıl geçirdiğine ait bilgiler, aile durumu ve geçmişi ile ilgili bilgiler

Nerede tanıyacağız?

Bu sorunun cevabı çocuğun bulunduğu her yerde olacağı; okulda, sokakta, evde, ev çevresinde, ev dışında ve her yerde ve her mekanda göstereceği özellikler eğitim açısından önem­li olacağı; bu farkların öğretmeni, ana ve babaları hayrete dü­şürebilecek özelliklere sahip olabileceği; eğer okul orta derece­li bir okul ise, her ders ve branş öğretmenine göre farklı özel­likler gösterebileceği; misafirlikte ve yolculuk gibi değişik or­tamlarda farklı davranış gösterebileceği belirtilmektedir.

Ne zaman tanıyacağız?

Öğrencinin tanınması ona gelişiminin ortamını hazırla­mak için gerekli olduğu, her yerde tanımaya çalıştığımız gibi her zaman da tanımaya çalışmamız gerektiği; her öğrencinin kendine has bir gelişme özelliğinin bulunabileceği, zamanla değişebileceği, onun için tanıma işleminin sürekli olması ge­rektiği, öğrencilerin değişkenlik gösterebileceği, etkilenebile­ceği, çevre şartlarının da değişebileceği; bu değişmelerinde belli bir kuralı bulunmadığı; ayrıca eğitimin başlangıcı ve kar­ne dönemleri tanıma çalışmalarının yapılacağı ve diğer za­manlar yapılmayacak gibi bir sonucun da çıkarılmaması ge­rektiği tanıma çalışmalarının her zaman yapılacağı belirtil­mektedir.

Nasıl tanıyacağız?

Şimdiye kadar sıralanan soruların en önemlisinin bu oldu­ğu; bütün sorunun bu “nasıl” sorusuna gelip dayandığı; müm­kün olduğu kadar her aracın kullanılması gerektiği; bunların tanıma teknikleri olarak belirlendiğini; değişik eğitimcilerin teknikleri sıralarken değişik terimler kullandıklarını, öğret­men için ise tekniğin en az hata ile kullanılması olduğu belir­tilmektedir.

Tanıma teknikleri

-Sınıf yaş durumu cetvelleri: Çocuğu her yönüyle bir bü­tün olarak tanımanın birçok yöntemi ve tekniği vardır. Bunla­rın en önemlilerini kısaca özetlemeye çalışalım. Öğretmen okutacağı sınıfı oluşturan öğrencilerini tanımak zorundadır. Şunu da belirtelim ki öğretmen değişken, sınıf ve öğrenciler ise daha yerleşiktir. Yani öğretmen atanma yoluyla yeni bir sınıfa gelebilmektedir. Bu bakımdan da yeni sınıfını oluşturan öğ­rencilerini adları ve soyadlarıyla, cinsiyetleriyle, doğum ve yaşlarıyla, sınıf geçme ve kalma durumlarıyla incelemesi ve bununla ilgili bir çizelge düzenliyerek kayda alması gerek­mektedir.

Sınıf ders durumu cetvelleri: Bu çalışma ile öğretmen öğ­rencilerin derslerdeki başarı durumlarını incelemek ve öğren­mek zorundadır. Bu da kendi ya da kendinden önceki öğret­menin yaptığı sınav ve ders değerlendirmeleri sonunda dü­zenlediği cetvellerin incelenmesinden anlaşılacaktır.

Yani öğretmenin sınıfının her öğrencisini yaptığı sözlü, yazılı, uygulamalı sınıfları sonunda yaptığı başarı durumları­nı not defterine işlediği gibi daha pratik bir tanıma için de bir çizelge hazırlaması ve bir bakışta her öğrencisinin başarı duru­munu bilmesi ve tanıması uygulamasıdır.

Gözlem yoluyla bilgi toplama: Bu çalışma öğrencinin öğ­retmen tarafından gözlenerek tanınması anlamına gelen bir ça­lımadır.

Öğrencilerin öyle özellikleri ve davranışları vardır ki biz o özellikleri ve davranışları öğrencinin yaptığı anda öğrenebili­riz. Örneğin öğrencinin konuşma yeteneğini konuşurken; alet kullanma becerisini bir aleti kullanırken öğrenebiliriz. Temiz­lik ve beslenme alışkanlıklarını yine sürekli olarak izlemek ve gözlemekle öğrenir ve tanımaya çalışırız. Tüm bu gelişmeleri bakış ve dinleme yöntemiyle saptayabiliriz. Öyle ise gözlem, “Belli bir kimse, yer, olay, nesne, durum ve şarta ait bilgi top­lamak için amaçlı, belirli hedeflere yöneltilmiş bakış ve dinle­yiştir.” diye tanımlanmıştır

Görüşme tekniğiyle tanıma: Bu tekniğe “mülakat” de-mekde mümkündür. Bu teknik öğretmen ve öğrencinin bir so­run konusunda birebir görüşerek öğrencinin o sorunu konu­sunda objektif bilgi edinmektir. Diğer tekniklerden farkı daha genel bir anlam taşımasıdır. Yani bu teknikle hedeflenen öğ­rencinin iç dünyası ile dış dünyasını birlikte incelemek ve bil­gilenmektir. Her insan sevincini ve üzüntüsünü mutlaka bir yakını ile paylaşarak mutlu olmak ister. Öğretmen de öğrenci­nin eğitim ve öğretiminden sorumlu olduğuna göre en yakını sayılır. Öğretmen mülakatı yalnız öğrenciyle değil, öğrencinin sorunlarını çözmek için veli ve ailesiyle de yaparak çözümü kolaylaştıracaktır.

Sosyometrik teknik ve yöntemiyle tanıma: Bu teknik bir öğrencinin sınıf içindeki rolünü ve beğeni derecesini göster­mek için uygulanan ve tanımayı sağlayan bir tekniktir. Her tekniğin kendine özel saptama yöntemleri olduğu gibi, bu tek­niğin de kendine özel yöntemleri vardır. En pratiği, yazılı ola­rak her öğrencinin tercihini almak ve derecelendirmek suretiy­le en çok sevilen ya da sevilmeyen öğrencilerin saptanması şeklindedir.

Otobiyografi: Bu teknik de yazılı olarak öğrencinin kendi­ni tanıtması anlamına gelen bir tekniktir. Bunun da iki yönte­mi vardır. Ya öğrencinin tüm yaşamını anlatması sınırlama­dan istenir ya da belli ve sınırlı bir konu verilerek o konu ile il­gili bilgi istenir. Bu öğrencinin sağlık konusunda geçirdiği so­runların yazılması olabilir.

Anket: Bu teknik bir soru cevap tekniğidir. Bu teknikle en doğru, en kolay, en çabuk bilgilerin edinilmesi esas alınır ve sorular ona göre düzenlenerek uygulanır. Bu teknik çok yay­gın uygulama alanı bulunan bir tekniktir.