Narsist kişilik bozukluğu, görkemli veya uç noktada abartılı bir kişisel önem duygusu ile kendini belli eden, ciddi bir duygusal bozukluktur. Bu bozukluğun bulunduğu bireyler, başka kişilerle empati kuramaz, ancak onların aralıksız hayranlıklarına ihtiyaçları vardır.
Narsist kişilik bozukluğu hepsi de durumdan etkilenen kişinin dış dünyanın talep ve sınırlamalarını kabul edememesini yansıtan, çok sayıda kişilik bozukluğu türünden biridir. Bu bozukluklar, kişinin davranışlarını ve ailesi, arkadaşları veya çalışma arkadaşları ile olan etkileşimlerini, düzenli olarak kötü yönde etkileyebilir. Diğer kişilik bozuklukları arasında, paranoya kişilik bozukluğu, anti-sosyal kişilik bozukluğu, sınır kişilik bozukluğu ve obsesif-kompalsif kişilik bozukluğu bulunmaktadır.
Narsist kişilik bozukluğu olan kişiler kendi önemlerine dair abartılı bir imgeye sahip olsalar da, özgüvenleri zayıftır ve çoğu zaman kendilerini sevmezler. Dolayısıyla, kendi muhteşemliklerini teyit eden ilginin peşindedirler. Geri bildirimler, abartılı imgelerini geçerli kılmadığı zaman, genellikle küplere biner veya kabuklarına çekilirler.
Diğer kişilik bozukluklarına göre daha az yaygın olan narsist kişilik bozukluğunun genel nüfus içinde yüzde 1’den daha az bir kesimi etkilediği tahmin edilmektedir. Bazı araştırmalar bunun erkekler arasında daha yaygın olduğunu ortaya koymaktadır. Birincil tedavi psikoterapidir.
Narsizmin kendisi bir kişilik özelliğidir, kendini diğerlerinden çok daha fazla sayma ve sevme anlamına gelir. �Narsizm� kelimesi Yunan mitolojisindeki bir karakterden gelmektedir. Yakışıklı bir genç olan Narcissus, bayan adaylarından hiçbirinin kendi güzelliğine layık olmadığını düşünür. Tanrılar onu bir havuzda kendi yansımasına bakmaya mahkum eder, o kadar uzun süre boyunca beğeni ile kendisine bakar ki, sonunda çürüyerek ölür.
Çoğu uzman narsizmin, psikolojik sağlıkları yerinde olan kişilerden, narsist kişilik bozukluğu olan kişilere kadar, bir yelpaze boyunca uzandığını düşünmektedir.
Narsist kişilikten ziyade narsist kişilik tarzları olan kişiler, genellikle psikolojik açıdan sağlıklıdır, ancak zaman zaman kibirli, gururlu, aksi, kendine güvenli, ben merkezci ve zirveye oturmaya kararlı olabilirler. Öte yandan, kendi becerilerine ve değerlerine dair gerçekçi olmayan bir imgeye sahip değildirler ve sağlıklı bir özgüveni korumak için başkalarının övgülerine bağımlı olmazlar.
Bu bireyleri, belirli sosyal, mesleki veya kişiler arası karşılaşmalarda nahoş veya küstah bulabilirsiniz, ancak bu mutlaka sağlıksız oldukları anlamına gelmez.
Patolojik narsizm
Yelpazenin diğer ucunda yer alan narsist kişilik bozukluğu, gerçekçi, dengeli bir kişisel imge oluşturma yönünde kalıcı bir yeteneksizliğin bulunması, dolayısı ile düzenli özgüven kazanımı için başkalarına aşırı derecede bağlı olunmasıdır. Bu gerçekçi olmayan kişisel imge, bu bozukluğun bulunduğu insanların başkalarına karşı davranışlarını ve onlarla etkileşimlerini etkiler.
Narsist kişilik bozukluğunun işaret ve semptomları aşağıdakileri içerebilir:
- Kişinin kendi yetenekleri ve başarılarını muazzam olarak görmesi
- İstisnai güce, çekiciliğe veya başarıya sahip olmaya dair hayaller
- Birbirini gerçekten anlayan özel bir insan grubuna ait olunduğu hissi
- Sürekli olarak övgü alma ihtiyacı
- Özel muamele beklentileri
- Başka insanları sömürme
- Başka insanlarla empati kurmama
- Başka insanları kıskanma veya başka insanların kıskançlığına maruz kalındığı inancı
- Mağrur veya kibirli davranışlar
Narsist kişilik bozukluğunun bulunduğu bireyler, kendini beğenmiş veya züppe olarak görülebilir. Çoğu zaman sohbeti tekellerine alırlar. Aşağılık olarak algıladıkları kişileri küçümseyebilir veya onlara tepeden bakabilirler. Hak ettiklerini düşündükleri özel muameleyi almadıkları zaman, çok sabırsız veya öfkeli olabilirler.
Narsist kişilik bozukluğunun olduğu kişiler genellikle kendi kişisel imgelerine eşit olarak algıladıkları veya kendilerinde gördükleri özel yetenekler ve niteliklerin aynılarını atfettikleri bireyleri ararlar. Her şeyin �en iyisini� elde etmede ısrarcı olabilirler: otomobil, spor kulübü veya sosyal çevreler.
Kişisel ilişkileri ve etkileşimlerinin altında hayranlık ve övgüye duyulan ihtiyaç vardır. Bunun sonucunda, narsist kişilik bozukluğunun bulunduğu kişiler başkalarına öncelikle bu bireylerin kendi gerçekçi olmayan kişisel imgelerini ne kadar onayladıklarına göre değer verirler. Başkalarının değerinin sınırlı olması genellikle bu bozukluğun bulunduğu kişilerin başkalarının hislerini veya ihtiyaçları ile ilgilenmedikleri veya bunları algılayamadıkları anlamına gelir. Kendilerini hayal ettikleri kadar iyi göstermek için başka insanlardan yararlanabilirler.
Öte yandan, hayranlık peşinde koşmak, narsist kişilik bozukluğunun bulunduğu kişileri eleştiriye karşı da hassas hale getirir. Örneğin eğer biri, bireyin işyerindeki projeye katkısını eleştirecek olursa, bu yorumu ne pahasına olursa olsun korunması gereken bir imaja saldırı olarak algılayacaktır ve utanç, aşağılanma veya üzüntü hisleri içinde yanıt verebilir veya öfke, küçük görme ya da savunmaya geçme davranışları sergileyebilir.
Utangaç narsist
Bazı uzmanlar narsist kişilik bozukluğu teşhisi konan bireyleri �utangaç narsistler,� �dolap narsistleri� veya �sönük narsistler� olarak tarif etmektedir.
Narsist kişilik bozukluğu olan diğer kişilerde olduğu gibi, bu bireylerde de, kendi yeteneklerine, kazanımlarına ve değerlerine dair heybetli, gerçekçi olmayan bir algılayış vardır ve çoğu zaman daha az istisnai olarak algıladıkları kişilere karşı küçümseme hisleri içindedirler. Aynı zamanda özgüvenleri de savunmasızdır ve eleştiriye karşı çok hassastırlar. Öte yandan, bu bireyler hayranlık beklemez veya üstünlük hislerini açık bir biçimde ifade etmez.
�Utangaç narsizmin� gerçekten narsist kişilik bozukluğunun bir alt türü olup olmadığının belirlenmesi için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
