Malta Hummasi Bruselloz Hastaligi Nedir

Malta Humması Olarakta Bilinen Hastalık Bruselloz Nedir

İnsanlara evcil hayvanlardan bulaşan bu hastalığa karşı koruyucu önlem olarak temizlik kurallarına titizlikle uyulması gerekir.

Malta humması ve Akdeniz hum­ması olarak da bilinen Bruselloz, evcil hayvanlar arasında son derece bulaşıcı bir mikrobik hastalıktır. İnsana da bu hayvanlardan bulaşır. Verdiği dalgalı ateş, terleme, halsizlik ve ağrı belirtileri bazen kronikleşir ve hastayı uzun süre yatağa bağlayabilir.

Bruselloz Malta Humması Hastalığı Nedeni

Akdeniz hummasının etkeni Brucella cinsinden bakterilerdir. Bu cinsin in­sanda hastalık yapan türleri keçilerden geçen Brucella melitensis, sığırlardan geçen Brucella abortus ve domuzlar­dan geçen Brucella suis’tir. Brucella canis türüne ise ender olarak köpek­lerde rastlanır. Vücuda giren mikrop­lar temel olarak kemik iliği, lenf dü­ğümleri, karaciğer ve böbrek hücrele­rine yerleşir. Daha seyrek bulundukla­rı yerler kemik dokusu, erbezleri ve kalp iç zarıdır (endokart). Merkez si­nir sistemi ve çevrel sinirler de mik­roplardan etkilenebilir. Kanla yayılan başka mikrobik hastalıklarda olduğu gibi bu bakteriler de bütün dokulara yerleşebilir.

Bruselloz Malta Humması Hastalığı Nasıl Bulaşır

Malta hummasının başlıca bulaşma kaynağı büyükbaş ve küçükbaş hayvan­lardır. Hastalık insanlara genellikle has­talıklı hayvanın sütünden geçer. Bu hayvanların sütünde çok sayıda bakteri vardır. Taze peynir, tereyağ ve dondur­ma gibi süt ürünleri de bulaşmaya yol açar. Hastalıklı hayvanların dışkı ve idrarıyla bakteri dış ortama yayılır. Bru­cella çevre koşullarına son derece dayanıklıdır. Tozlu ortamlarda altı haftaya kadar, nemli toprakta ve suda daha uzun süre canlı kalabilir. Dolayısıyla bu bakterilerle kirlenmiş sular, sebzeler ve çevreye dağılan tozlar bulaşmaya yol açabilir.

Brucella abortus özellikle düşük ya­pan ineğin düşük sırasında çıkardığı maddelere dokunulmasıyla bulaşır. Bakteri bunlar arasında en çok etenede (plasenta) bulunur. Düşük sırasında bu­laşmaya hayvancılıkla uğraşan köylüler ve veterinerler arasında oldukça sık rastlanır. Hastalıklı hayvanların dölyolu muayenesi sırasında el derisinden de bulaşma oluşabilir.

Bruselloz Malta Humması Hastalığı Dağılımı

Bütün Akdeniz havzasında bulunan Brucella melitensis küçükbaş hayvan­larda (koyun, keçi) bulaşma etkeni ol­makla birlikte sığırlarda da görülebilir. Avrupa’nın orta ve kuzey kesimlerinde dağınık biçimde yayılmış olan Brucella abortus sığırlarda ve daha seyrek olarak at, köpek ve domuzlarda düşüğe neden olur.

Amerika’da sık rastlanan Brucella suis domuzlarda düşüğe yol açar. Ayrı­ca tavşan ve başka yabanıl hayvanlarda da hastalık etkenidir. Kırsal kesimlerde daha yaygındır. Hayvanlarda düşüklere daha çok rastlanılan bahar aylarında hastalığın görülme sıklığı artar. Hasta­lık etkeni gebe hayvanın meme ve döl-yatağına yerleşmiştir.

Bruselloz Malta Humması Hastalığı Belirtileri

Brucella melitensis ile oluşan en yaygın Bruselloz tipinde kuluçka süresi 2-6 haf­ta arasında değişir. Hastalık hafif belirti­ler vererek başlar. Ateş yavaşça yüksele­rek 10 günde 39°C-40°C’ye kadar çıkar. 1-2 hafta bu düzeyde kalan ateş daha sonra düşer ve kaybolur. Böylece ateşli dönemden daha kısa süren ateşsiz döne­me girilir. Bunu yeniden ateşli dönem izler. Ateş düşerken görülen terleme Brusellozun en tipik özelliklerinden biri­dir. Malta hummasının ateş dışındaki başlıca belirtileri yorgunluk, kas, kemik ve eklem ağrılarıdır. Hastalığın belirtile­ri, hastalık etkeni mikropların vücutta yerleştiği yere (erbezleri, karaciğer, sinir sistemi, akciğerler) göre değişir. Brusel­loz olguları yüksek ateş, titreme ve bi­linç bulanıklığı belirtileriyle birden baş­layabildiği gibi gözden kaçabilecek öl­çüde hafif seyredebilmektedir.

Bruselloz Malta Humması Hastalığı Tanı, Teşhis

Meslek olarak hayvanlarla uğraşmak, dalgalı ateş, hastalığın sinsi başlaması ve terleme bruselloz olasılığını düşün­dürür. Bu olasılık kan kültüründe mik­robik etkenin üretilmesi ve serumda öz­gün antikor aranması (Wright testi) ile sınanarak kesinlik kazanır.

Bruselloz Malta Humması Hastalığı Tedavisi, Tedavi

Malta hummasında belirtilere yöne­lik tedavi için hastaya ağrı ve genel hal­sizlik dönemi süresince ağızdan 6 saat­te bir 500 miligram şahsilik asit (aspi­rin) verilir. Terlemeyle kaybedilen suyu karşılamak için yeterli su alınmalıdır. Uykusuzluk sorunu varsa alışkanlık yapmayacak uyku haplarına başvurula­bilir. Hastalık etkenine yönelik tedavi için 3-4 hafta süreyle 6 saatte bir 500 miligram tetrasiklin alınması gerekir. Aç karnına alınan bu ilacı çocuklar, ge­be kadınlar ve böbrek hastalığı olanlar kullanmamalıdır. Daha ağır olgularda tetrasikline ek olarak, tetrasiklin tedavi­sinin ilk 2-3 haftası boyunca 12 saatte bir 500 miligram streptomisin kas içine verilir. Hastalığın sürdüğü durumlarda antibiyotik tedavisine bir aylık aralarla uzun süre devam edilebilir.

Malta hummasının antibiyotiklerle tedavisinde en önemli sorun tedavinin kesilme anının kesin biçimde bilinememesidir. Hiçbir test hastalığın sona er­diğini gösteren güvenilir bilgi vermez. Genel kural olarak ateşin düşmesinden ve dalak büyümesinin tam olarak geç­mesinden sonra en az 20 gün boyunca tedavi kesilmez. Hastalığın akut ve akut kronik arası biçimlerinin antibiyo­tik tedavisine iyi yanıt vermesine karşılık, aynı durum sık yinelemelerin gö­rüldüğü kronik biçimler için geçerli de­ğildir.

Bruselloz Malta Humması Hastalığı Korunma Yöntemleri

Hastalığın ilgili makamlara bildirilmesi zorunludur. Hastalık hayvanlardan bu­laştığı için hastaların çevreden yalıtıl­masına gerek yoktur. Yoğun araştırmalara karşın bruselloz aşısı henüz bulu­namamıştır. Bu nedenle koruyucu ön­lemler büyük önem taşır. Hayvancılıkla uğraşanlar temizlik kurallarına uymalı, sürüdeki hasta hayvanlar yok edilmeli, süt ve süt ürünleri sıkı denetimden ge­çirilmelidir. Peynirin yapımından sonra en az üç ay buzhanede bekletilmesi ya­sal zorunluluktur. Bu bekleme süresi peynirden gelecek olası bulaşmayı en­gelleyecektir.

İnsan ve hayvanların ortak hastalığı olan brusellozdan korunmak için insan ve hayvan hekimliği arasında sıkı bir işbirliği gereklidir. Hayvancılığa ilişkin koruyucu önlemler hayvanların temizli­ğine dayanır. Bunun için de ahır ve ağıllar temiz tutulmalı, hayvan pislikle­ri hemen atılarak dezenfekte edilmeli­dir. Hasta hayvanların belirlenmesi, hastalık görülen bölgelerin ve hayvan­ların yalıtılması da önemlidir.

Bruselloz hayvanlarda olduğu gibi kadınlarda da düşüğe yol aça­bilir mi?

Kadınlarda bruselloza bağlı düşük çok ender görülür.

Bruselloz kronikleşebilir mi?

Evet. Üstelik hastalığın çok yaygın görüldüğü bölgelerde kronik bi­çimlere giderek daha sık rastlanmaktadır. Bruselloz iyileşme ve alev­lenme dönemleriyle seyreden akut evreden sonra kronikleşebilir.

Kronik bruselloz belirtileri nelerdir?

Karaciğer ve dalağın büyümesi en önemli belirtidir. Hastalığın izlediği çeşitli biçimler arasında ateşle ya da sinirsel ve ruhsal bozukluklarla seyredenleri de vardır. Ateşli biçimde hastalığın akut dönemi uzamış­tır ve sürekli ateş, aşırı terleme, yorgunluk ve kansızlık belirtileri gö­rülür. Sinirsel ve ruhsal bozukluk yaratan biçiminde ise bu belirtilere ruhsal çöküntü, aşırı duyarlılık, bunaltı, sindirim sistemi ve bilinç bo­zuklukları, bazı olgularda da cinsel iktidarsızlık eşlik eder. Kas ve ek­lem ağrılarına oldukça sık rastlanır.