Lezyon çeşitleri

Lezyon nedir?
Genellikle cilt hastalıklarında duyduğumuz lezyonlar ciltte görülen döküntüleri ifade ediyor. Peki nedir bu lezyon, neden lezyon oluşur, lezyonların çeşitleri nelerdir?

Lezyon bir tür doku bozukluğudur. Organizmada genellikle hastalık veya travma nedeniyle tahrip olmuş anormal doku bozukluklarına lezyon denir. Lezyon gözle görülen cildimizde olabileceği gibi gözle göremediğimiz iç organlarımızda da görülebilir.
Omurilikte bir lezyon oluştuğunda beyinden bu bölgelere gelen sinir uyarılarını etkileyerek bacaklarda uyuşukluk gibi şikayetlere neden olabilir.
Optik sinir lezyonları genellikle optik nörite yol açarak bulanık görmek ve renk algılama kayıplarına neden olur.
Çünkü optik sinirde lezyon oluştuğunda, sinirler normal fonksiyonularını yürütemezler. Bazı lezyonlar klinik bulguya neden olmaz. Büyük çaplı olsalar bile belirti göstermeyebilir. Lezyonlar çeşitlidir.

Deri seviyesindeki lezyonlar:
Deri seviyesinde olan primer lezyonlara makül denir.
– Makül (leke): Ciltte, sınırlı, normal deri rengindeki değişikliklere makül denilir. Maküllerin büyüklerine yama denir. Değişik şekillerde ya da düzensiz olabilirler.
Eritem
– Eritem : Geçici damar genişlemeleri sonucu oluşan pembe-kırmızı renk değişikliklerine eritem (hiperemi) denilir.Diaskopi yapıldığında renk çabuk solar, baskı kalkınca renk çabucak geri döner. Bu belirtiler enfeksiyöz sebeplerle deride gelişirse ekzantem, mukozalarda olacak olursa enantem ismini alırlar.
PURPURA
– Purpura : Eritrositlerin damar dışına çıkması ile deride lokal renk değişiklikleri şeklindeki lezyonlara purpura denilir. Küçük nokta şeklinde veya toplu iğne başı büyüklüğünde olanlara peteşi, daha büyük olanlara ise ekimoz denilir. Eğer kanama odağı bir kapsülle çevrilmişse, buna hematom denir.

Kabarık olan lezyonlar
Deride kabarık lezyonlar solid ve sıvı içeren lezyonlar şeklinde 2’ye ayrılır:

a) Solid (sert, katı)lezyonlar:

· Papül: Çapları 1 cm’den küçük, deriden kabarık, solid oluşumlara papül denilir. Papüller ya epidermisten (epidermal, örn: verruka vulgaris), ya dermisten (dermal, örn: dermal nevüs), veya her iki kattan birden (dermoepidermal, örn: liken ruber planus) orijinlerini alırlar. Papüller değişik renk ve şekillerde olabilirler. Sifiliz papülleri yuvarlak, liken planusta papüller çok köşeli (poligonal), keratozis pilariste ise sivri (konik) papüller bulunur.

· Nodül: 1-3 cm çapta, deri seviyesinden kabarık, papülden büyük, solid oluşumlardır. Nodüller epidermise oturabildiği gibi (keratoakantoma), dermis (nodüler tıp malign melanoma) ve subkutan tabakaya da oturabilir. Nodüllerin esas yerleşim gösterdiği tabaka subkutan tabakadır. Eritema nodozum ve eritema induratumda, nodüller subkutan yerleşim gösterirler. Bu nodüller gözle görülmeden daha çok elle hissedilirler.
· Plak: Tüberküllerin ve papüllerin biraraya gelerek birleşmesi ile oluşan, üzeri düz deri belirtilerine plak ismi verilir.

· Tümör: Nodülden daha büyük elemanter lezyonlardır. Derinin benign ve malign tümörlerinde görülür. Derinin her katında gelişebilirler. Zamanla ülserleşme özelliği gösterirler.
b) Sıvı içeren lezyonlar:

· Vezikül ve Bül: Vezikül, deri seviyesinden kabarık, içi berrak sıvı ile dolu, çapları 0.5 cm kadar olan elemanter lezyonlardır. İçlerindeki sıvı lenf, serum, ter veya kan olabilir. Bül, çapları 0.5 cm’den büyük, içlerinde sıvı ihtiva eden elemanter lezyonlara verilen isimdir. Vezikülden farkı sadece büyük olmalarıdır. İçlerinde cerahat (püy) de olabilir. Vezikül veya bül derinin çeşitli katlarından doğabilir. Histolojik olarak stratum korneum’un altında yerleşecek olursa subkorneal, epidermis içerisinde bulunacak olursa intraepidermal, bazal katın altında oluşacak olursa subepidermal bül veya vezikül denir.

· Püstül: Çapları 0.5 cm’ye kadar olan, püy dolu, deriden kabarık oluşumlardır. Cerahat, lökosit, hücre artıkları ve bakterilerden oluşur. Püstüller, foliküllerle bağlantılı (foliküler) veya bağlantısız (non-foliküler) olabilir. Bazı dermatozlarda püstüller sterildir (püstüler psoriasis).

2)Sekonder Lezyonlar

Kepek (skuam): Epidermisteki anormal keratinizasyon sonucu stratum korneum hücrelerinin arasındaki bağların kopması sonucu bu tabaka hücrelerinin dökülmesi ile oluşan bir elemanter lezyondur. Un gibi kepeklere furfurik, kepek gibi  olanlara pitriyazik, daha büyüklerine de lamellöz denir.
Krut (kabuk): Deri yüzeyinde serum, kan veya cerahatin kuruyarak oluşturduğu bir elemanter lezyondur. Seröz sızıntı ön planda ise renkleri sarı, pürülan bir eksüdadan oluşmuşsa renkleri sarı-yeşil, eğer kan elemanlarından oluşmuşsa renkleri kahverengi-siyah arasında değişir. Şark çıbanı da bir tür lezyondur.
Erozyon: Epidermiste görülen yüzeyel doku kaybıdır. Kanama görülmez, seröz bir sızıntı dikkati çeker.

Ülser ve yara: Epidermisi, dermisin büyük bir kısmını veya daha aşağı tabakaları içine alan doku kaybı, travma sonucu meydana gelmişse buna yara, eğer patolojik bir olay sonucu oluşmuş ise buna ülser denir. Ülserlerin görünümleri bazı farklılıklar gösterir. Firengi ülserleri zımba ile delinmiş gibidir. Tüberküloz ülserlerinin altları oyuktur. Tüberküller, nodüller ve tümörler ülsere olabilirler.
Ekskoriyasyon: Epidermisin tamamı ve dermisin üst kısımlarını kapsayan, nokta veya çizgi halinde küçük doku kaybıdır.  Genellikle uyuz, atopik dermatit, dermatitis herpetiformis gibi kaşıntılı dermatozlarda görülür. İz bırakmazlar.
§ Atrofi: Derinin incelmesidir. Atrofi derinin üç tabakasında da görülebilir. Epidermal atrofi, epidermis hücrelerinin sayıca azalmasına bağlı olarak derinin şeffaf ve ince bir durum almasıyla anlaşılır. Dermal atrofi ise, iltihabi bir olay veya travmaya bağlı olarak meydana gelir. Deri o bölgede çökmüş olarak görülür. Dermal atrofi bazen epidermal atrofi ile birliktedir. Buna en iyi örnek kronik radyodermatitlerdir. Subkutan atrofide, o bölge derisinde bariz çökme görülür.
Fissür-Ragad: Doku liflerindeki dejenerasyon veya derinin aşırı kuruması sonucunda, özellikle küçük eklem yerlerinde meydana gelen çizgi şeklindeki madde kaybıdır. Kronik ekzemalarda sıklıkla görülür.

Gom: Oluşma – yumuşama – ülserleşme – sikatrisleşme seyrini izleyen büyük nodüler lezyonlardır. Özellikle 3. devir sifilizde ve deri tüberkülozunda (skrofuloderma) görülür.
Kist: İçi seröz sıvı dolu ve bir kapsülle çevrilmiş nodül. kne kistleri gibi.

– Vejetasyon: Papül, plak, erozyon, ülser ve ülsere olan tüberkül, tümör ve nodüllerin üzerinde gelişen, çok sayıdaki, girintili çıkıntılı, karnıbahar görünümündeki oluşumlardır. Bağ dokusu ve epitelin bir çeşit proliferasyonudur.
– Diskromi: deride görülen rengin koyulaşması veya azalması bazende tamamen kaybolmasıdır.Melanin pigmentinin çoğalmasıyla ortaya çıkan renk koyulaşmasına hiperpigmentasyon, azalmasına hipopigmentasyon, tamamen kaybolamsına ise depigmentasyon yada akromi denir.