Lepra (Hansen Hastaligi) Tedavisi

Lepra Hastalığı Nedir (Hansen Hastalığı)

Diğer İsmi Lepra Olan Hansen Hastalığı, yavaş büyüyen ve in vitro olarak üretilemeyen ancak arma-dillo ve küçük kemirgenlerle transfer edilebilen bir mikobakterium tipi (M. lepra) tarafından oluşturulur. Tüberküloz basilinde olduğu gibi, bu basil de Ziehl-Nielsen boya veya immünositokimyasal boyamalarla tespit edilebilir. Hastalık damlacık yoluyla veya hasta kişilerle yakın temas ile bulaşır. Lepra, l-2milyon aktif hasta ile halen dünyada ciddi bir sorun oluşturur, çoğunlukla Afrika ve Asya’nın fakir ülkelerinde görülür.

Klinik özellikleri

Tutulum şekli kişinin bağışıklık sistemi ile direk ilişkilidir. Anerjik kişilerde lepramatöz form ve yüksek direnci olanlarda tüberküloid form bu hastalığın iki uç (polar) kısmıdır. Bu iki uç arasında birçok basamak olduğundan klinik bulgular ve isimlendirme oldukça karışık olmaktadır. Değişiklikler tüberküloid tipine yakınsa ‘borderline tüberküloid’ terimi kullanılır; aynı şekilde diğer tarafa daha yakın lezyonlarda ise “borderline lepramatöz” terimi kullanılır. Her iki lezyon tipinin bulunduğu durumlara ise ‘dimorfik’ denir. Tüberküloid formda sinirler enfekte olup kalınlaşmıştır. Etkilenen alanlar iyi sınırlı, maküler ve hipopigmente, aynı zamanda sinir tutulumuna bağlı anestetiktir.

Anestezinin sonucunda yaralanma, deformi-te ve uzuvların kullanılmaması başlar. Lepramatöz leprada enfeksiyon çok daha yaygın olup etkilenen dokular kalınlaşmıştır, deri yüzeyinde değişiklikler ve hipopigmentasyon vardır. Yüzde, bu kalınlaşma etkisiyle burun ve supraorbital bölgelerin yumuşak doku belirginleşmesine bağlı olarak, karakteristik aslan yüzü görünümünü oluşur. Direnci iyi olan hastaların lezyonlarında çok az bakteri görülebilir (Lepranın az basilli tipi). Çok bakterinin bulunduğu ve hastanın anerjik olduğu durumlar ise “çok basilli” olarak bilinir.

Genelde iyi tedavi edilmedikçe hastalık korkunç deformiteler ve sakatlıklar oluşturur, bu yüzden ilkel toplumlarda halen büyük korkuya neden olur. Yama şeklinde hipopigmentasyon yaptığından ayrıcı tanıya vitiligo, pitiriasis versikolor ve pitiriasis alba girer.
Çok az M. lepra bulunduğu tüberküloid tipte, dev hücrelerin çok olduğu yoğun granülomatöz birikim bulunur. Lepramatöz tipte, M. lepra ile dolu çok sayıda makrofaj (köpüklü makrofaj görünümünü yapan) bulunur.

Tedavisi

Tedavide az basilli formu için ilk seçenek olarak dapson (100 mg günde, en az 6 ay) ve rifampisin (600 mg ayda bir) verilir. Tedavi sırasında eritema nodozum benzeri ve iktiyoz reaksiyonları ortaya çıkarak hastanın durumu alevlenebilir veya kötüleşebilir. Çok basilli formu için dapson (100 mg/gün) kullanılır, ek olarak rifampisin (600 mg/ay) ve klofazimin (50 mg/gün) verilir. Bu ilaçlara direnç önemli bir sorun haline gelmiştir.