Benler neden oluşur?
Dermatolojinin oldukça özel alanlarından birtanesi olan benler; bazı benlerin “kanserleşme” özelliği bulunduğu için dikkat ve özenle izlenmelidir. Benlerin hepsini, oluşumuna ve türüne göre tek bir nedensel faktöre bağlamak mümkün olmadığı için, gelişmelerini engellemek tam olarak mümkün değildir.
Benler kabaca ikiye ayrılabilir;
Doğumsal benler ve edinsel benler.
Doğumsal benler genellikle doğumla birlikte var olan ve ilk 2 yaş içersinde orata çıkan benlerdir.
Edinsel benlerse sonraki yaşlarda çeşitli faktörler nedeniyle ortaya çıkan benlerdir. Beyaz ırkta, hemen hemen her yaş ve özellikteki insanda, çeşitli sayı ve yapıda ben bulunur. 20-30 yaş arasında ben sayısı maksimuma ulaşır, ondan sonra yavaş yavaş azalırlar.
Hastanelerin dermatoloji servislerinden destek alarak “düzenli ben takibi” yapabilirsiniz. Özellikle büyük hacimli et benlerinin ve koyu renkli, tüylü ve şekilsiz benlerin mutlaka bir uzman tarafından incelenmesi gerekiyor.
Bizim “koyu renkli” olarak sınıflandırdığımız “Displastik Nevüs Sendromu” adı verilen benlere mutlaka önem göstermelisiniz.
Displastik Nevüs Sendromu nedir?
Kısaca “Sıra dışı benler” olarak adlandırabileceğimiz bu benler; Kişideki atipik melanom gelişiminin göstergesi olabilir. Kaynağını melanositlerden alan ve beyaz tenlilerde daha sık görülen, agresif seyirli, bir çeşit cilt kanseri olan Malign Melanom’un erken teşhis ve tedavisi için; bu benlerin takibi ve analizi oldukça önem arz eder.
Sıradışı benler çok farklı biçimde görülebilir. Sıklıkla aşağıdaki bulguları gösterirler:
* Benin bir tarafının daha geniş olması
* Benin çevresinin düzensiz olması
* Değişik renkler içermesi (kahverengi, siyah, kırmızı ve beyaz)
* 6 milimetreden daha büyük olması
* Hafifçe deriden kabarık olması
Sıra dışı benler nerede görülürler?
Bu tür benler vücutta her yerde görülebilir. Genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar. Bu tarz benler güneş gören alanlarda, sırt ve bacaklarda sık görülür.
Tek bir sıra dışı ben bulunması ne anlama gelir?
Kendisinde ve ailesinde melanom bulunmayan, fakat 1-4 arası sıra dışı beni olan kimseler, toplumdaki diğer bireylere göre biraz daha fazla Melanom riski taşır. Bununla birlikte sıra dışı bir ben melanom ile aynı değildir. Çok agresif tedavi yaklaşımlarına gerek yoktur. Fakat değişiklik olduğunda muhakkak biyopsi alınmalı veya koruyucu olarak ben tamamı ile cerrahi olarak alınmalıdır.
Bir kişide çok sayıda ben ve sıra dışı ben bulunması ne anlama gelir?
Eğer kişide veya ailesinde melanom varsa melanom gelişim riski yüksektir. Bir kişide çok sayıda normal ve sıra dışı ben var ve yakınlarında melanom var ise; bu durum ailesel sıra dışı ben tablosu olarak adlandırılır.
Ailesel Sıra dışı ben tablosu nedir?
Bu tabloda aşağıdaki kriterler vardır:
1. Birinci derece akrabalar (anne baba çocuklar ve kardeşler), ikinci derece akrabalarda (büyükanne, büyükbaba, amca, dayı, hala, teyze) melanom bulunması
2. Ben sayısının 50 den fazla olması ve bu benlerden bazılarının sıra dışı olması
3. Mikroskobik olarak tipik sıra dışı ben bulgularının bulunması
Ailesel Sıra dışı ben tablosuna sahip olmak ne anlama gelir?
Bu kişilerin melanom olma riski anlamlı olarak yüksektir. Benlerin sayısı ve melanom bulunan aile bireylerinin sayısının artması melanom gelişim riskini arttırır.
Dermatoloji Uzmanı tarafından sıra dışı ben tablosu tanısı olanlar ne yapmalıdır?
Bu kişiler kendi derilerini 2-3 ayda bir kendileri kontrol etmelidir. Melanomun erken belirtileri hakkında bilgi Dermatoloji uzmanlarından alınabilir. Hastalar ergenliğin başlangıcından itibaren 3-12 ayda bir Dermatoloji Uzmanına muayene olmalıdır. Hatta Dermatologunuz göz muayenesi ve fotografik ben takibini isteyebilir. Tüm bu işlemlerin amacı melanomun erken tanınmasını sağlamaktır ve muhakkak yapılmalıdır. Melanom erken evresinde yakalandığında tedavi şansı daha yüksektir.
Melanom gelişiminden korunmak için neler yapılabilir?
Güneşten korunmak, melanomdan korunmak için yapılabilecek en önemli şeydir. Sabahın geç saatlerinde ve öğlen vakti dışarıda yapılan aktiviteler yasaklanmalı, her zaman güneşten koruyan şapka ve kıyafetler giyilmelidir. Kısa süreli güneşe maruz kalma esnasında da 15 faktör ve üzerindeki güneşten koruyucuların kullanımı tavsiye edilir. Güneşten koruyucular yarım saatte bir yeniden sürülmelidir. Bütün bu önlemler melanomdan korunmak için oldukça önemlidir.
Kaynak: http://www.cilthastaliklari.com/
