Kolon Kanserinde Değerlendirme

Belirti veya bulgular nedeniyle ya da laboratuvar test sonuçları kanseri düşündürdüğü için kanserden şüpheleniliyorsa tanıya yönelik testler yapılır.

Bazen hekim endoskopik muayenenin veya kolonoskopi ya da sigmoidoskopi sırasında alınan tümör veya polip biyopsilerinin so­nuçlarına dayanarak ön tanı koyar. Bu özellikle tek bir prekanseröz veya iyi huylu polip bulunduğu ve bireyin veya ailesinin kanser öykü­sü olmadığı durumlar için geçerlidir. Öte yandan hekimler genellikle tanı koymadan önce tüm etmenleri değerlendirmek için bir dizi test yaptırılmasını önerir.

Tanıya Yönelik Testler

Aşağıda sıralanan testler, hekimin bir dizi sonuca varmasına yar­dım edebilir. Kanser kuşkusunu doğrulamaya ya da elemeye yardım edebilirler. Kanser bulunduysa, derecesini (ne kadar agresif olabileceğini) saptamaya, boyutunu (evresini) değerlendirmeye ve kolorektu-mun dışına sıçrayıp sıçramadığının (metastaz yapıp yapmadığının) anlaşılmasına yardım edebilir.

Kolonoskopi

Kolonoskopiler, tarama amaçlı kullanımlarının dışında, kolon ve rektumla ilgili sıkıntılar olduğunda tanı amaçlı da kullanılmaktadır.

Hekim kanserden şüphelenirse tüm kolorektumun dikkatlice ince­lenmesi için sizden kolonoskopi yaptırmanızı isteyecektir.

Biyopsi

Kolonoskopi veya sigmoidoskopi sırasında özel bir alet yardımıy­la polipler ya da şüpheli görülen oluşumlar alınabilir ya da bunlara biyopsi yapılabilir. Kanser sıçramış gibi gözüküyorsa hekim, BT ve­ya ultrasonla (aşağı bakınız) ilgili organa biyopsi yapılmasını isteye­bilir. Alınan doku incelenmek üzere laboratuvara gönderilir.

Kan testleri

Kolon kanseri tanısı konursa uzman ekip kan örneğinizi alır. Bu­nun bir dizi nedeni vardır. Kanserin niteliğini anlamak da bu neden­ler arasındadır.

TKS: Tam kan sayımı, kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin miktarını, enfeksiyon olup olmadığını ve kansız olup olmadığınızı saptayan stan­dart bir tanı testidir. Anemi (kansızlık) kanser belirtisi-olabilir. Kanserli polipler kolay kanadığından kan kaybına katkıda bulunurlar.

CEA: Bazı kolorektal kanserler karsinoembriyonik antijen (CEA) adı verilen bir protein molekülünden yüksek miktarda üretebilir. Bu test erken dönem kolorektal kanserlerin saptanmasında güvenilir de­ğildir, ama tümör markeri olarak ve tedavinin ilerleyişini izlemek için yararlıdır. Tedavi öncesinde ve sonrasında düzey ölçümü yapılır. Te­davi başarılıysa düzeyin düşmesi gerekir.

Görüntüleme Testleri

Bu testler giderek daha gelişkin tanı araçları haline geliyor. Heki­minizin ayrıntılı bir tanı koymasına, kanserin yayılıp yayılmadığını, yayıldıysa ne derece yayıldığını anlamasına, tedavinizi planlayıp de­ğerlendirmesine yardım edebilecek çeşitli tipte görüntüleme testleri vardır.

Röntgen. Bir zamanlar bedenin içini görmenin tek yolu “röntgen” çektirmekti. Kolon kanseri tanısı konduktan sonra kanserin akciğer­lere yayılıp yayımladığını görmek için akciğer röntgeni çekilebilir.

Ultrasonografi. “Ultrason”da görüntü oluşturmak için ses dalga­ları kullanılır. Kolon kanserinin erken evresindeki ufak polip ve olu­şumları görüntülemekte kullanılmaz. Öte yandan rektum ve karaci­ğer kanserleri başta olmak üzere bazı tümörlerin boyutlarını değer­lendirmek için yararlıdır.
Endorektal ultrason rektal kanserin derecesini göstererek hekimin tedavi şekline karar vermesine yardım edebilir. Rektuma sokulan bir prob, ses dalgalan üreterek tümörün rektum duvarının ne kadar içine işlediğini ve kanserin lenf nodlarına veya komşu diğer dokulara tutu­lum yapıp yapmadığını gösteren görüntüler elde edilmesini sağlayabilir.

întraoperatif ultrason. Kanserin karaciğere yayılıp yayılmadığını görmek için ameliyat sırasında kullanılır. Karaciğer üzerine yerleşti­rilebilen özel bir alet karından deri ve kas üzerinden alınan görüntü­ye göre çok daha doğru bir görüntü sağlayabilir.

Bilgisayarlı tomografi BT, ve spiral BT taramaları. BT taraması bilgisayara bağlı bir çeşit süper röntgen makinesinin ayrıntılı bir re­sim vermek üzere iç organların çok sayıda görüntüsünü aldığı bir testtir. Kolorektal kanserin diğer organlara tutulum yapıp yapmadı­ğını görmek için BT kullanılabilir.
Daha yeni bir uygulama “sanal” kolonoskopiyle kolonun incelen­mesi amacıyla normal kolonoskopi yerine BT kullanımıdır. Spiral BT, normal BT aletlerine göre daha düşük dozda radyasyonla üç bo­yutlu görüntü elde etmek için kullanılabilir.

Görüntüleme eşliğinde biyopsi. BT ve ultrason, biyopsi iğnesini, örnek alınması gereken dokunun bulunduğu bölgede en doğru yere yönlendirmek için kullanılabilir.

Manyetik rezonans görüntüleme (MR). Bu görüntüleme yönte­minde iç beden görüntülerini oluşturmak için güçlü mıknatıslar kul­lanılır. Başladığı yerde kalmayıp bedenin başka yerlerine yayılan kan­serlerin araştırılmasında kullanılabilir.