Kist Hidatik Karaciğer Hastalığı
Daha çok hayvancılığın yaygın olduğu bölgelerde olmak üzere tüm dünyada görülen, çoğunlukla karaciğer ve akciğerlere yerleşerek önemli ölçüde sağlık sorunları oluşturan değişik türde ekinokoklar 1-7 mm boyunda ve baş kısımlarında 4 çekmeni, ağız tarafında türlerine göre sayıları değişen iki sıra çengel taşırlar. Ekinokoklar yaşamlarını devam ettirebilmek için köpek, kurt, tilki vs. gibi kesin konaklara sığır, koyun, keçi vs. gibi ara konakçılara gereksinim duyarlar. Ekinokok yumurtaları kuruluğa ve ısıya duyarlı, kimyasal maddelere ve soğuya karşı oldukça dirençlidir. Oda ısısında bir yıl canlılığını koruduğu bilinmektedir.
Kist Hidatiği
Ülkemizde Ekinokok granulasus türü ile oluşan tek boşluk gösteren, tek bölmeli (unilokuler) kist hidatik hastalığı daha sık görülmektedir. Etkenin bulaşması enfekte çiğ sebze ve meyvelerin yenilmesiyle olabileceği gibi, solunum yoluyla, cilt yoluyla da bulaşma olabilir. Ekinokok yumurtaları ağız yoluyla alındığında mide asiditesini geçtikten sonra duodenumda alkali ortamda pankreas sıvılarının etkisiyle parçalanır. Yumurtadan çıkan onkosferler -larvalar- serbest hale geçer, bağırsak mukozasına tutunur ve vena porta yoluyla karaciğere giderek burada kist hidatiğe neden olabilir. Larvalar burada tutunamazsa kalbe gider, akciğer atardamarı yoluyla (Arteria pulmonalis) akciğerlere geçerek akciğer kist hidatiğine sebep olabilir veya sistemik dolaşım ile diğer organlara böbrek, dalak, göz, pankreas vs. giderek o organlarda kist hidatik hastalığına neden olur. Karaciğer kist hidatiğinde tutulan bölgeye göre belirti oluşur. Kistin büyüyüp, çevreye baskı yapmaya başlaması sonucu özellikle karın boşluğunun sağ üst kısmında diyafram altında (hiponkodrial bölge) ağrı, bulantı, kusma, sarılık gibi belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur. Muayenede karaciğerde büyüme görülebilir. Kistin yırtılması veya delinmesi sonucu ateş, kaşıntı, deride ürtiker benzeri döküntü ve tansiyon düşmesi görülebilir. Kistin akciğeri tutması durumunda solunum sıkıntısı, öksürük, göğüs ağrısı ve hemoptizi görülebilir. Kistin enfekte olması durumunda ateş, üşüme, titreme, balgam gibi bulgular tabloya eklenir. Kistin yırtılması delinmesi durumunda ağızdan tuzlu su özelliğinde kist materyali gelir, boğulmalara neden olabilir.
Kist Hidatik Tedavisi
En iyi ve en etkili tedavi ulaşılabilecek bölgede ise cerrahi olarak kistin çıkarılmasıdır. İlaçla tedavi %15 civarındadır. Korunmada en etkili yöntem enfekte köpeklerin kontrol altına alınması ile enfekte hayvanların dışkıları toplanıp yakılmalı, hayvanların sebze bahçelerine girmeleri engellenmeli, evcil hayvanlar yılda 2-3 kez parazit yönünden muayene edilmeli gerekirse parazit öldürücü tedavi uygulanmalıdır. İnsanlar kist hidatik yönünden aydınlatılmalı gıdalar (çiğ sebze ve meyveler) iyi yıkanmadan tüketilmemelidir. Kaçak hayvan kesimleri önlenmeli enfekte atıklar mezbahaların yakınlarına yapılacak fırınlarda yakılmalıdır. Bu atıklar bölgedeki başı boş kedi veya köpeklere yedirilmemelidir.
