Kişniş Etkileri ve Kullanımı

Eski Mısır papirüsleri Çince ve Sanskritçe metinlerde ve hatta İncil’de sağlığa yararlı etkilerinden övgüyle söz edilen kişnişin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle sıralanabilir:

• Kişniş tohumları içerdiği yağlarla mideyi uyarır; iştahı açar sindirimi
kolaylaştırır ve hazımsızlığa iyi gelir.
• Aynı nedenle mide ve bağırsaklardaki gazı söktürür.
• Aniden başlayan mide ve karın ağrılarını bastırır.
• Özellikle çocuklarda diyareyi kesici etkiler yapar.
• Hafif yatıştırıcı etkisi vardır.

Kişnişin bu etkilerinden yararlanmak üzere bitkinin çiçek şemsiyeleri yaz sonunda alınır ve tohumlarının olgunlaşması için gölgeli ve havadar yerde bir süre itekletilir. Sonra şemsiyeler başasağı edilerek bir kağıdın üzerine sallanır ve dökülen tohumlan toplanır. Bunlardan ya da piyasadan alınan kişniş tohumlarından 1 tatlı
kaşığı kadarı biraz ezilerek 1 bardak kaynar suya dökülür. Kabın üzeri sıkıca kapatılarak 5 dakika süreyle demlendirilir. Bu şekilde elde edilen infüzyon yemeklerden önce birer bardak olarak içilir. Aynı etkilerinden yararlanmak için tohumları yemeklerden önce ağızda çiğnenebilir.

• Kişniş antiseptik (mikrop kırıcı) etkiler de taşır. Bu etkisinden yararlanmak için
yukarıda tarifi verilen infüzyon akne ya da yaraların üzerine uygulanır

Kişniş Koriander Coriandrum sativum
Familyası: Maydanozgillerden Doldengeweaechse Apiaceae
Drugları: Kişniş tohumu (meyvesi): coriandri fructus
Kişniş yağı (eteryağı): coriandri aetheroleum

Kişniş tohumu çay baharat ve natürel ilaç yapımında ve kişniş tohumundan elde edilen eter yağı aroma tedavisinde ve de baharat olarak kullanılır.

Kişniş maydanozgillerin bir alt grubu olan coriandrealardan olup bu gruptasadece iki tür mevcuttur. Bunlar yabani ve kültür kişnişi diye ikiye ayrılır.Kültür kişnişide Türk ve Rus kişnişi olarak ikiye ayrılır ve her ikisi de
coriandrum sativum’un alt türüdür.

Bu türden Rus kişnişi küçük tohumlu: coriandrum sativum var.

microcarpum ve Türk kişnişi: coriandrum sativum var. macrocarpum (var. vulgare) diye anılır. Kişnişin MÖ: 1500 yüzyılında Mısırlılar tarafından kullanıldığı ve yine 2. yüzyılda Çinliler tarafından kullanıldığı belgelenmektedir.

Vatanının doğu Akdeniz ülkeleri: Mısır Suriye Flistin ve Türkiye olduğu ve buradan Avrupa’nın batısından Çinin doğusuna kadar yayılmıştır. Günümüzde başta Türkiye Fas Japonya ADB Hindistan Çin Arjantin Macaristan ve Balkan ülkelerinde yetiştirilir.

Botanik: Kişniş 30-80 cm boyunda genellikle bir yıllık bir bitkidir fakat iki yıllık olan alt türleri de mevcuttur. Kökleri iğ şeklinde bitkinin tamamı kendine has bir kokuya sahiptir ve bu kokuda tahtakurusunun pis kokusuna benzer.

Alt yaprakları uzun saplı üç parça kenarları kertikli ve parçalar kalp şeklindedir. Orta ve üstteki yapraklar gövdeye oturmuştur ve ortadaki yapraklar önce üç sonra tekrar üçe ayrılırken en üsteki yapraklar iplik gibi incedir.

Çiçeklerinden 10-20 tanesi topluca bir arada şemsiyecik oluşturur ve kenardaki çiçeklerin ters yumurta şeklinde beyaz veya pembe renkte her bir çiçek 3-5 taç yaprağa sahiptir ve ortada taç yaprağı olmayan çiçekler pemepe renklidir. Şiemisyecikleruzun bir sapla kendisi gibi 3-5 adet şemsiyeceğin bir araya gelmesi ile geriden şemsiye şeklinde çiçek demetleri oluşturur.

Meyveleri sarımsı küre şeklinde üzerinde 8-10 adet yay şeklinde çıkıntılar vardır ve yayalar boydan boya uzanır. Dış kabuğun içinde iki ayrı parça karşılıklı bulunur ve Rus kişnişi 15-3 mm ve Türk kişnişi 3-5 mm çapındadır.

Hasat zamanı:
Meyveleri farklı zamanlarda yani Ağustostan Eylüle kadar olgunlaştığından önce olgunlaşanlar toplanır sonra beli bir süre sonra tekrar olgunlaşan meyveleri toplanır ve hasat böyle devam eder. Şayet olgunlaşan meyvelerin yanında olgunlaşmamış meyvelerde toplanırsa bu sonradan iyice kurutulsa da kötü bir koku
yayar.

Araştırmalar:
ABD’nin New York şehrinde iki ilim adamı Prof. Dr. Med. Omura ve Dr. Klinghardt taze kişnişin salata şeklinde yenmesi halinde dişlerdeki zehirli dolgu maddesi civanın sebep olduğu hücre zehirlenmesini önlediği tespit edilmiştir.
(Nhk.01.00.44)

Kullanılması:
a-) Üniversite
kliniklerinde insanlar üzerinde tedavi denemekleri ve araştırmalar yapılmıştır ve buna göre taze kişniş dişlerdeki amalgamın içerdiği cıva zehirlenmesine karşı etkilidir. Fakat bu araştırma yeterlimidir?

b-) Komisyon E’nin 18.09.1986 tarihli ve 173 nolu monografi bildirisine göre kişniş tohumunun sindirim zafiyeti ve iştahsızlığa karşı kullanılabileceği beyan edilmiştir.

c-) Aroma tedavisinde kişniş yağı başta şişkinlik hazımsızlık kramplar ve iştahsızlığa karşı kullanılır.

d-) Halk arasında kişniş şişkinlik (gaz) hazımsızlık ve kramp başta olmak üzere mide-bağırsak rahatsızlıklarına karşı kullanılır. Bu rahatsızlıklara karşı kişniş kimyon anason rezene ve kakule gibi bitki tohumları ile birlikte
kullanılır ise daha etkili olur.

Çay Olarak Kullanımı:
İki tatlı kaşığı kişniş (kişniş tohumu sade kişniş diye anılır) hafif ezilerek demliğe konur ve üzerine 300-500 ml kaynar su ilave edilerek 5-10 dakika demlemeye bıraktıktan sonra süzülerek içilir.

Yan tesiri etkileri:
Bilinen bir yan tesiri yoktur fakat eter yağının çok sert olması nedeniyle dikkatli kullanılmalıdır.

Cinsel gücünüzü arttırır

kadınların cinsel istek ve heyecanlarını arttıran kişniş erkeklere de olumlu etki eder ancak erkeklerin fazla kullanımında ters tepkiye yol açar.

Kişnişin sofralarda çok çeşitli kullanım biçimleri vardır. Kişnişin yararları 3000 yıldır bilinir. Öyle ki eski Sanskrit tabletleri Mısır papirüsleri Bin Bir Gece Masalları ve İncil’de de adı geçer.Kişnişi Kuzey Avrupa’ya getiren Romalılar bu bitkiyi eti muhafaza etmek için kullanırlardı.Çinliler ise eski zamanlarda kişnişin insana ölümsüzlük verdiğine inanırlardı.Ortaçağ’da afrodizyak özelliğiyle ön plana çıkan kişniş aşk iksirlerine katılırdı. Kişnişin her yerinde keskin bir koku vardır bir Peru kabilesi bu kokuyu o kadar çok sever ki yapraklarından parfüm yapar.Kişnişin günümüzde Orta Avrupa Hollanda Romanya Rusya Hindistan Doğu Asya Japonya Kuzey ve Güney Amerika Mısır ve özellikle Marokka’da tarımı yapılmaktadır.

Nelere faydası vardır?

– Cinsel gücüarttırır ve cinsel arzuyu kamçılar
– Sinirleri yatıştırır
– İştah açıcı etkisi vardır
– Gaz söktürücüdür
– Tansiyonu düşürür
– Baş dönmesini giderir

Nasıl kullanılır?
Tohumu:
Domates turşusu sosis köriler ve elmalı çöreklerde kullanılır. Ezilmemiş tohumu çorba ve sebze yemeklerine katılır. Suda kaynatılarak çayı yapılır.Tohumu ayrıca güzel kokusu sayesinde potbori tabaklarında kullanılabilir.

Yaprağı:
Körpe alt yaprakları güveç salata ve soslara eklenir.

Gövdesi:
Fasulye ve çorbalarla birlikte pişirilir

Kökü:
Taze kökü sebze gibi pişirilip yenilir

Tozu:
Toz halindeki kişniş bal veya şekerle karıştırılarak kullanılır.