Kişiye uygun diyet programları

Kişinin içinde bulunduğu duruma göre, besinlerin çeşit ve miktarlarının planlanması-programlanması da yine beslenme bilimi içinde yer alır.
Sağlıklı beslenmenin planlanması aşamasında, kişinin vücut matematiğine ulaşılmasının önemini vurgulayan Levent Refresh Clinic Merkezi’nden Uzman Diyetisyen Leyla Hoşabcıoğlu, kişi üzerinde bazı ölçümler yaparak vücut yüzeyi, bazal metabolizma hızı, vücut yağ oranı, yağlı yağsız vücut kitle miktarı vb. değerlere ulaşıp, alınması gereken enerji miktarının belirlenebildiğini belirtiyor.

Vücut yağ oranı, yağlı-yağsız kitle belirlenirken ‘calıpper’ ile vücudun beş ayrı bölgesinden deri kıvrım kalınlığı ölçülüyor ve ayda bir kez tekrarlanır. Bu sayede planlanan diyetin matematiksel güvenilirliği yüksek oluyor. Yapılan ölçümler sonrası, kişinin yapısına göre bir diyet programının belirlenmesi gerektiğini de belirten Dr.Leyla Hoşabcıoğlu, “İnsanların moda olanı değil, mutlaka kendilerine uygun olan diyet programlarını seçmeleri gerekmektedir.” dedi.

Kişiye uygun diyet programları ile ilgili olarak merak ettiğimiz her soruyu Uzman Diyetisyen Hoşabcıoğlu yanıtladı.

Bilinen bir diyet programı, yapısı ne olursa olsun herkes için uygun mu?

Uygun olmaz. İki kişinin boy, kilo, yaş, cinsiyet gibi özellikleri aynı olsa, aynı miktarda enerji tüketimine ihtiyaç duysalar bile sosyal, psikolojik, ekonomik yapıları ve alışkanlıkları beslenme programlarını farklılaştıracaktır. Bazı bireyler,”arkadaşımla aynı diyeti yapıyoruz. O, benden daha çok kilo kaybediyor” derler, bunun nedeni fiziksel özellikler dışında alışkanlık farklarıdır.

Zayıflamak isteyen kişiye belirli tetkikler yapmak gerekiyor mu?

Evet, bazı tetkikler gerekiyor. Kişinin öyküsü, aile öyküsü alındıktan sonra, şişmanlığın hangi nedenlere bağlı olduğu saptanmalıdır. Bir hastalığa mı bağlı, yoksa sadece yeme davranışına ait bozukluk mu belirlenmelidir. Şişmanlık oluştuktan sonra bir başka hastalık gelişmiş mi, kalp-damar hastalığı, hipertansiyon, şeker hastalığı ve buna benzer hastalıklarla mı seyrediyor buna bakmalıyız. Bunların saptanması için bir hekimin yönlendirmesi ile gereken bütün tetkikler yapılır ve tedavi başladıktan sonra bazı tetkikler belli aralıklarla tekrarlanabilir. Gelişimi gözlemek için bu şarttır.

Tekrarlanan ölçümler nelerdir?

Örneğin Calipper dediğimiz bir aletle, beslenme programı öncesi ve sonrasında kişinin vücut bileşimindeki değişimi görmeye çalışıyoruz. Kişi zayıflarken de vücudun yağlı kitlesinden de yağsız kitlesinden de kayba uğradığını belirlemeye çalışıyoruz. Calipper, vücut yağ oranının saptanmasında ve yağlı-yağsız kütle miktarının belirlenmesinde, bölgesel yağ miktarlarının değerlendirilmesinde kullanılan mekanik bir ölçüm aletidir (deri kıvrım katlanmasını ölçer).

Calipper’ı nasıl kullanıyorsunuz?

Calipper, mekanik, elle kullanılan bir alettir. Bir elinizle kişinin belli bölgelerinden yağ dokusunu kavrarsınız diğer elinizde bulunan calipper ile kavradığınız dokuyu sıkıştırırsınız ve calipper üzerinde yerleşmiş kadrandan milimetre olarak ölçüyü okursunuz. Bu, o bölgedeki yağ kalınlığını gösterir. Bu ölçümü vücudun birkaç bölgesinde uygulayıp, ağırlık, boy, fizik aktivite gibi parametreleri kullanıp vücut yağ oranına ulaşılır. Beslenme programlarında yağlı-yağsız kitle saptamak önemlidir. Kişi, uygun ağırlığına gelirken (ağırlık kazanır ya da kaybederken) vücudun yağlı-yağsız kitlesindeki değişimi gözlemek gerekir.