KISIRLIK VE TÜP BEBEK HAKKINDA MERAK ETTİKLERİNİZ

Erkek kısırlığının sebepleri nelerdir?
En önemli sebepleri şöyle sıralayabiliriz: Beyindeki hipothalamus-hipofiz bezinde görülen bozukluklar, inmemiş testis, varikosel, yüksek ısıya maruz kalmak(dış etkenler veya ateşli hastalıklar nedeniyle), radyasyon çeşitli ilaçlar, stres, enfeksiyon (kabakulak), mesane boynu yetmezliğine bağlı geriye boşalma.

İleri yaş kadınlarda doğurganlığı nasıl etkiliyor?
Son yıllarda 30’lu 40’lı yaşlarda gebelik deneyen ve çocuk sahibi olan kadınların sayısı arttı.
Eğer hamile kalmayı erteleyecekseniz doğurganlığı 30’lu yaşların ortalarında azalmaya başladığını 30’lu yaşların sonlarında ise bu düşüşün hızlandığını bilmelisiniz.Doğurganlık yaşla beraber azalır çünkü yumurtalıklarınızda daha az yumurta kalır ve kalanların kalitesi de gençken olanlardan daha düşüktür.Yaşlı kadınların kısırlık tedavisinde kullanılan ilaçlara cevabı daha düşüktür ve genç kadınlara göre, daha yüksek düşük yapma ihtimalleri vardır.Kromozomal olarak bozuk bir embriyo elde etme olasılığı da yaşla birlikte artar.

Kadınların doğurgan olup olmadığını gösteren testler var mı?
Yumurtalık rezervini gösteren kan testleri var. Bu testlerin en basitinde adet kanamasının ikinci, üçüncü veya dördüncü günü kanda FSH ve östradiol hormonlarına bakılır. Yüksek FSH hormon seviyesi özellikle 35 yaş üzerindeyseniz gebe kalma şansınızın düşük olduğunu gösterir ancak bu başarılı bir hamilelik yakalamayacağınız anlamına gelmez.

Yumurtlama bozukluğunun belirtileri neler?
Yumurtlama kusuru kısır çiftlerin yüzde 25’inde görülen sık bir nedendir. Yumurtlama, yumurtalıklardan olgun yumurtanın atılmasını içerir. Yumurtlama sonrası yumurtalık progesteron hormonu salgılar. Adetin başlangıcından 12-16 gün önce progesteron rahmin iç tabakasını yuvalanma için uygun duruma getirir. Eğer düzenli adet görüyorsanız muhtemelen yumurtluyorsunuzdur. 24-34 günlük adet döngüsünde genellikle yumurtlama olur. Eğer birkaç ayda adet görüyorsanız veya hiç görmüyorsanız yumurtlamıyorsunuz veya düzensiz yumurtluyorsunuz.

Yumurtlama günleri nasıl tespit edilir?
Yumurtlamayı olmadan önce tespit etmek için yumurtlama tahmin aracını kullanabilirsiniz. Bu idrar araçları yumurtlamadan önce görülen luteinize edici hormonun (LH) artışını saptamaya yönelik tasarlanmıştır. LH artışı yumurtalıklardan birinden yumurta atılmasını ve progesteron yapılmasını uyarır. Yumurtlama tespit araçları, LH artışını yumurtlamadan 1-1.5 gün önce saptar. Bu da size ve eşinize gerçekleşecek yumurtlamayı gösterir. Ancak her yumurtlaması olan kadında bu araçları kullanarak tespit edilecek LH artışı bulunmaz. Normal adet döngüsünde progesteron seviyeleri yumurtlamadan 7 gün sonra en yüksek değere ulaşır. Hekim bu dönemde kan testi isteyerek progesteron seviyesini ölçebilir. Genellikle 28 günlük adet döngüsünde kan progesteron seviyesi 19-23 üncü günlerde ölçülür. Artmış progesteron seviyesi yumurtlamanın olduğunu ve yumurtlamanın olduğunu ve yumurtalıktan hormon yapımının yeterli olduğunu doğrular.

Başka yöntemler de var mı?
Doktor vajinal ultrasonografi ile yumurtlamanın olduğuna bakabilir ancak bu sık yapılan bir uygulama değildir.

Endometrial biyopsi nedir?
Rahim içi tabakanın değerlendirilmesi için bazı durumlarda önerilen bir testtir.Pelvik muayene yapıldıktan sonra rahim ağzı silinir.Küçük bir enstrüman rahim ağzından içeri sokulur ve küçük bir doku parçası alınır.Bu işlem çok kısa sürer ve hafif bir kramp şeklinde ağrıya yol açabilir.Adet gelmeden önceki bir dönemde hekiminiz rahim içi tabakasından örnek alınır. Alınan doku patolog tarafından dikkatlice hazırlanır ve mikroskop altında rahim içi tabakasının progesterona yeterli derecede cevap verip vermediği incelenir. Endometrial biyopsi 28 gündük adetin 26’ncı gününde adet kanamasından bir-üç gün öncesinde alınır. Bu zaman progesterona bağlı rahim içi etkilerinin en maksimum dönemdir. Endometrial biyopsi LH artışından 12-13 gün sonraya planlanır. Hekim biyopsi yorumu yapmak için yumurtlama zamanını veya sonraki adetin ilk gününü bilmelidir. Biyopsi ile alınan dokunun mikroskobik incelemesinde luteal faz yetmezliği saptanabilir. Tedavi progesteron verilmesi veya yumurtlama ilaçları ile olur. Tıbbi öykünüz ve fizik muayene hangi testlerin gerekli olduğunu belirlemede yardımcı olacaktır. Ağızdan alınan ilaçlar yeterli olmasa daha kuvvetli fertilite ilaçları enjeksiyon olarak verilebilir.

Gebelik için tüplerin açık olması gerekir.Tüpler ve karın içini döşeyen periton zarının ilgilendiren sorunlar kısırlığın yüzde 35 sebebini oluşturur.Adetin 7 ila 11’nci günleri arası testin yapılması için en uygun zamandır.Histerosalpingografi(HSG) denen işlem, röntgen filimlerinin çekildiği radyoloji bölümünde yapılır.Kadın muayene pozisyonunda dururken rahim ağzına bir tüp yerleştirilir ve yavaşça kontrast madde rahime enjekte edilir.Kontrast maddenin rahime ve tüplere geçişi,batın boşluğuna dökülüşü aynı zamanda televizyon ekranından izlenir.Birkaç röntgen filmi çekilerek tespit edilir.Kontrast madde verilmesi sırasında hafif bir kramp hissedilebilir.Testten sonraki bir iki saat içinde verilen maddenin geri gelmesine bağlı yapışkan bir akıntı olabilir.Dolayısısyla pet ya da tampon kullanılması uygun olur.Eğer ilaç tüplerden batına geçerse tüpler açıktır.

Kaynak:Posta gazetesinde yayınlanan Prof.Dr.Mithat Erenus’un Cevapladığı Kısırlık ve tüp bebek başlıklı yazı dizisinden alınmıştır.