Kaza deyince akla ilk olarak trafik kazaları gelmesine rağmen, iş kazaları, ev kazaları, boğulmalar, düşmeler, çarpmalar ve çeşitli nedenlerden dolayı yaşanan kazalar da acil ve doğru müdahale gerektiren durumlardır. Bu müdahalelerin ilkyardım bilgisi olan kişiler veya sağlık personeli tarafından yapılması gerekmektedir.
Kaza geçiren, düşen, boğulan ya da yaralanan kişilere, yaşamsal tehlikeyi atlatıncaya kadar uygulanan her türlü yardım ve tedavi yöntemine ilkyardım denir.
İlkyardımın amacı hastanın ya da yaralının yaşamını kurtarmaktır. İkinci olarak ise durumunun daha kötüye gitmesini önlemek amaçlanır. Bu durumda kazazedenin sağlık personeli gelinceye kadar ya da sağlık merkezine gidinceye kadar doğru pozisyonda bekletmektir. Üçüncü amacı da kazazedenin tümüyle iyileşmesine yardımcı olmaktır. Bu amaçla hastaneler de acil servisler hizmet vermektedir. Kazalarda en çok önem arz eden durum, yaralıyı ya da hastayı bir hastaneye ulaştırıncaya kadar geçen zamandır. Bu nedenle çevredeki kişilerin sakin ve doğru hareket etmesi, ilk önlemleri alması yaralının ya da hastanın yaşamını kurtarabilir. Öncelikle sakin bir şekilde olay yerine 112 Hızır Acil Servis çağırılması gerekmektedir. Ancak sakin bir şekilde aranarak olay yeri, adresi ve detaylar doğru bir şekilde belirtilerek daha hızlı gelmeleri sağlanmalıdır. Kaza anında sağlık ekipleri gelinceye kadar sadece ilkyardım bilgisi olan kişiler müdahale edebilir. Bilinçsiz kişilerin müdahalesi, ya da yanlış müdahaleler kazazedenin hayatını kaybetmesine bile neden olabilir.
Bir kaza anında neler yapılmalıdır?
1. Sakin olun ve kaza geçiren kişinin bilinci yerindeyse sakinleştirmeye çalışın. 2. Acil yardım isteyin; hemen ambulans çağırın.
3. Kaza geçiren kişiyi kıpırdatmayın. Örneğin sırt ya da bel omurları zarar gören bir yaralının, uzman sağlık personeli gelinceye kadar kesinlikle hareket ettirilmemesi gerekir. Boyun travması geçirme ihtimaline karşı boyunluk takılması da gerekecektir.
4. Eğer hareket etmesinde bir sakınca yoksa, yaralıyı rahat edeceği biçimde yatırın ve üzerini örtün. Tabi bunlar hafif kazalarda yapılacak olanlardır. Çok önemli ve ciddi kazalarda ilkyardımı yapacak ilkyardım bilgisi olan kişinin hiç paniğe kapılmadan çok hızlı davranması gerekir. Çünkü kaza geçiren kişinin yaşamı gerçekten tehlikede olabilir. İlk yapılacak şey yaralının solunumunun ve kan dolaşımının kesintiye uğramasını engellemektir. İlk tehlikeyi atlattıktan sonra, kaza geçiren kişiyi en uygun konumda yatırarak yardım gelinceye kadar beklemelidir.