Kaza sıklık oranı ve kaza ağırlık oranı nasıl hesaplanır?

İş Kazası Nedir?

İşyerinde işçinin, yaralanmasına, iş göremeyecek duruma gelmesine ve en kötüsü de ölümüne neden olabilen kazalar iş kazası kapsamında değerlendirilir. İş kazası işçinin, işverence sağlanan bir servisle işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, sigortalının görevli olarak işyeri dışına gönderilmesi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan durumdur.

5510 sayılı Kanuna göre iş kazası, iş kazasında yapılacak durumlar, işçinin hakları ve işverenin yükümlülüğü belirtilmiştir.

İş kazalarında Türkiye ne yazık ki Avrupa birincisi durumunda.

Türkiye’de günde ortalama 172 iş kazası meydana geliyor ve bu kazalarda 3 işçi hayatını kaybediyor, 5’i ise sakat kalıyor.

Verilere göre, 2000-2012 yılları arasında Türkiye’de toplamda 12 bin 686 işçi kazalarda hayatını kaybetti.

Uluslararası çalışma örgütü verilerine göre Türkiye iş kazaları sonucu ölümlerde El Salvador ve Cezayir’in gerisinde kalıyor. İş kazalarının üçte biri inşaat sektöründe meydana geliyor.

Türkiye’deki tüm iş kazalarının yüzde 1,6′sı ölümle sonuçlanırken inşaat sektöründeki iş kazalarının yüzde 4,7′si ölümle sonuçlanıyor. Madencilik ve metal sektörlerinde iş kazasına çok rastlanıyor. Son olaral Soma’da maden ocağında yaşanan iş kazasında 300’den fazla madenci hayatını kaybetti.

İşçi sağlığı ve iş güvenliği için gerekli tedbirler tam olarak yerine getirilmediği takdirde ülkemizde daha çok iş kazası ve işçi ölümü haberleri duymaya devam ederiz. İş kazalarının önlenmesi için iş güvenliği uzmanlarının öneli çalışmaları bulunuyor. İşçilerin eğitimleri, iş ortamının sağlıklı koşullarda olması, iş güvenliği uzmanlarının yeterli denetimleri yapması iş kazalarının önlenmesinde atılacak adımların başında geliyor.

İş kazalarının azaltılması ve bu konuda alınacak önlemler için birçok araştırmalar, toplantılar ve seminerler düzenleniyor. Uluslar arası İstatistikçiler Konferansında aşağıdaki iş kazası oranlarının hesaplanması karara bağlanmıştır. Bu doğrultuda araştırmalar yapılıyor. Uluslar arası İstatistikçiler kaza sıklık oranı ve kaza ağırlık oranı hesaplanmasını yaparken şu kriterleri göz önünde bulunduruyor. 

1- Kaza Sıklık Oranı (Accident Frequency Rate)

Kaza sıklık oranları, aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır:

KSO= Toplam Kaza Sayısı / Toplam insan saat çalışma sayısı x 1000000

KSO= 100 / (850 x 300 x 7.5) – (40.000 x 7.5) x 1.000.000

KSO= 62.01

2- Kaza Ağırlık Oranı (Accident Severity Rate)

Takvim yılı içerisinde ölümlü ve/veya ölümlü olmayan mesleki yaralanmalardan dolayı toplam kayıp gün sayısının, aynı yıl içerisinde referans grupta yer alan işçilerin çalışma saatlerinin toplamına bölünmesiyle elde edilen değerin 1000 katsayısı ile çarpılmasıyla hesaplanır.

Bu durumda, kaza ağırlık oranları aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.

KAO= Kazalardan dolayı toplam kayıp gün sayısı / toplam insan saat çalışma sayısı x 1000

Bu oranın hesaplanması sırasında eğer ölümlü iş kazası veya sürekli iş göremezlik durumu mevcut ise, kazalardan dolayı toplam kayıp gün sayısına, her ölümlü ve/veya sürekli iş göremezlik olayı için ayrı ayrı 7500 gün eklenmesi gerekmektedir.

Geçici iş göremezlik olaylarında, tıbbi işlemlerin süresi 1 günden daha az sürmesi durumları dikkate alınmamaktadır.