Kas Dokusunun Fizyoanatomisi
Kas dokusunda temel eleman kas lifidir. Kas lifi ince, uzun ve silindirik yapıdadır. Kas lifleri birleşerek fasikülleri ve kas dokusunu oluştururlar. Kas lifi içinde (sarkolemma) sarkoplazma, çok sayıda nükleus, mitokondri, sarkoplazmik retikulum, T sistemi ve myofilamanlar vardır (Resim).
Miyofilaman, kasılmayı yapan asıl yapıdır. Aktin ve miyozinden oluşur. Miyofilamanlar Ca ve ATP varlığında birbirleri içine kayarak kilitlenir ve kasılmayı sağlarlar.
Kas lifleri 3 çeşittir. Bunlar 1 kas lifi , 2. tip kas lifi ve ara tip olarak isimlendirilir.
1. tip kas lifi: Kırmızı liflerdir. Mitokondriden zengindirler ve aerobik ****bolizmayı kullanırlar. Kasılma zamanları yavaş ve uzundur. Postür ve tonusla ilgili kaslarda daha fazladırlar
2. tip kas lifi: Beyaz lifleridir. Mitokondriden fakirdirler ve anaerobik ****bolizmayı kullanırlar. Kasılma zamanları kısa ve çabuktur. Hızlı ve kısa süreli hareketlerle ilgili kaslarda daha fazladırlar
3. tip kas lifi: Ara tiptirler.
Motor Ünit: Bir ön boynuz motor nöronu, bu nöronun aksonal uzantısı ve bu uzantının inerve ettiği kas liflerinin hepsine birden motor ünit denir. Bir motor ünitte ki kas lifleri aynı tiptir ve aynı anda kasılıp gevşerler.
Kas hastalığı değerlendirilirken şu sorulara cevap aranır:
Kas gücü kas gruplarında ayrı ayrı değerlendirilir. Kas hastalıklarında çeşitli kas grupları daha öncelikli tutulmaktadır. Göz , yüz, boyun, omuz kuşağı, sırt, kol, el, kalça, bacak, baldır ve ayak kaslarında kas güçsüzlüğü olup olmadığı not edilir.
Kas atrofisinin varlığı, dağılımı, psödohipertrofi olup olmadığı araştırılmalıdır.
Kas tonüsüne bakılmalıdır
Myotoni, myokimi kramp gibi istemsiz hareketler kaydedilmelidir.
Kaslarda dokunmakla hassasiyet ve ağrı olup olmadığı araştırılmalıdır.
Şikayetlerin başlangıç yaşı, ilerlemesi birçok kas hastalığında tanı için önemli ipuçları verir.
Özellikle aile öyküsü ayrıntılı olarak alınmalıdır.
K
Progresif musküler distrofiler
Miyotoniler
Periyodik paraliziler
Endokrin ve ****bolik kas hastalıkları
İnflamatuvar kas hastalıkları
Konjenital kas hastalıkları
İlaca bağlı
Toksik kas hastalıkları
Paraziter kas hastalıkları
Kas hastalıklarının tanısında şu yöntemler kullanılmaktadır:
Kas enzimleri (kreatinin kinaz CK, laktik dehidrogenaz LDH) incelemesi ilk olarak yapılmalıdır.
Elektromyografi’ de (EMG) myojenik değişiklikler ve bazı kas hastalıklarında spontan aktivite saptanır.
EKG ve ECHO kalp tutulumunu göstermek için özellikle yapılmalıdır.
Kas ultrasonografisi ve kas BT’ si yardımcı yöntemlerdir.
Kas biyopsisinin hemen birçok olguda yapılması gerekebilir.
Ülkemizde bazı merkezlerde genetik çalışmalar kalıtsal bazı kas hastalıkları için yapılabilmektedir