Günümüzde çeşitli şikayetlerle polikliniğe başvuran hastalardan öncelikle kan tahlili istenmektedir. Doktorların hastalarından sık sık kan tahlili istemesi doğru tanı konması açısından gereklidir. Kapsamlı kan tahlili sonuçları hastalık tanısı konulmasında son derece önemlidir. Kısmi tetkiklerde genel durumu görmek mümkün olmayacağından doktorlar hastanın şikayetlerine göre kapsamlı kan tahlili isterler. Hastalıkların teşhisinde kapsamlı kan tahlilleri erken tanı avantajı yolunu açar. Kan tahlili teşhiş koymak değil, tanışlar arasında eleme yaparak teşhise yardımcı olmak amacıyla yapılır. Ülkemizde ithal laboratuar cihazları kullanıldığından tahlil sonuçları yabancı terimlerle ifade edilmektedir. Bu nedenle hastalar sonuçların anlamlarını merak etmektedirler.
Kan tahlilinde kanser belli olur mu?
Hangi kan değeri, hangi hastalığın belirtisi
* Hemogram (kan sayımı): Otomatik makineler tarafından ölçülür. Çok küçük miktarda kan incelemesiyle sonuç bildirilir. Çıkan sonuçtan kişide ne çeşit bir kansızlık olduğu, aşırı kan yapma durumu olup olmadığı, iltihabi bir durumun varlığı, lösemi türü bir hastalığın dolaylı bulguları, kemik iliği hastalıkları ve pıhtılaşma ile ilgili bilgiler elde edilir.
* Sedimantasyon: Kanın çökme hızıdır. İltihabi ve mikrobik durumlarda, romatizmal ve kan hastalıklarında ve bazı kanser türlerinde yüksek, aşırı kan yapımında düşük çıkar.
Hangi kan değeri, hangi hastalığın belirtisi
* Hemogram (kan sayımı): Otomatik makineler tarafından ölçülür. Çok küçük miktarda kan incelemesiyle sonuç bildirilir. Çıkan sonuçtan kişide ne çeşit bir kansızlık olduğu, aşırı kan yapma durumu olup olmadığı, iltihabi bir durumun varlığı, lösemi türü bir hastalığın dolaylı bulguları, kemik iliği hastalıkları ve pıhtılaşma ile ilgili bilgiler elde edilir.
* Sedimantasyon: Kanın çökme hızıdır. İltihabi ve mikrobik durumlarda, romatizmal ve kan hastalıklarında ve bazı kanser türlerinde yüksek, aşırı kan yapımında düşük çıkar.
* Üre-Bun-Kreatinin: Böbreklerin çalışmasını gösterir. Böbrek yetersizliğinde yüksek bulunur.
* Ürik asid: Protein yıkımının son ürünüdür. Gut hastalığında ve böbrek yetersizliğinde yüksek çıkar. Aşırı proteinle beslenenlerde ve doku yıkımı durumlarında da (kan hastalıklarında) yüksek çıkma ihtimali vardır.
* AST-ALT: Karaciğer fonksiyonlarını gösterir. AST, ayrıca kalp ve kas hastalıklarında ve alkol alanlarda da yüksek görülebilir.
* RBC Oksijen taşıyan hücrelerin miktarını verir. Düşükse anemi, kan kaybı vardır.
* HTC (Hematokrit) Kandaki hemoglobin ve eritrosit miktarının bir ölçüsüdür. Löseminin teşhisinde etkildir.
* WBC: Vücudun savunma ve bağışıklık hücrelerinin yani lökositlerin toplamını gösterir. WBC düzeyi lösemide yükselir.
* HbA1c: Son 2-3 aylık kan şeker ortalamasını gösterir, normal değerin yüzde 6’yı geçmemesi gerekir.
* GGT-ALP: Karaciğer ve safra yolları hastalıklarında yüksek çıkar. ALP aynı zamanda kemik hastalıklarının da göstergesidir. Çocuklarda ve gebelerde fizyolojik olarak yüksek bulunabilir.
* Kolesterol-Trigliserid: Kandaki yağ oranını gösterir.
* HDL kolesterol: Yararlı kolesterol olarak bilinir.
* LDL kolesterol: Zararlı kolesterol olarak bilinir.
* LDH-CK-CPK=CK MB, Troponin, Myoglobin, AST: Kalp hastalıklarını gösteren belirteçlerdir. LDH CPK, AST ayrıca kas hastalıklarında da yükselebilir. LDH aynı zamanda bazı kan hastalıkları ve tümörlerde de yüksek çıkabilir.
* T protein-Albumin: Kan proteinlerini gösterir.
* Lipaz-Amilaz: Pankreas hastalıklarını gösterir. Diğer bazı hastalıklarda da yüksek çıkabilir.
* Na-K-Ca-P-Mg: Kan tuz oranlarını gösterir. Normalin dışına nadiren çıkar. Bu sapma ciddi hastalıkların belirtisi anlamına gelebilir.
* Demir- demir bağlama kapasitesi- ferritin: Kan ve depo demiri düzeylerini gösterir.
* CRP: Yeni oluşan bir infeksiyonun veya inflamasyonun bulgusudur.
* RF-Anti CCP-ANA=FANA, ENA: İltihaplı romatizma tarama testleridir.
* ASO: Geçirilmiş mikrobik boğaz iltihabının bir göstergesidir. Romatizma testi değildir.
* FT3, FT4, TSH: Tiroit bezinin çalışmasını gösterir.
* Tiroid antikorları (AntiTPO, AntiTG): Tiroit bezine karşı otoantikor varlığını sorgular.
* PT, PTT, İNR: Kan pıhtılaşma düzeyleri ile ilgilidir.
* HBsAg, AntiHBs: Hepatit B varlığını sorgular.
* Anti HCV: Hepatit C varlığını sorgular.
Kadınlarda Genel Kanser Kontrolünde Yapılan Tahliller
CEA CA 15-3 CA 12-5 CA 19-9 Beta-HCG SGOT SGPT GGT LDH Total protein Albumin Globulin Üre Kreatinin Ferritin Tam kan sayımı Formül lökosit(Periferik Yayma Tahlili) Sedimentasyon hızı
Erkeklerde Genel Kanser Kontrolünde Yapılan Tahliller
CEA CA 19-9 AFP Beta HCG PSA Free PSA Prostatik asit fosfataz Asit fosfataz Alkalen fosfataz SGOT SGPT GGT Total protein Albumin Globulin Üre Kreatinin
Tam kan sayımı Formül lökosit,sedimentasyon tahlili