Kan Hastaliklari Hakkinda Bilgiler

Kan Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı

Genel Bilgiler

Kan başlıca iki kısımdan ibarettir. Plazma ve hücreler Plazma, total kanın % 55’ini oluşturur, içinde su, proteinler (albümin, globülin, fibrinojen), antikorlar, besin maddeleri, metabolik atıklar, solunum gazları ve inorganik tuzlar vardır. Kan hücreleri, total kanın % 45’ini oluşturur. Kan hücreleri, eritro­sitler (alyuvar, 5 mil/mm3) lökositler (akyuvar, 5-10 bin/mm3) ve trombositlerden (150-450 bin/mm3) ibarettir. Erişkinde kan hücreleri kemik iliğinden yapılır.

Kanın Fonksiyonu

Kan, hücrelere oksijen ve besin maddesi taşır, dokularda hücre
metabolizması sonucu oluşan artık ürünleri uzaklaştırır.
Hormonları taşır.
Mikroorganizmalara karşı organizmayı korur.
Vücut ısısını düzenler,
Asit-baz dengesini düzenler.

Eritrositlerin Fonksiyonu

Periperik kandaki olgun eritrositler, çekirdeksiz, ve disk şeklindedir. Erişkinde eritrositler kemik iliğinde yapılır, ömürleri 120 gündür. Normal eritrosit yapımı için B 12 vitamini, folik asit, proteinler, en­zim ve mineraller (demir) gereklidir.
Eritrositlerin fonksiyonu, akciğerlerden vücut hücrelerine oksijen taşımak ve dokulardaki karbondioksiti akciğerlere götürmektir. Erit­rositlerin bu fonksiyonu hemoglobin (Hb) ile sağlanır. Hemoglobin, eritrositlerin % 95’ini oluşturur. Hb yapısını globülin ve demir içeren hem komponenti (protoporfirin) oluşturur.

Tanı Testleri

Kan hastalıklarının tanısında en yaygın olarak kullanılan testler; Kan Sayımı: Eritrosit, lökosit, trombosit sayısı; hematokrit ve he­moglobin değerlerine bakılır.

Periferal kan yayması : Hücrelerin morfolojisi (tipi ve orijini), hücre çoğalma derecesi ve değişik tip hücre oranları incelenir. Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi: Bu tanı testi ile aplastik anemi, lösemiler, pernisiyöz anemi ve trombositopeni tanıları konur:
Kemik iliği aspirasyonu en yaygın olarak sternum ve krista iliakadan alınır.
Aspirasyon için özel iğneler kullanılır.

Aspirasyon için hastanın hazırlanması, işlemin amacı hastaya açıklanır. İlik aspire edilirken çok hafif ağrı duyacağı söylenir. Aspi­rasyon iğnesi çıkarıldıktan sonra aspirasyon bölgesine, hastanın trombositopenisi varsa 3-5 dakika basınç uygulanır. Aspirasyon ye­rinden kanama olup olmadığı kontrol edilir. Hastanın mümkün oldu­ğunca rahat bir pozisyon alması sağlanır.
Bazı durumlarda özel iğneler ile (Jamshidi iğneler) kemik iliği bi­yopsisi yapılır. Kemik iliği biyopsisindeki hemşirelik bakımı, kemik iliği aspirasyonundaki gibidir.