Kalp Pili Kullanım Biçimleri

Pacemaker ağır ritim bozukluğu olan ve kalbi durma tehlikesi bulunan kişilerin normal bir yaşam sürmelerini sağlar. Aygıtın birçok tipleri ve çeşitli kalp hastalıklarına göre değişen kullanım biçimleri vardır.

Pacemaker uygulamasının geçici ve ka­lıcı olmak üzere iki genel biçimi vardır. Geçici uygulama da dıştan ve deri ya da toplardamar yoluyla olmak üzere ikiye ayrılır.

Acil uyarı ve kısa süreli uyarı- Kalbin herhangi bir nedenle durması durumun­da genellikle kalp masajı ve ilaç tedavi­siyle birlikte acil ve kısa süreli elektrik­sel uyarılardan yararlanılır. Bu tür olgu­larda kullanılan pacemaker’lar vücudun dışındadır; elektrotları deride göğüs du­varının üzerine yerleştirilir. Yüksek ge­rilimle çalıştıklarından bu aygıtlar göğüs duvarında şiddetli ağrı ve kasılmalar, elektrotların dokunduğu bölgede yanık­lar, elektriksel uyarının diyafram üzerindeki etkisine bağlı dönemsel solunum durmaları ve kalp dış zarında hasar gibi istenmeyen yan etkilere yol açar.

Ama acil durumlarda bu yan etkiler göz ardı edilebilir; yalnız kalbi bu yolla uyarma süresinin olabildiğince kısa tutulmasına çalışılır. Kalp kendiliğinden yaşamı sürdürecek kadar atmaya başlayınca pacemaker’lara yapılan uyarı kesilir. Bu yöntemle birçok hasta kurtarılabilir. Daha sonra hastaya ilaç tedavisi uygu­lanır ya da kalıcı bir pacemaker takılır.

Bazen de kalbi duran hastaya kısa süre­li elektrik uyarısı gerekir. Bu uygula­maya özellikle enfarktüse ya da His de­metinin cerrahi girişim sırasında kesil­mesine bağlı olarak ortaya çıkan ani kulakçık-karıncık ileti blokunu gider­mek için başvurulur. Kalbin zaman za­man durabileceği cerrahi girişimlerde de kısa süreli elektrik uyarısı uygulanabilir. Bu amaçla genellikle deriyi dele­rek kalp kasına yerleştirilen kateterin ucundaki elektrotla kalp boşluklarının uyarıldığı pacemaker’lar kullanılır; bun­lar sınırlı bir süre için sürekli denetle­nen bir uyarı sağlar.

Bir başka tip pacemaker’da elektrotlu kateter damar yoluyla yerleştirilir. Bu yöntemde ucunda elektrotun bulunduğu ince bir kateter sağ dış boyun toplarda­marı, bacak toplardamarı ya da kol top­lardamarından sokularak kalbe ilerleti­lir.

Elektrotlu kateter üretecin artı kut­buna bağlıdır ve sağ kalbe ulaştırılır. Bu tür uygulamalarda bazı komplikasyon-larla karşılaşılabilir: Elektrotlu kateterin kopması ağır bir komplikasyondur; bu­na özellikle uyarı üretecindeki akım ka­çağının yarattığı karıncık titreşimine bağlı şiddetli uyarılar ya da yabancı bir cisme karşı tepki olarak gelişen septise­mi yol açabilir.

Bir başka komplikasyon kateterin ucunda küçük pıhtıların oluş­masıdır. Bazen de kateterin ucundaki elektrot yerinden oynar; bu durumda elektrotun sağ kulakçık ya da akciğer atardamarına geçmeden karıncık boşlu­ğunda kalması koşuluyla uyarıcı elek­trottaki gerilim artırılarak kalp yeniden yapay olarak uyarılabilir. Bu sorunu bir ölçüde çözmek için damar içi kateteri çift kutuplu olan pacemaker’lar kullanıl­maya başlamıştır.

Bunlardaki kateterlerin ucunda birbirinden ayrı ve uzak iki elektrot vardır. Bu durumda uyarı iki elektrot arasında oluşan alan aracılığıy­la gerçekleştiğinden kalbin iç duvarına değmesine gerek yoktur. Dolayısıyla kateter uyarıyı kesme tehlikesi olmadan karıncık içinde serbestçe hareket edebi­lir. Ayrıca artan miktarda sürekli kan akımı pıhtı oluşumunu önleyerek elek­trotların zamanla devre dışı kalma olası­lığını ve gerilimi artırma gereğini orta­dan kaldırır.

Uzun süreli ve kalıcı uyarı – Bazı has­talara uzun süreli ya da kalıcı uyarı sağ­layan tipte bir pacemaker’ın takılması gerekir. Bu tip aygıtlar kalıcı ya da ikin­ci derece tam kulakçık-karıncık arası ileti blokunun bulunduğu ya da kalıcı tam kulakçık-karıncık arası ileti blokuna kalp-kan akımı yetmezliğinin eşlik ettiği hastalara takılır. Kulakçık-karıncık blokunun ileri yaşta ortaya çık­ması ve ilerleyen üremiyle birlikte gö­rülmesi de kalıcı pacemaker takılmasını gerektirir.