İyi ve Kötü Kolestrol

Kolesterolü yok etme pahasına, neredeyse içme suyumuza bile ilaç katılacak. İşte bu nedenle, kolesterolü anlar iken iyisi ile kötüsü arasındaki farkı da kavramak gerek.

Kolesterol, kanımızda ve hücrelerimizde mevcut, yağa benzer bir maddedir. Hayatımızın devamı için son derece önemli ve yararlı işlevleri vardır. İlaç kartelleri onu “düşman” ilan etse de biz ölçülü olmaya devam edelim. Yararlarının da bilincine varalım, ki aklımızı esaretten cebimizi sefaletten korumuş olalım.

Azı yarar, çoğu zarar
Kolesterol, en başta beyin olmak üzere tüm organlarımızın hücrelerinde bulunur. Tüm hormonlarımızın yapısında yer alır. Safranın da özünde kolesterol vardır. D vitamini, kolesterol ile üretilir. Bu işler için kandaki düzeyinin 200 mg/dl altında olması yeterlidir. Çoğu ise zarardır. “Azı yarar, çoğu zarar” sözcüğü tam da kolesterol içindir.

Kanda kabul edilen düzeyin üstünde kolesterol olması, damarlarda hasara yol açar. En ciddi etkilerini kalp ve beyin damarlarında gösterir. Bunun sonuçları, kalp krizi ve inme(felç)dir.

LDL, kötü kolesterol demektir. HDL ise iyi kolesteroldür. LDL yüksekliğinin önü alınmaz ise zaman içinde damarlarda birikir. Bu birikime kalsiyum, kan hücreleri ve pıhtılaşma faktörleri de eklenir.

Böylece damar sertliği oluşur. Tıp edebiyatında bu duruma ateroskleroz adını veriyoruz. Ateroskleroz, damar olan her yerde oluşabilir. Böbrek damarlarında oluşursa yüksek tansiyon ve ileride böbrek yetmezliği gelişebilir. Bütün bunlar birdenbire gelişmez. Ancak uzun ve ilgisiz yıllardan sonra ortaya çıkar.

Ana atar damarlarda kolesterol birikmesi, pıhtı kopma riski yaratır. Buralardan kopan pıhtılar, bacak ve bağırsak damarlarında tıkanmaya neden olabilir. Bunların sonucu ise kangrendir. Göz damarlarının pıhtı ile tıkanması körlüğe neden olabilir.

HDL, kolesterolü taşır. Nereye mi? Tehlikeden en uzak olan yere yani karaciğere. Burada işleme tabii tutulan kolesterol, yararlı işlerde kullanılır. Damarlardan uzaklaştırılması ise damar sertliği oluşmasını engeller. HDL, yaptığı bu olumlu işlerden dolayı iyi diye anılır.

Kolesterolün yükselmesine neden olan etmenlerin başında dengesiz beslenme gelmektedir. Fastfood ve abur cubur atıştırmalar, damar sertliğine çıkarılan davetiyelerdir. Şeker hastalığı, böbrek hastalığı, tiroid hormonlarının azaldığı hastalıklar, kolesterol yüksekliğine neden olan diğer hastalıklardır.

Sigara, aşırı alkol tüketimi, spor yapmamak, gerilim içinde yaşamak, kolesterol düşmesini engelleyen faktörlerdir.

Kolesterol yükselmesi hastalık değildir. Ancak, çok önemli hastalıklara zemin hazırlar. Önde gelenleri kalp ve beyin damar hastalıklarıdır. Esasen kan damarlarının olduğu her yer, tıkanma riski taşır. Bu nedenle kolesterolünüz yüksek ise sessizliğe aldanmayın ve yükselmesine fırsat tanımayın. Hasta olmamak için doktorunuzla birlikte adım atın.

Kan kolesterol düzeyini 20 yaşından itibaren izlemek gerekir. Bunun sıklığı tarafımızca belirlenir. Ailesinde damar sertliği olanlar risk taşırlar, bu nedenle daha hassas davranmalıdırlar. Kesinlikle kulaktan dolma bilgilere rağbet etmeyin. Tavsiye ile ilaç kullanmayın. Yüksek değerler, ancak doktorunuzun önerileri doğrultusunda tedavi edilmelidir.

Toplam kolesterol düzeyi 200 mg/dl altında tutulmalıdır. LDL, kalp-damar hastalığı olmayan ya da bu anlamda tedavi görmeyen kişilerde 130 mg/dl altında olmalıdır. Kalp damar hastalarında ise 100 mg/dl altına çekilmelidir. HDL, 40 mg/dl üzerinde olmalıdır.

Diyetinize yani yediğinize içtiğinize dikkat etmeden kolesterol tedavisi olmaz. Bunun için bol meyve ve sebze tüketin. Pazarlarımız bu anlamda vitamin cenneti. Kırmızı et tüketimini azaltın. Sakat atların adını bile anmayın. Balık ve tavuk eti tercih edin. Pirinç ve makarna, ekmek yerine tercih edebileceğiniz gıdalardır. İlle de ekmek derseniz kepek ekmeğini seçin. Kızartmalardan uzak kalın. Zeytinyağı ve ayçiçeği yağını tercih edin.

Trigliserid, kolesterol gibi kan yağlarının bir türüdür. Damar sertliğine neden olma olasılığı kolesterol kadar değildir. Ancak, 400 mg/dl ve üzerindeki değerlerin düşürülmesi gerekir.

Eğer kolesterol değerleriniz yüksek ise tek bir ölçüm ile yetinmeyiz. Teyit amacıyla ikinci bir ölçüm isteriz. Yine yüksek ise o zaman tedaviye yöneliriz.

Normal değerler
*T.Kolesterol 200 mg/dl altında
*LDL 130 mg/dl altında
*HDL 40 mg/dl üzerinde

Ne yapmalıyız?
*Dengeli beslen
*Sigara içme
*Alkolü azalt
*Spor yap