İyi Uyuyarak Güçlü Bir Hafızaya Sahip Olun

T?bb?n uyku ile henüz bilmedi?i çok ?ey olmakla birlikte art?k biliyoruz ki bedenin onar?m?, çe?itli madde ve hormonlar?n sentezi, haf?zan?n yap?land?r?lmas?, psikolojik dinlememiz uykunun belli dönemlerinde gerçekle?iyor. “Uyku tekdüze bir süreç de?il. Uykuya dal??, yüzeyel uyku, derin uyku ve rüya ile ili?kili -REM- (rapid eye movement = h?zl? göz hareketleri) olmak üzere dört dönemi bulunuyor.

Nöroloji Uzman? Dr. Ferda Korkmaz yeti?kin bir ki?inin ihtiyaç duydu?u uyku süreleri ile ilgili önerilerini payla??yor.

“Uyku süremiz ya?la birlikte de?i?mekle birlikte, herkesin uyku süresi kendine hast?r. Bunu de?i?tirebilmek pek mümkün de?ildir. Baz? ki?iler günde 12 saat, baz? ki?iler ise 4 saat uykuya ihtiyaç duyarlar. Ancak toplumda bir çok eri?kinin ortalama uyku süresi 6- 8 saattir. Ya?la birlikte hem uyku süresinde hem de uyku mimarisinde de?i?iklikler olur. ?nsanlar ya?land?kça, toplam uyku süresinde ve rüyayla alakal? uyku evresinde geçen sürede bir dü?ü? ba?lar. Yeni do?mu? bir bebek günde 16 saat uyur, rüya ile ili?kili REM dönemi oldukça yo?undur. Buna kar??n bebe?in 30 ya??ndaki annesi günde alt? saat uyur (e?er ?ansl?ysa) ve bu sürenin sadece dörtte birlik bölümünü REM’de geçirir.

Orta ya?lardan itibaren, uyku süresinin azalmaya ba?lamas?n?n yan? s?ra, uykunun karakteri de de?i?ir. Bu ya?lardaki insanlar rüyayla ili?kili evrede daha az uyurken, yüzeyel uyku dönemleri daha uzun sürer. ?nsanlar ya?land?kça daha erken uyuyup daha erken kalkarlar. Gençlerde ise tam tersidir. Gençler, gece daha geç saatlere kadar kal?rlar ve günün ço?unu uyuyarak geçirirler. Seksenli ya?larda bu de?i?iklik daha belirgindir. Gün içindeki uyuklamalarla birlikte günlük toplam uyku süreleri 6- 7 saat olabilir. Bu ki?iler gün içinde birçok kez uyuklasalar da bunlar?n toplam? nadiren bir saati geçer. Ya?l?lar?n günde 8- 10 saat uyumalar? gerekti?i söylemi do?ru de?ildir.”

Ki?inin gerek duydu?u uyku süresi ?u ?ekilde hesaplanabiliyor. Ki?i, uyan?k oldu?u her iki saat için bir saatlik uykuya ihtiyaç duyuyor. Ya? ilerledikçe bu de?i?iyor, uyan?k kal?nan her iki saat için 45 dakikal?k uyku gerekiyor. Ba?ka bir deyi?le, gün boyunca uyan?k kal?nan her saat için “uyku borcu” biriktiriliyor. On alt? saatlik bir günün sonunda, genç bir insan?n “uyku bankas?na” borcu sekiz saate ula??yor. Buna kar??l?k ya?l? bir ki?inin uyku borcu sadece yakla??k alt? saat düzeyinde bulunuyor.

Uykusuzluk ki?iyi nas?l etkiler?

E?er uyku için yeterli zaman ayr?lmazsa ki?i uykudan yoksun kal?yor. Bu durumda gün içerisinde uykulu olman?n yan? s?ra, ki?ide dü?ünmeyle ilgili sorunlar da ortaya ç?k?yor. Yeni ?eyleri ö?renme daha yava? gerçekle?iyor, bellek ile ilgili ve karar verme süreçlerinde sorunlar ya?anabiliyor. Uyku yoksunlu?u d???nda bir tak?m uyku rahats?zl?klar?nda da özellikle uykuda solunum bozukluklar?nda uyku mimarisindeki ve kan oksijen düzeyindeki de?i?ikliklerin tetikledi?i olaylar, ciddi bili?sel ve bedensel bozulmalara neden oluyor. Bunlar aras?nda kalp, akci?er ve hormonal hastal?klar yer al?yor.

Ya?l? ki?iler, uykusuzluk durumunda, kendilerini gençler kadar çok çabuk toparlayamayabilir. Ki?ilerin 24 saat boyunca uyan?k b?rak?ld??? bir ara?t?rmada, 70’li ya?lardaki ki?ilerin kendilerine gelmelerinin, genç ki?ilere göre en az bir gün daha uzun sürdü?ü ortaya ç?kt?. Öte yandan cinsiyet de, uykusuzlu?un etkisinde farkl?l?k yaratabiliyor. Örne?in kad?nlar, erkeklere göre daha h?zl? kendilerine geliyorlar.